 |
སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ། ལོ་ཙཱ་བ། ཌོ་ རྡོ་རྗེ་སྐྱབས། The Cloud Messenger. Trans. Dr. Dorjee Kyab |
ལོ་ཙཱ་བའི་སྔོན་གླེང་།
༄༅། །ལར་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་ནི་རང་ཅག་བོད་ཁ་བ་ཅན་པར་སྔར་ནས་འགྱུར་ཞིང་གྲགས་ལ། བོད་ལ་མ་འགྱུར་གོང་ནས་ཀྱང་ས་པཎ་མཆོག་གིས་གཞུང་དེ་སོགས་ལ་གསན་བསམ་མཛད་པ་རྣམ་ཐར་ཁག་དང་ཞུས་ལན་ཁག་ལས་ཀྱང་རྟོགས་ནུས། ཤེལ་དཀར་ཆོས་སྡེའི་མཁན་ཐོག་གསུམ་པ་ལོ་ཆེན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་(༡༣༥༢-༡༤༠༥)མཆོག་གིས་ལྕགས་མོ་བྱའི་ལོ་སྤྱི་ལོ་༡༣༨༡ལོ་སྟེ། དགུང་ལོ་༣༠ལ་ཕེབས་སྐབས་མཛད་པའི་ལོ་ཆེན་བྱང་རྩེའི་(༡༣༡༥-༡༣༧༩)རྣམ་ཐར་སྣང་བ་སྤེལ་བ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ཉིད་ལྟར་ན། སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་དེ་ཉིད་དཔོན་ཆེན་ནམ་མཁའ་བརྟན་པའི་བཀའ་ལུང་བཞིན། རྒྱ་གར་གྱི་ཁ་ཆེའི་པཎྜི་ཏ་སུ་མ་ན་ཤྲཱི་དང་ལྷན་དུ་བསྒྱུར་བའི་དུས་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༣༥༦ཡིན་པར་ངེས་ཏེ། དེ་ལྟར་བརྩིས་ན་གུས་པས་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༧ལོར་བསྒྱུར་བའི་སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་འདི་དང་མི་ལོ་༦༦༡ཙམ་གྱིས་ཆོད་ཡོད་ཅིང་། སྙན་ངག་དེ་འགྱུར་བ་ནས་བཟུང་མི་ལོ་དྲུག་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་བར་དུ་སྙན་ངག་འདི་ལ་དགོས་ངེས་ཀྱི་འགྱུར་བཅོས་དང་ཞིབ་འཇུག་སོགས་བྱུང་མེད་པ་ནི། མི་རབས་གསར་བ་རྣམས་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱིས་བཀལ་བའི་འགན་དུ་འཁུམས་སོ། ། སྤྱི་ལོ་༡༨༡༣ལོར་བིལ་སོན་མཆོག་གིས་དབྱིན་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཞིང་དེབ་ཏུ་བསྒྲིགས་པ་ནི་དེང་རབས་ཀྱི་དེབ་གཟུགས་སུ་ཕབ་པ་ཐོག་མ་དང་ཡུ་རོབ་པའི་སྐད་ཀྱི་འགྱུར་ཐོག་མར་ཡང་བརྩི་བ་དེ་ཡང་བོད་འགྱུར་ལས་མི་ལོ་༤༥༧ཙམ་གྱིས་འཕྱིས་པ་ཡིན་ལ། བིལ་སོན་གྱི་འགྱུར་ལ་བརྟེན་ནས་རིམ་གྱིས་ཡུ་རོབ་པའི་སྐད་རིགས་གཞན་ཁག་ཏུའང་འགྱུར་ཡོད།
སྙན་ངག་འདི་ལ་བྱང་བ་རིགས་ལྡན་རྣམ་རྒྱལ་གྲགས་པས་བསྐུལ་ནས། ལོ་ཆེན་གྲགས་རྒྱན་གྱི་དབོན་པོ་བོ་དོང་པཎ་ཆེན་(༡༣༧༦-༡༤༥༡)གྱིས་མཆན་བུ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ཞིག་མཛད་ཡོད་ཚུལ་ཨ་ཁུ་ཆིང་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོའི་(༡༨༠༣-༡༨༧༥)དཔེ་དཀོན་ཐོ་ཡིག་ཏུ་གསལ་བ་བཞིན་དུ། མཁས་དབང་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྙན་ངག་ལ་འཇུག་ཚུལ་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད་དུ་ཡང་ཐོ་མཇལ་དུ་ཡོད་ཀྱང་། གཞུང་དེ་ད་སྔ་རྙེད་མེད་པས། ཨ་ལགས་དོར་ཞི་མཆོག་གིས་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༧ལོར་མཛད་པའི་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་འགྲེལ་བ་ཀུན་དའི་ཟླ་ཟེར་བྱ་བ་དེ་ནི་ད་སྔ་མཇལ་དུ་ཡོད་པའི་སྙན་ངག་འདིའི་བོད་འགྲེལ་ཐོག་མར་བརྩི་ཆོག་ལ། དེར་མཐུད་དེ་ཁག་ཅིག་གིས་ཀྱང་འགྲེལ་བ་བྲིས་པ་མཐོང་དུ་ཡོད་ཀྱང་། དེ་དག་ཕལ་མོ་ཆེ་ཐད་སྒྱུར་ཤུགས་ཆེ་དྲགས་པའི་བོད་འགྱུར་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚིག་རིས་ལ་བསྟུན་ཅི་ཐུབ་དང་། གཞུང་ཚིག་བོད་སྐད་ཁོ་ནའི་སྟེང་ནས་བཙལ་བའི་གོ་བ་ལ་བརྟེན་པ་དེ་ལྟ་བུ་ནི་རྒྱ་གཞུང་གི་གོ་བ་ལེགས་པར་ལོན་པའི་ཐབས་མ་ཡིན་པར་སོང་། གུས་པས་༢༠༡༩ལོར་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཐོ་སློབ་ཏུ་བདུན་ཕྲག་གཉིས་རིང་མཚམས་སྦྱོར་ལྔ་བ་དང་སྙན་ངག་འདིའི་དཔེ་ཁྲིད་བྱེད་ཞོར་རྒྱ་འགྲེལ་ཁུངས་འཕེར་དུ་མར་གཏུགས་ཏེ་བྲིས་པའི་སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་འགྲེལ་བ་བྱཱ་ཁྱཱ་ཞེས་པ་ཞིག་ཀྱང་གྲུབ་ཡོད་པས། དེ་ཡང་མི་འགྱངས་པར་ཀློག་མཁན་དག་གི་སྤྱན་སྔར་གདོན་རེ་ཆེའོ། །
འདིར་མིང་ཚིག་གི་སྤྲོས་པ་མང་དུ་མི་བྱེད་པར་རགས་པ་ཆེ་ལོང་ཙམ་ལ་མོས་པ་དག་གི་སླད་དུ་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་བསྡུས་དོན་རགས་ཙམ་སྨྲ་ན། དེ་ཡང་སྙན་ངག་འདིར་གནོད་སྦྱིན་ཞིག་བག་མེད་པའི་དབང་དུ་གྱུར་ནས་རང་གི་བྱ་བ་དུས་ལྟར་མ་བསྒྲུབས་པས། ནོར་གྱི་བདག་པོ་གདོང་ངན་རབ་ཏུ་ཁྲོས་ཏེ། ཁོའི་དགའ་མ་དང་ཕྲལ་ཞིང་། དགའ་བྱེད་ཀྱི་རི་བོར་བསྐྲད་པར་བྱས་སོ། ། གནོད་སྦྱིན་དེ་ཉིད་དགའ་བྱེད་ཀྱི་རི་བོའི་བསྟི་གནས་དག་ཏུ་གནས་ནས་ཟླ་བ་བརྒྱད་ཙམ་ཕྱིན་ཞིང་། ནམ་ཞིག་ཆུ་སྟོད་ཟླ་བ་རྫོགས་ནས་ཆར་དུས་ཐོན་པ་དང་བདག་གི་དགའ་མ་དྲན་པས་གདུངས་ཤིང་འདོད་པས་ལྷག་པར་གཙེས་པར་གྱུར་བ་ན། རི་ལ་འཁྱུད་པའི་སྤྲིན་གྱི་གླང་བོ་རོལ་རྩེད་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་དག་མཐོང་སྟེ། བྱང་ཕྱོགས་ལྕང་ལོ་ཅན་ན་བཞུགས་པའི་རང་གི་དགའ་མར་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་འཕྲིན་དུ་བྱའོ་སྙམ་ནས་དེ་ལ་སེམས་ལྡན་སེམས་མེད་ཀྱི་རྣམ་དཔྱད་ཅི་ཡང་མེད་པར་སྙིང་གི་གཏམ་ལྷུག་པར་བརྗོད་པ་ལགས་ཤིང་། བོད་རང་གི་འགྱུར་ལྟར་གཞུང་འདིར་ཤོ་ལོ་ཀ་བརྒྱ་དང་བཅུ་བདུན་ཡོད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། མགོ་ནས་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