ལོ་ཙཱའི་འགྱུར་ཁྱད།

 

ལོ་ཙཱའི་འགྱུར་ཁྱད།

*རིགས་སྒོའམ་རིགས་འཇུག

#न्यायप्रवेशकसूत्रम्

#因明入正理論

 

བོད་འགྱུར་ལས་སྔ་མ་རྒྱའི་སྐད་ལས་བསྒྱུར་བ་དང་ཕྱི་མ་རྒྱ་གར་སྐད་ལས་བསྒྱུར་བའོ།།

साधनं दूषणं चैव साभासं परसंविदे।

प्रत्यक्षमनुमानं च साभासं त्वात्मसंविदे॥

इति शास्त्रसंग्रहः। 

能立與能破，及似唯悟他。

現量與比量，及似唯自悟。

如是總攝諸論要義。

“སྒྲུབ་ནུས་པ་དང་སུན་འབྱིན་ནུས།།ལྟར་སྣང་བཅས་པ་གཞན་གོ་བྱེད།།

མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག །ལྟར་སྣང་བཅས་པས་བདག་རིག་བྱེད། །

འདིར་འདི་སྐད་ཅེས་པ་བསྟན་བཅོས་རྣམས་ཀྱི་དོན་བསྡུས་པ་ཡིན།”

“སྒྲུབ་པ་དང་ནི་སུན་འབྱིན་ཉིད།།ལྟར་སྣང་བཅས་པ་རང་རྟོགས་ཕྱིར།།

མངོན་སུམ་དང་ནི་རྗེས་སུ་དཔག།ལྟར་སྣང་བཅས་པ་གཞན་རྟོགས་ཕྱིར།།

ཞེས་བྱ་བ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དོན་བསྡུ་བའོ།།”

 

तत्र पक्षः प्रसिद्धो धर्मी। प्रसिद्धविशेषणविशष्टतया स्वयं साध्यत्वेनेप्सितः। 

此中宗者，為極成有法，極成能別，差別為性，隨自樂為所成立性，是名為宗。

“འདིར་བསྒྲུབ་བྱའི་མཚན་ཉིད་ནི་བསྒྲུབ་པའི་ཆོས་ཅན་ལ་ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་སྟེ། རང་གིས་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་འདོད་པ་དེ་ནི་བསྒྲུབ་བྱ་ཡིན་ནོ། །”

“དེ་ལ་ཕྱོགས་ནི་རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་ཆོས་ཅན་རབ་ཏུ་གྲགས་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས་ཁྱད་པར་དུ་བྱས་པས་རང་གི་བསྒྲུབ་བྱ་ཁོ་ནར་འདོད་པ་སྟེ།”

 

तद्यथा। नित्यः शब्दोऽनित्यो वेति॥

如有成立聲是無常。

“དཔེར་ན། སྒྲ་མི་རྟག་པ་བསྒྲུབ་པ་ལྟ་བུའོ། །”

“འདི་ལྟ་སྟེ། སྒྲ་མི་རྟག་ཅེས་པའམ་རྟག་པ་ཞེས་པ་ལྟ་བུའོ།།”

 

हेतुस्त्रिरूपः।

因有三相，

“གཏན་ཚིགས་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ནི་ཚུལ་གསུམ་ཚང་བའོ། །”

“གཏན་ཚིགས་ནི་ཚུལ་གསུམ་མོ།།”

किं पुनस्त्रैरूप्यम्। पक्षधर्मत्वं सपक्षे सत्त्वं विपक्षे चासत्त्वमिति॥

何等為三? 謂遍是宗法性;同品定有性;異品遍無性。

“ཚུལ་གསུམ་གང་ཞེ་ན། ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་ལྟོས་གཞི་ལ་ཡོད་པ་དང་། མཐུན་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པ་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལ་མེད་པའོ།། ལྟ་བུའོ།།”

“ཚུལ་གསུམ་པོ་དེ་ཡང་གང་ཞེ་ན། ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་དང་། མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཡོད་པ་ཉིད་དང་། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཡང་མེད་པ་ཉིད་དོ།།”

 

 

རིགས་འཇུག་གི་འགྱུར་བྱང་།

^ རྒྱ་གར་ལས་རྒྱའི་ལོ་ཙཱ་བ་ཐང་སཾ་ཙང་གིས་བསྒྱུར་ཅིང་སླད་ཀྱིས་རྒྱའི་དགེ་བཤེས་སིང་གྱང་ཇུས་དང༌། བོད་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་སྟོན་གཞོན་གྱིས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ཞིང༌། ཕྱིས་གཞི་ཐམས་ཅད་ཡོད་པར་སྨྲ་བའི་སྡེ་པ་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་བ་རྒྱ་ནག་ཆེན་པོའི་ལའི་བཙུན་པ་ཆོས་ཀྱི་རིན་ཆེན་གྱིས། དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་རྒྱའི་དཔེ་དང་བོད་ཀྱི་དཔེ་གཉིས་པོ་ལེགས་པར་གཏུགས་ཤིང་བཅོས་ཏེ་དག་པར་བསྒྱུར་བའོ།།

 

* ཚད་མ་རིགས་པར་འཇུག་པའི་སྒོ་ཞེས་བྱ་བའི་རབ་ཏུ་བྱེད་པ་ཞེས་པའི་བསྡུས་མིང་། དེ་ནི་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོས་མཛད་ཅིང་། རྒྱ་གར་གྱི་ཁ་ཆེའི་པཎྜི་ཏ་ཆེན་པོ་དཔལ་བསྲུང་བ་དང་བོད་ཀྱི་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ཀྱིས་དཔལ་ས་སྐྱའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་པོར་བསྒྱུར་བའོ། །འདི་དང་རིགས་པ་ལ་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བའི་རྒྱ་ནག་འགྱུར་དང་འགྱུར་ཁྱད་ཙམ་མ་གཏོགས་གཞུང་གཅིག་ཡིན་ནོ། །

-«དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་»ལས་བཏུས།

 

༆ རྒྱའི་སྡེ་སྣོད་དུ་བཞུགས་པའི་རིགས་འཇུག

*རིགས་འཇུག་འདི་རྒྱའི་སྔོན་རབས་པ་དག་ཀྱང་མིང་ལ་འཁྲུལ་ཏེ་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པར་ཁ་ཡར་སྨྲ་ཞིང་། བོད་སྔ་ཕྱི་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་གིས་མཛད་པར་སྨྲ་ཞིང་འགའ་ཞིག་ཐེ་ཚོམ་དང་ཡང་བཅས་ཏེ་བཞེད་ཀྱང་། རྒྱའི་མཁས་པ་འགས་འདི་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་གླང་གི་སློབ་མ་ཤང་ཀ་ར་ཞལ་སྔ་ནས་ཀྱིས་མཛད་ཅིང་། ཞོན་ཙང་མཆོག་གིས་རྒྱ་གར་ནས་བསྣམས་ཏེ་རྒྱ་ཡུལ་ནས་བསྒྱུརད་ཅིང་སྤེལ་ལ། མཛད་མཁན་གྱི་མཚན་ཡང་གཞུང་དུ་གསལ་བས་དོགས་པ་མི་དགོས་ཚུལ་བཤད། དེ་ཡང་འདིའི་རྒྱ་དཔེ་འབད་པ་ཆེན་པོས་དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་ནང་རྙེད་ཀྱང་མཛད་བྱང་མེད་པས་དོགས་པ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་སོམ་ཉི་མ་ཆོད་ཀྱང་། རྒྱའི་ལུགས་ལྟར་ན་རིགས་སྒོ་ཕྱོགས་གླང་གིས་མཛད་ཅིང་། རིགས་འཇུག་ཤང་ཀ་རས་མཛད་པའི་འགྲེལ་བར་ངོས་འཛིན་ནོ།།

དེ་བས་ཕྱོགས་གླང་གིས་མཛད་པའི་རིགས་སྒོ་རིགས་འཇུག་ཏུ་འབྱུང་བའི་དབུ་མཐའི་ཚིགས་བཅད་དེ་གཉིས་ཡིན་ནམ་བདག་རྟོག་གོ།