་བར་དུ་སྤྲིན་སྔ་མ་དང་། རེ་ལྔ་ནས་མཐའ་མ་བརྒྱ་དང་བཅུ་བདུན་བར་དུ་སྤྲིན་ཕྱི་མ་ཞེས་སྙན་ངག་འདི་ཚན་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བར་མཛད་པ་ཕྱི་རབས་འགྲེལ་མཛད་ཕྲེང་བའི་མགོན་པོ་(मल्लिनाथ)སོགས་ཀྱི་ལུགས་ཏེ། ཚན་པ་སྔ་ཕྱི་གཉིས་ལ་ཕྲེང་བའི་མགོན་པོས་སྤྲིན་སྔ་མ་དང་སྤྲིན་ཕྱི་མ་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་བཀོལ་ཡོད་ཅིང་། གཡས་འཁྱིལ་མགོན་པོས་(दक्षिणावर्त्तनाथ)སྙན་ངག་འདིའི་མཚན་ལའང་སྤྲིན་གྱི་འཕྲིན་པ་ཞེས་བཏགས་ཡོད་པ་བཞིན་སྟོད་སྨད་གཉིས་ལ་རིམ་པ་བཞིན་འཕྲིན་སྔ་མ་དང་འཕྲིན་ཕྱི་མ་ཞེས་དང་། ཡང་གང་བ་དབྱངས་ཅན་(पूर्णसरस्वती)གྱིས་ཨཱ་ཤྭཱ་ས་སྟེ་དབུགས་དབྱུང་ངམ་ལེའུ་དང་བོ། ཨཱ་ཤྭཱ་ས་གཉིས་པ་ཞེས་གཞུང་སྔ་ཕྱི་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བའི་བརྡ་ཁྱད་ཅུང་ཟད་མི་མཐུན་ཡང་། སྔ་མ་ལམ་གྱི་བཀོད་པ་སྤྲིན་ལ་བརྗོད་པ་གཙོ་བོར་བྱས་པ་དང་། ཕྱི་མ་ཡུལ་ལྕང་ལོ་ཅན་མའི་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་བཀོད་པ་ལྷུག་པོར་བརྗོད་དེ། འཕྲིན་དུ་བྱ་བ་དངོས་བརྗོད་ཡོད་ཚུལ་གྱི་བཞེད་པ་མཐུན་ནོ། ། གཞན་ཡང་། མིའི་སེང་གེས་(नरहरि)སྙན་ངག་འདི་ལ་ལྔ་བཅུ་བ་སྔ་མ་དང་ལྔ་བཅུ་བ་ཕྱི་མ། མཆོག་གི་མ་ཚོགས་པའི་བསྔགས་པ་ཤོ་ལོ་ཀ་བཅུ་བདུན་པ་ཞེས་ལྔ་བཅུ་ཚན་པ་གཉིས་དང་ཤོ་ལོ་ཀ་བཅུ་བདུན་ཅན་གཅིག་བཅས་ཚན་པ་གསུམ་དུ་ཕྱེ་སྟེ་བཤད་པའི་ལུགས་ཀྱང་ཡོད་དོ། །
སྙན་ངག་མཁན་ནག་མོ་ཁོལ་མཆོག་ནི་མཛེས་པའི་དཔེ་སྟོན་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་ཞེས་སྔོན་གྱི་མཁས་པ་དག་གིས་བསྔགས་ཤིང་། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་གཏིང་ལོན་ཞིང་རོའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བའི་ཀུན་རྟོག་གི་མཛེས་པ། བྱེད་པོའི་སྤོབས་པས་སྤྲུལ་བའི་རྣམ་པར་འཕྲུལ་བ། ངག་གི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་བའི་དཔལ་དང་ལྡན་པ། བཟོ་དང་བཟོ་བ་མཐའ་དག་གི་མངའ་ཐང་ཞབས་ཀྱིས་ནོན་པས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པའི་ཁོང་གི་རྩོམ་པའི་ཡོན་ཏན་ནི་རི་ར་བ་ཁང་ཁྱིམ། ཆུ་ཀློང་ཆེན་འཇུག་ངོགས་སོགས་ཕྱིའི་ཁོར་ཡུག་གི་རྣམ་པ་སྟེ་རང་བྱུང་གི་མཛེས་པ་ལྷུར་ལེན་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་བ་དང་གཅིག །ནང་སེམས་ཀྱི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་སོགས་རྣམ་འགྱུར་ཅི་རིགས་པ་དག་ཉམས་ཅི་རིགས་པ་དང་དཔེ་ཅི་རིགས་པས་སྤྲོ་བར་སྤོབས་པས་མཆོག་ཏུ་དགེ་བ་དང་གཉིས་ནི་ཁོང་གི་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་ཡོན་ཏན་དུ་འཁུམས་ལ། དེ་ཡང་ཡོན་ཏན་དེ་གཉིས་སོ་སོ་ཐ་དད་ནས་མ་ཡིན་པར། སྐྱ་འཐབ་ཅིང་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་གྱི་གར་ལ་མཁས་པས། ལྐུགས་པར་ངག་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། འོན་པར་སྒྲ་ཐོས་པར་བྱེད་པ། ལོང་བར་འོད་སྣང་སྦྱིན་པར་བྱེད་པ་དང་། བྲལ་བས་གདུངས་པ་དག་ལ་འདུས་པ་འདོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་དངོས་སུ་མྱོང་བར་བྱེད་པ་ལྟ་བུའི་ཚོར་སྣང་འཁྲུལ་བྲལ་དུ་སྟེར་བའི་ཁྱད་ཆོས་མངའ་བས་ན། ད་ལྟ་ལ་ཐུག་གི་བར་གྱི་ངག་གི་རང་བཞིན་གྱི་བཟོ་བོ་ཡོངས་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པ། གོང་མའི་ཡང་གོང་མ། སྙན་ངག་མཁན་གྱི་རིགས་ཀྱི་བླ་མའོ་ཞེས་འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀུན་ལ་མི་ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་བོར་མཚན་སྙན་གྱི་དབྱར་རྔ་ཟམ་མ་ཆད་པར་མཆེད་པའི་བྱུང་བ་བསུབ་ཏུ་མེད་པ་འདི་བྱུང་བར་མངོན་ནོ།།
སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་འདི་སྒེག་པའི་ཉམས་གཙོ་བོར་འདོན་པའི་གཞུང་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ཡང་སྙན་ངག་གི་མཚན་ཉིད་སྟོན་པའི་གཞུང་དག་ཏུ་སྒེག་པའི་ཉམས་ལ་འདུ་བའི་སྒེག་པ་དང་། བྲལ་བའམ་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་བསླུ་བའམ་ཡང་ན་མ་ཚོགས་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ་བའི་སྒེག་པ་ཞེས་དབྱེ་བ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ་ལས་ཕྱི་མ་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་སྙན་ངག་ཅིག་གོ ། ཕྱི་མ་མ་ཚོགས་པ་ལའང་སྔོན་གྱི་ཆགས་པ་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། བྱེས་སུ་བགྲོད་པ་(ཡུལ་གཞན་དུ་བགྲོད་པ་)དང་། སྙིང་རྗེ་བཅས་བཞི་རུ་ཕྱེ་བ་ལས། བྱེས་སུ་བགྲོད་པའང་ལས་ལས་བྱུང་བ་དང་། དམོད་པ་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྨོངས་པ་ལས་བྱུང་བ་གསུམ་ལས་འདིར་བར་མ་དམོད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་བ་ལྟར་རོ། །སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་ལས་གནོད་སྦྱིན་ཕོ་དང་གནོད་སྦྱིན་མོ་ཕན་ཚུན་དམིགས་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཡིན་ལ། སྤྲིན་ལ་སོགས་པ་མཐོང་བ་ནི་གསལ་བྱེད་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་དང་། དཔྱོད་པ་མེད་པ་དང་། འདོད་པ་དང་། ཉམས་སུ་མྱོང་བ་དང་། ན་བ་དང་། བསམ་པ་དང་། མྱ་ངན་ལ་སོགས་པ་ནི་གཡོ་ལྡན་གྱི་འགྱུར་བ་དང་། དེ་བཞིན་དགའ་བ་ནི་གནས་ཅན་གྱི་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟའི་སྙན་ངག་གི་ཉམས་དང་དེ་འབྲེལ་གྱི་རྒྱུ་དང་དམིགས་རྐྱེན། ལྷན་ཅིག་བྱེད་རྐྱེན། ཀུན་འགྲོ་དང་འབྲས་བུ་ལ་སོགས་པའི་ཞུ་བར་བྱ་བ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་འདིར་ཡི་གེ་མང་དོགས་ཀྱིས་བཞག་ལ། དོན་གཉེར་ཅན་དག་གིས་སླད་མར་བདག་གི་འགྲེལ་བ་བྱཱ་ཁྱཱར་གཟིགས་པར་ཞུའོ། །
མེ་ལོང་མའི་ལུགས་སུ་སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་འདི་ནི་རྒྱ་གར་ཤར་ལྷོའི་ལུགས་གཉིས་ལས་བཻ་ད་རྦྷ་སྟེ་རྒྱ་གར་ལྷོ་བའི་ལུགས་ཀྱི་སྙན་ངག་ཡིན་ལ། སྙན་ངག་ཆེ་ཆུང་གང་ཡིན་ཐད་ཁ་ཅིག་ན་རེ་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་འདི་སྙན་ངག་པ་ཆེན་པོས་མཛད་པས་ན་སྙན་ངག་ཆེན་པོའོ་ཞེས་སྨྲ་བ་ཡང་ཡོད་མོད། རྩོམ་རིག་མེ་ལོང་མཛད་པོ་སྣ་ཚོགས་མགོན་པོས་(विश्वानाथ)རྩོམ་རིག་མེ་ལོང་དུ་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་ལྟ་བུ་ལ་སྙན་ངག་ཆེན་པོའི་མཚན་ཉིད་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱ་མཚོ་རི་དང་དུས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་དག་ལས་ཡུལ་བྱེ་བྲག་པ་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པས་སྙན་ངག་ཆུང་ངུའམ་སྙན་ངག་དུམ་བུའོ་ཞེས་པའི་བརྡ་མཛད་ཅིང་ཕལ་མོ་ཆེས་ཀྱང་དེ་བཞིན་དུ་བཞེད་ལ། སྙན་ངག་འདི་མེ་ལོང་མའི་གྲོལ་རིགས་མཛོད་འདུས་ཀྱི་དབྱེ་སྒོ་དབང་དུ་བྱས་ན་འདུས་པའི་རིགས་སུ་གཏོགས་པའོ། །
སྙན་ངག་མཁན་ཁོང་ནམ་ཞིག་བྱོན་མིན་ནི་དེང་གི་མཁས་དབང་པ་ཋག་དང་བི་སནྟ་སོགས་ཕལ་མོ་ཆེའི་བཞེད་ཚུལ་ལྟར་ན་སྦས་པའི་རྒྱལ་རབས་སྐབས་ཏེ། བརྒྱ་ཕྲག་བཞི་བ་ནས་ལྔ་བ་བར་གྱི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཏུ་བྱོན་པར་བཞེད་ཅིང་། མེ་ཁི་སི་མུ་ལར་མཆོག་གིས་དུས་རབས་དང་བོ་ནས་ལྔ་བ་དེ་རྒྱ་གར་གྱི་རྩོམ་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆ་ནས་མུན་ནག་གི་དུས་རབས་ལྟ་བུར་བརྩི་བ་བཞིན། རྒྱ་གར་ལོ་རྒྱུས་སྤྱི་དང་། ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་སོགས་གང་ནས་བལྟས་ཀྱང་བར་སྐབས་དེའི་ལོ་རྒྱུས་ཧ་ཅང་མི་གསལ་བ་དང་། དེ་བཞིན་ཁི་ཐི་མཆོག་གིས་གསུངས་པ་ལྟར། དུས་རབས་བདུན་པ་ཙམ་ནས་རིམ་བཞིན་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་དང་སྙན་ངག་གི་གཞུང་། དེ་བཞིན་རྡོ་བརྐོས་དག་ལ་ནག་མོ་ཁོལ་གྱི་མཚན་འདོན་པ་དང་། ཁོང་གི་སྙན་ངག་གི་སྦྱོར་བ་ལ་ལད་ཟློས་བྱེད་པ་དང་། ལུང་འདྲེན་པ་སོགས་ཀྱིས་མཁས་པའི་སྡེ་ལ་སྙན་གྲགས་རྒྱས་མགོ་བཙུགས་པ་སོགས་གང་ལ་བལྟས་ཀྱང་། སྙན་ངག་མཁན་ནག་མོ་ཁོལ་དུས་རབས་བཞི་བའི་མཇུག་དང་ལྔ་བའི་སྟོད་དུ་བྱོན་པར་བརྩིས་ན་འོས་ཤིང་འཚམས་པར་མཐོང་ངོ་།།