རྒྱའི་ལྷ་བཙུན་ཆོས་ཀྱི་རིན་ཆེན་གྱིས་རྒྱའི་སྡེ་སྣོད་ལས་བསྒྱུར་དུས་ཀྱང་ཐང་སན་ཙང་གི་འགྱུར་ལ་གཏུགས་འདུག་མོད། དེར་རྩོམ་མཁན་ཤང་ཀ་ར་ཡིན་པ་རྒྱའི་བསྟན་འགྱུར་ལ་གསལ་ནའང་། དེའི་སྐོར་ཅང་གསུངས་མི་འདུག སྟོན་གཞོན་གྱི་འགྱུར་དབང་བཙན་པར་བྱས་པ་མིན་ནམ་བརྟག

—ཟླབཞོནུ

 

#ལོཙཱ #न्यायप्रवेशकसूत्रम् #སཾསྐྲྀཏ #translation #epistemology #འགྱུར། #ཟླབཞོནུ

 

སྐུང་ཡིག་གི་རྣམ་གཞག

 

སྐུང་ཡིག་གི་རྣམ་གཞག

*བོད་ཡིག་གི་སྐུང་རྩལ།

སྐུང་ཡིག་འདི་སོགས་ཤེས་གྱུར་ན། ། དཔེ་རྙིང་ཀློག་ལ་ཐོགས་མེད་འགྱུར།།

གང་དག་ཀློག་ལ་སྤྲོ་བ་དག །སྤྲོ་བར་བསྐྱེད་ཕྱིར་དཀའ་བས་བཏུས།།

#ཟླབཞོནུ

ངཽདི => ངོ་བོ་ཉིད།

འབྲུས => འབྲས་བུ།

ཁྱར => ཁྱད་པར།

སྣོཊ => སྣ་ཚོགས།

སྒྲོན => སྒྲ་དོན།

ེཐོཾ => ཐེ་ཚོམ།

གན => གཞན།

གནྱིས => གཞན་གྱིས།

དངཽས => དངོས་པོ།

དངོསུ => དངོས་སུ།

གསལྱ => གསལ་བྱ།

གསལྱེད => གསལ་བྱེད།

བྱེག => བྱེ་བྲག

གལྟེ => གལ་ཏེ།

ཀེུན => ཀུན་མཁྱེན།

སོཊ / སྭོ => སོགས།

རིཊ => རིགས།

འབིག => འབའ་ཞིག

མྲིད => མི་སྲིད།

མིཐད => མི་འཐད།

མིཐུན => མི་མཐུན།

༢སུ => གཉིས་སུ།

༢སཾ => གཉིས་སམ།

༤ནོ => བཞིན་ནོ།།

ངཽ => ངོ་བོ།

ལྟུ => ལྟ་བུ།

འཇིནེ => འཇིག་རྟེན།

ཐད => ཐ་དད།

ཐཾད => ཐམས་ཅད།

སྔཽན => སྔོན་པོ།

དམིགསལ => དམིགས་བསལ།

པའིར => པའི་ཕྱིར།

པིར =>པའི་ཕྱིར།

པའིརོ => པའི་ཕྱིར་རོ།།

མཐོུཊ => མཐུན་ཕྱོགས།

རྣཾསེ => རྣམ་ཤེས།

རྣོར => རྣལ་འབྱོར།

ཎེ => མེད།

ཀོུབ => ཀུན་རྫོབ།

མིཐོུཊ => མི་མཐུན་ཕྱོགས།

མེུཊ => མུ་སྟེགས།

ལྱཽད => ལོངས་སྤྱོད།

ཤེབ => ཤེས་རབ།

ཡངག => ཡང་དག

ཡག =>ཡང་དག

སརྒྱས => སངས་རྒྱས།

སཽབ => སོ་སོ་བ།

ལྷགར => ལྷག་པར།

དེ་༤ནེཊ་པ => དེ་བཞིན་གཤེགས་པ།

ཡག => ཡན་ལག

ལཽག = ལོག་རྟོག

བྱུསེཾས => བྱང་ཆུབ་སེམས།

དབྱེན => དབྱིག་གཉེན།

མངོུཾན => མངོན་སུམ།

ཁྱརན => ཁྱད་པར་ཅན།

ཆོན => ཆོས་ཅན།

སྒྲཽཊ => སྒྲོ་འདོགས།

སླཽན => སློབ་དཔོན།

ཆཽག => ཆོས་མཆོག

བྲེཾ => བྲམ་ཟེ།

མཐྲུག => མཐར་ཐུག

བླཽ => བློ་གྲོས།

རྗེག => རྗེས་དཔག

རངིན => རང་བཞིན།

གཏིཊ => གཏན་ཚིགས།

མངོཾན => མངོན་སུམ།

པི => པའི།

བི => བའི།

མྲུབ => མ་གྲུབ།

གཞལྱ => གཞལ་བྱ།

༢ཀ => གཉིས་ཀ

མཚིད => མཚན་ཉིད།

ཡཻས => ཡེ་ཤེས།

བསྟོས => བསྟན་བཅོས།

ཐྱེ => ཐུགས་རྗེ།

སྡུལ => སྡུག་བསྔལ།

བྱུབ => བྱང་ཆུབ།

ཕོུཾཊ => ཕུན་ཚོགས།

ལེཊར => ལེགས་པར།

མྱིན => མ་ཡིན།

མིུས => མི་ནུས།

མཚིད => མཚན་ཉིད།

ཁ༡ => ཁ་ཅིག

བདིད => བདག་ཉིད།

གཞོནུ => གཞོན་ནུ།

ཕྱཽས => ཕྱོགས་ཆོས།

 

ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་མའི་བསྟོད་པ་སློབ་དཔོན་ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་མཛད་པ་བཞུགས་སོ། །

 ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་མའི་བསྟོད་པ།

ནག་མོ་ཁོལ།

 

རྒྱ་གར་སྐད་དུ། སྭརསྟོཏྲཿ།

བོད་སྐད་དུ། དབྱངས་ཅན་གྱི་བསྟོད་པ།

སྟོན་ཟླ་རབ་རྒྱས་ཀུ་མུད་དུང་དང་ཆུ་ཤེལ་གངས་རི་ལྟར་དཀར་བས། །

རབ་དཀར་དཀར་གསལ་གཟི་ལྡན་ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་ལ་ཕྱག་འཚལ། །

མི་ཤེས་གཏི་མུག་རྨོངས་པའི་ཚོགས་ནི་ཀུན་ནས་རྣམ་པར་འཇོམས་པ་དང་། །

སྨྲ་ངན་སུན་འབྱིན་ཐོགས་མེད་ཀུན་གཟིགས་སྤོབས་པའི་གཏེར་མཆོག་རྒྱས་པར་མཛོད། །

སྒྲིབ་གཉིས་སྤྲིན་བྲལ་བློ་གྲོས་འོད་ཟེར་སྟོང་ལྡན་རབ་ཏུ་འཆར་ཀ་ཡི། །

ཉི་མའི་ཟེར་གྱིས་ཤེས་བྱའི་པདྨོ་རབ་ཏུ་ཁ་འབྱེད་རྣམ་རྒྱས་པས། །

རབ་ཏུ་དྲི་ཞིམ་བསིལ་མངར་དང་ལྡན་པདྨོའི་ཟེའུ་འབྲུའི་ངོས་དག་ལ། །

བདག་བློའི་བུང་བས་འཐུངས་པས་བློ་གྲོས་ཆེར་རྒྱས་སྦྲང་རྩིས་འགྲོ་རྣམས་སྐྱོང་། །

གསེར་གྱི་རི་དང་ཀུན་མཁྱེན་ཆུ་གཏེར་ལྟ་བུར་ཀུན་ནས་ལྷུན་ཆགས་པས། །

རྩོད་པ་ཕྱེ་མ་ལྷེབ་དང་བདུད་སྡེ་དུས་ཀྱི་རླུང་གིས་བསྐྱོད་མ་ཡིན། །

བཅུ་དྲུག་ན་ཚོད་ལྟ་བུའི་བུ་མོ་རབ་མཛེས་སྒེག་པའི་ཉམས་དང་ལྡན། །

ལྷ་ཡི་རྒྱན་རྣམས་དུ་མས་ཁྱོད་ཀྱི་ལུས་དང་ཡན་ལག་མཛེས་པ་ཡིས། །

ཆུ་གཏེར་གནས་ནས་མགྲིན་སྔོན་དགའ་བསྐྱེད་རྒྱ་མཚོའི་ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་མ། །

ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བརྩེ་བས་བདག་བློའི་མི་ཤེས་མུན་པ་མྱུར་དུ་སོལ། །