དེ་ཡང་སྙན་ངག་མཁན་ཁོང་ལ་ཟློས་གར་གསུམ་དང་། སྙན་ངག་ཆེ་ཆུང་བསྡོམས་པས་བཞི་དང་བཅས་བརྩམས་ཆོས་ཡོངས་གྲགས་སུ་ཁས་ལེན་པ་བདུན་ཡོད་ཅིང་། ཞིབ་འཇུག་པ་དང་རྩོམ་རིག་ཞིབ་དཔྱོད་པ་དག་གིས་ནག་མོ་ཁོལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ཁག་གི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་འཕེལ་རིམ་ལ་གཞིགས་ནས། ཁོང་གི་གསར་རྩོམ་ལ་དུས་རིམ་གསུམ་བཀར་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་ཐོག་མའི་དུས། བར་མའི་དུས། མཐའ་མའི་དུས་བཅས་གསུམ་དུ་ཕྱེ་ནས། གོང་གསལ་བརྩམས་ཆོས་འཁྲུལ་བྲལ་ཁག་ལས། 《དུས་ཚིགས་བསྡུས་པ་》དང་། 《མེ་བཤེས་མ་ལ་བ་ཅན་མའི་ཟློས་གར་》གཉིས་ཐོག་མའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ཡིན་པར་འདོད་པ་དང་། 《གཞོན་ནུ་འབྱུང་བ་》དང་། 《རྣམ་གནོན་རྒྱས་བྱེད་མའི་ཟློས་གར་》 དེ་བཞིན་《སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་》གསུམ་ནི་བར་མའི་དུས་སྐབས་སུ་བརྩམས་པ་དང་། 《བྱ་ལེན་མ་མངོན་པར་ཤེས་པའི་ཟློས་གར་》དང་《ཉི་མའི་གདུང་》ནི་མཐའ་མའི་དུས་སྐབས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ཡིན་པར་བཞེད་དོ། ། སྙན་ངག་དང་ཟློས་གར་འདི་དག་གི་བརྗོད་སྙིང་རྒྱས་པ་སྔོན་གླེང་དུ་གསལ་བས། རྒྱས་པ་དང་ཞིབ་པར་མོས་པ་དག་གིས་དེ་ཉིད་གཟིགས་པར་འཚལ་ལོ། །
དེ་ཡང་གཞུང་འདིར་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་འགྱུར་གསར་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ལེགས་སྦྱར་གྱི་རྩ་བའི་གཞུང་ལ་གཤིབ་བསྡུར་དང་བཅས་དཔེ་མི་འདྲ་བ་རྣམས་མཆན་དུ་ཞིབ་པར་བཀོད་ཡོད་ཅིང་། དཔེ་མི་འདྲ་བ་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་རྒྱ་དཔེ་གང་ཡོད་ལ་གཏུགས་ཤིང་། མཆན་དུ་བཀོད་པ་ཁག་རྒྱ་དཔེ་བ་ལླ་བྷ་དེ་བ་ཡིད་འོང་ལྷས་དུས་རབས་༡༠བའི་སྟོད་དུ་མཛད་པའི་འགྲེལ་བ་ཡོངས་གྲགས་སུ་པ་ཉྫི་ཀཱ་དཀའ་འགྲེལ་ལམ་བི་བྲྀ་ཏི་རྣམ་བཤད་དུའང་གྲགས་པ་ཞུ་སྒྲིག་པ་ཧྭེ་ཆིས་བསྒྲིགས་པ་དང་། ད་ཀྵི་ཎཱ་བ་རྟྟ་ནཱ་ཐ་གཡས་འཁྱིལ་མགོན་པོས་དུས་རབས་༡༣པའི་དུས་དཀྱིལ་ཙམ་དུ་མཛད་པར་གྲགས་པའི་པྲ་དཱི་པ་སྒྲོན་མ་བྱ་བ་གཎ་པ་ཏིས་བསྒྲིགས་པ་དང་། མ་ལླི་ནཱ་ཐ་ཕྲེང་བའི་མགོན་པོས་དུས་རབས་༡༤བར་མཛད་པའི་འགྲེལ་བ་ས་ཉྫཱི་བ་ནཱི་ཡང་དག་འཚོ་བྱེད་ཀ་ལེས་བསྒྲིགས་པ་གསུམ་སྟེ། རྒྱ་གར་ཤར་ལྷོ་ནུབ་གསུམ་གྱི་རྒྱ་དཔེ་ཁུངས་འཕེར་གསུམ་ནས་བཏུས་པ་ཡིན་ལ། ཞུ་སྒྲིག་པ་དེ་དག་གི་གཞུང་དུ་གསལ་བའི་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ཤོ་ལོ་ཀའི་གྲངས་རིམ་ཅི་ཡིན་ཤོ་ལོ་ཀ་རེ་རེའི་མཇུག་ཏུ་གསལ་བོར་བཀོད་ཡོད་ཅིང་། གུས་པས་བསྒྲིགས་པའི་ལེགས་སྦྱར་རྩ་བའི་ཤོ་ལོ་ཀའི་གྲངས་རིམ་ནི་བོད་རྣམས་ལ་བདེ་བའི་སླད་དུ་ལོ་ཆེན་གྱི་འགྱུར་རྙིང་ལྟར་དུ་བཀོད་ཡོད་པའང་ཤེས་པར་བྱའོ། ། སྙན་ངག་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་ངོ་སྤྲོད། བོད་འགྱུར་རྙིང་བའི་ལོ་ཙཱ་བའི་སྐོར། གཞུང་གི་ཤོ་ལོ་ཀའི་གྲངས་རིམ་དང་མང་ཉུང་བསྡུར་བའི་རེའུ་མིག་དང་བཅས་པའི་སྔོན་གླེང་རྒྱས་པ་ཞིག་དང་། འགྱུར་གཞུང་དངོས། ལེགས་སྦྱར་དང་བོད་འགྱུར་ཚིགས་བཅད་ཀྱི་ཀ་ཐོ། དེ་བཞིན་སྙན་ངག་འདིར་འབྱུང་བའི་ཐ་སྙད་༢༩༡༤མ་ལུས་པ་ཚང་བའི་སཾ་བོད་ཚིག་མཛོད་ཅིག་དང་། སྙན་ངག་འདིའི་རྒྱ་དཔེ་ལག་བྲིས་མ་འགའི་ངོ་བཤུས་དུ་མ་དང་། དེ་ཡང་མཁས་པ་མེ་ཡོར་(Marek Mejor)ལགས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོ་༡༣༦༣ལོའི་ལག་བྲིས་མ་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་ད་ཡོད་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ལག་བྲིས་ཆེས་རྙིང་ཤོས་ཡིན་ཚུལ་བཤད་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན། ལོ་ཆེན་བྱང་རྩེས་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་བསྒྱུར་བའི་ལོ་ནི་སྤྱི་ལོ་༡༣༥༦ཡིན་པ་རྣམ་ཐར་ལས་ངེས་པས། ལོ་ཆེན་གྱི་འགྱུར་གཞིའི་རྒྱ་དཔེ་དངོས་ཁ་ཆེ་པཎྜི་ཏ་སུ་མན་ཤྲཱིས་བསྣམས་ཕེབས་པ་ཡིན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཀྱང་། སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ལག་བྲིས་རྙིང་ཤོས་སུ་གྲགས་པ་དེ་ལས་ཀྱང་སྔ་ལ། བརྒྱ་ལ་ལོ་ཆེན་གྱི་འགྱུར་དེའི་རྒྱ་དཔེ་དངོས་དེ་དཔལ་ནཱ་ལནྡཱའི་ཁྲི་རབས་མཐའ་མ་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་(༡༡༢༧-༡༢༢༥)སྐབས་བསྣམས་ཕེབས་པའི་རྒྱ་དཔེའི་གྲས་ཡིན་ན་ནི། དེ་ལས་ཀྱང་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་ལྷག་གིས་སྔ་བ་ཡིན་པར་འགྱུར་བ་སོགས་ལོ་ཆེན་གྱི་འགྱུར་གཞི་དེ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་དེ་ལྟ་ནའང་། དེ་ཉིད་ད་སྔ་མིག་ལམ་དུ་མ་མངོན་པར་མ་གྱུར་བར་བརྟེན། ཕྲན་གྱིས་ལོ་ཆེན་བྱུང་རྩེའི་འགྱུར་གཞིར་བཞག་སྟེ་བོད་འགྱུར་རྙིང་བའི་ལེགས་སྦྱར་མ་དཔེ་བསྐྱར་གསོ་བྱས་ཤིང་། གཞུང་འདི་དེ་ལ་སོགས་པའི་ལྷན་ཐབས་༡༢ཙམ་གྱིས་གྲུབ་ཡོད་པས། དཔྱོད་ལྡན་དག་གི་མིག་གི་དགའ་སྟོན་དུ་འགྱུར་རེ་ཆེའོ། །
དེ་ཡང་ཇི་སྐད་དུ། དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གི་ལེགས་བཤད་འཚོལ་བའི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པའི་ཡལ་འདབ་ལས། “མཁས་པ་ཉིད་ནི་མེད་ན་བློ་གྲོས་རྣམས་[རྣམ་]ཉམས་མི་རྣམས་འཚོ་བ་དོན་ཡོད་མིན། །མཚུངས་མེད་རྒྱས་པའི་སྙན་ངག་མེད་ན་མཁས་པ་ཉིད་ནི་ནེ་ཙོའི་ཀློག་དང་མཚུངས། །སྙིང་ལྡན་[ཡོད་]རྣམས་ཀྱིས་[ཀྱི་]ནང་གི་དེ་ཉིད་དཔྱོད་པ་མེད་ན་རབ་མཛེས་སྙན་ངག་ནི། །སྟོང་པ་[བ་]ཉིད་དེ་དབེན་སའི་ཁྲོན་པའི་མར་མེ་བཞིན་དུ་ནང་དུ་བསྟེན་[བརྟེན་]པར་འགྱུར། །”ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་མཁས་པ་མེད་ན་བློ་གྲོས་རྣམས་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་མི་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བ་དོན་དང་ལྡན་པར་མི་འགྱུར་ལ། མཚུངས་མེད་རྒྱས་པའི་སྙན་ངག་མེད་ན་མཁས་པའི་གསུང་ནི་ནེ་ཙོའི་ཀློག་དང་མཚུངས་པར་རོ་དང་བྲལ་བ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ལ། རབ་ཏུ་མཛེས་པའི་སྙན་ངག་ལ་སྙིང་དང་ལྡན་པའམ་ཡོད་པ། སྐབས་ཡོད་པའམ་སྤོབས་པ་ཡོད་པའམ། ཡང་ན་“བློ་ལྡན་སྙན་ངག་མཁན་ཉམས་ཤེས་པ་”དག་གི་དེ་ཉིད་ལ་དཔྱོད་པའི་དཔྱད་འཇོག་མེད་ན་དབེན་ས་སྟེ་མི་མེད་ལུང་སྟོང་གི་ཁྲོན་པའི་ནང་དུ་སྦར་བའི་མར་མེ་བཞིན་དོན་མེད་དུ་འགྱུར་བས་རབ་ཏུ་མཛེས་པའི་སྙན་ངག་ལ་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱི་མིག་དང་ལྡན་ཞིང་། གཟུ་བོར་གནས་པའི་མཁས་པ་དག་གིས་ལེགས་ཉེས་བླང་དོར་གྱི་དཔྱད་གཏམ་སྤེལ་དགོས་པའི་གནད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ཚུལ་གསུངས་པ་ལྟར། སྙན་ངག་འདི་དང་གཞན་ཡང་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཁག་ལ་དཔྱད་འཇོག་གནང་མཁན་གྱི་དཔུང་སྡེ་གང་མང་འབྱུང་བའི་རེ་བ་དང་། མཐར་༧རྒྱལ་བ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཞིང་། གཞིས་བྱེས་ལྷན་འཛོམས་ཀྱི་སྐྱིད་པའི་ཉི་མ་མྱུར་བ་མྱུར་དུ་འཆར་བའི་སྨོན་འདུན་ཤུགས་དྲག་ཞུ་བ་དང་བཅས། ཟླ་བ་གཞོན་ནུའམ་ཡང་གླེ་རྡོ་རྗེ་སྐྱབས་ཀྱིས་སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢ལོའི་ཟླ་༩བའི་ཚེས་༡༥ལ་སྦྱར་བ་དགེའོ། །
ཤྲཱིརསྟུ།
पाण्डित्येन विना विनाशितधियां व्यर्थं नृणां जीवितं पाण्डित्यं शुकपाठषण्ढमसमोल्लासं कवित्वं विना।
काव्यं चारुतरं विना सहृदयैस्तत्त्वान्तरालोचनशून्यं निर्जनकूपदीपकलनामन्तः समालम्बते।।
(सुभाषितगवेष्यवदानम्,१४)
པཱཎྜིཏྱེཎ བིནཱ བིནཱཤིཏདྷིཡཱཾ བྱརྠཾ ནྲྀཎཱཾ ཛཱིབིཏཾ པཱཎྜིཏྱཾ ཤུཀཔཱཋཥཎྜམསམོལླཱསཾ ཀབིཏྭཾ བིནཱ།
ཀཱབྱཾ ཙཱརུཏརཾ བིནཱ སཧྲྀདཡཻསྟཏ྄ཏྭཱནྟརཱལོཅནཤཱུནྱཾ ནིརྫནཀཱུཔདཱིཔཀལནཱམནྟཿ སམཱལམྦཏེ།།