རབ་ཏུ་སྙན་པའི་དབྱངས་ལྡན་དྲི་ཟའི་བུ་མོ་རབ་མཛེས་ཡིད་འཕྲོག་མ། །

ལག་གི་འདུ་བྱེད་རབ་ཏུ་བསྒྱུར་བས་ཚངས་པའི་གསུང་དབྱངས་རྣམས་འབྱུང་བས། །

ཁྱེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་སྙན་པའི་གསུང་གིས་བདག་ལ་བློ་གྲོས་མཆོག་ཚོགས་སྩོལ། །

རབ་ཏུ་སིལ་སིལ་སྙན་པའི་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུའི་དབྱངས་དང་རབ་ལྡན་པས། །

སྙན་པར་གྲགས་པ་འཇིགས་བྱེད་ཀྱང་ནི་དགའ་བ་རབ་ཏུ་བསྐྱེད་མཛད་མ། །

རྣ་བར་རབ་ཏུ་ཚིམས་པའི་དབྱངས་དང་རིག་བྱེད་རབ་སྙན་གླུ་རྣམས་ཀུན། །

ཕ་རོལ་ཡིད་འཕྲོག་འཛིན་པར་ནུས་པ་ཅི་ཕྱིར་བདག་ལ་མི་སྩོལ་ལགས། །

ཁྱེད་ཀྱི་ཐུགས་ནི་ཀུན་དུ་མི་གཡོ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ལྟ་བུ་སྟེ། །

ཐུགས་རྗེའི་རྦ་རླབས་ཤུགས་དྲག་བསྐྱོད་པས་འགྲོ་བའི་གདུང་བ་རབ་ཏུ་སེལ། །

དབང་གི་རྒྱལ་བོའི་འབྱུང་གནས་ཡིད་བཞིན་རེ་སྐོང་དབྱངས་ཅན་རྒྱ་མཚོ་ཡིས། །

རྨོངས་པའི་གདུང་བས་[རབ་ཏུ་]གདུངས་པའི་སྐྱེ་བོ་རིང་བར་བསྐྱངས་པ་དང་། །

གཏི་མུག་དག་གིས་དཀྲིས་གྱུར་བློ་དམན་སྐྱེ་བོའི་རེ་བ་མྱུར་དུ་སྐོངས། །

བདག་བློའི་ཀུ་མུ་ཏ་ནི་རབ་ཏུ་ཁ་ཟུམ་རྣམ་པར་གནས་པ་ལ། །

བསིལ་ཟེར་བྱེད་པ་རབ་ཏུ་སྤྲིན་བྲལ་དཀྱིལ་འཁོར་རྣམ་པར་རྒྱས་པ་ཡིས། །

ཀུ་མུད་ཁ་འབྱེད་རབ་རྒྱས་ཟེའུ་འབྲུའི་བསིལ་མངར་རྣམ་པར་སྤེལ་བར་མཛོད། །

རབ་ཏུ་དྲི་བྲལ་རྐྱེན་གྱི་གྲིབ་མས་དམ་པ་མ་འགགས་ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ། །

ཀུན་དུ་ཚངས་པའི་དབྱངས་ཅན་ཅ་ཅོའི་དྲི་བྲལ་འགལ་མེད་ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་། །

ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་དང་ལྡན་ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས།

བསྟོད་པ་འདི་ཡིས་བསྟོད་ལ་དབྱངས་ཅན་མ་ཡིས་བློ་གྲོས་མཆོག་རབ་སྩོལ། །

དབྱངས་ཅན་གྱི་བསྟོད་པ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་བྱུང་བའི་མཁས་པ་ཆེན་པོ་པཎྜི་ཏ་ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་དབྱངས་ཅན་ཞལ་གཟིགས་པའི་དུས་སུ་མཛད་དེ་དགྱེས་ནས་བསྟོད་པའོ། །གང་ཞིག་འདོན་པ་དེ་ལ་ཤེས་རབ་སྩོལ་བར་ཁས་བླངས་སོ། །རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་པཎྜི་ཏ་ཛྙཱ་ན་ཤཱི་ལ་དང་། ལོ་ཙྪ་བ་དགེ་སློང་ཆོས་འབར་གྱིས་བསྒྱུར་བའོ། །

ཟླ་བ་གཞོན་ནུས་ལག་བྲིས་མ་ལས་ཁོལ་དུ་ཕྱུང་སྟེ་གཅིག་ཞུས་པ་དགེའོ། །