བསྟོད་པ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བ།
१. उपोद्घातस्तवः
नमो बुद्धाय
सर्वदा सर्वथा सर्वे यस्य दोषा न सन्तिः।
सर्वे सर्वाभिसारेण यत्र चावस्थिता गुणाः ॥ १॥
གང་ཞིག་ལ་ནི་ཉེས་པ་ཀུན།
།གཏན་ནས་ཡོང་ཡེ་མི་མངའ་ཞིང་། །
གང་ལའང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ།
།ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་གནས་གྱུར་པ། །
तमेव शरणं गन्तुं तं स्तोतुं तमुपासितुम् ।
तस्यैव शासने स्थातुं न्याय्यं यद्यस्ति चेतना ॥ २॥
གལ་ཏེ་སེམས་ཤིག་ཡོད་ན་ནི།
།དེ་ཉིད་ལ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་ཞིང་། །
དེ་བསྟོད་དེ་ནི་བཀུར་བ་དང་།
།དེ་ཡི་བསྟན་ལ་གནས་པའི་རིགས། །
सवासनाश्च ते दोषा न सन्त्येकस्य तायिनः ।
सर्वे सर्वविदः सन्ति गुणास्ते चानपायिनः ॥ ३॥
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡོན་ཏན་ཀུན།
།མངའ་ལ་དེ་ཡང་ཉམ་མི་མངའ། །
ཉེས་པ་བག་ཆགས་བཅས་དེ་ཡང་།
།སྐྱོབ་པ་གཅིག་པུ་ལ་མི་མངའ། །
न हि प्रतिनिविष्टोऽपि मनोवाक्कायकर्मसु ।
सह धर्मेण लभते कश्चिद्भगवतोऽन्तरम् ॥ ४॥
བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་དང་ནི། །གསུང་དང་ཐུགས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་ལ།
།
ཞེ་འགྲས་གྱུར་པ་གང་གིས་ཀྱང་།
།ཆོས་དང་ལྡན་པར་གླགས་མི་རྙེད། །
सोऽहं प्राप्य मनुष्यत्वं ससद्धर्ममहोत्सवम् ।
महार्णवयुगच्छिद्रकूर्मग्रीवार्पणोपमम् ॥ ५॥
རྒྱ་མཚོར་གཉའ་ཤིང་བུ་ག་རུ།
།རུས་སྦལ་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་ལྟར། །
དམ་ཆོས་དགའ་སྟོན་ཆེར་བཅས་པའི། །མི་ཉིད་བདག་གིས་ཐོབ་ནས་ནི།
།
अनित्यताव्यनुसृतां कर्मच्छिद्रससंशयाम् ।
आत्तसारां करिष्यामि कथं नेमां सरस्वतीम् ॥ ६॥
མི་རྟག་ཉིད་དང་རྗེས་འབྲེལ་ཞིང་། །ལས་ཀྱི་གླགས་ལ་དོགས་བཅས་པ། །
བདག་གི་ལྕེ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་གོ།
།སྙིང་པོ་ཅི་ཕྱིར་བླང་མི་བྱ། །
इत्यसङ्ख्येयविषयानवेत्यापि गुणान्मुनेः ।
तदेकदेशप्रणयः क्रियते स्वार्थगौरवात् ॥ ७॥
དེ་ལྟར་ཐུབ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི།
།ཡུལ་ལྟ་གྲངས་མེད་ཤེས་མོད་ཀྱི། །
རང་གི་དོན་ལ་གུས་པ་ཡིས།
།དེ་ཡི་ཕྱོགས་གཅིག་བསྒྲིམས་ཏེ་བརྗོད། །
स्वयम्भुवे नमस्तेऽस्तु प्रभूताद्भुतकर्मणे ।
यस्य सङ्ख्याप्रभावाभ्यां न गुणेष्वस्ति निश्चयः ॥ ८॥
གང་གི་ཡོན་ཏན་གྲངས་དག་དང་།
།མཐུ་ལ་ཐུག་པ་མ་མཆིས་ལ། །
རྨད་བྱུང་ཕྲིན་ལས་དཔག་མེད་ཅན།
།རང་བྱུང་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
इयन्त इति नास्त्यन्त ईदृशा इति का कथा ।
पुण्या इत्येव तु गुणान्प्रति ते मुखरा वयम् ॥ ९॥
འདི་སྙེད་བགྱི་བའི་མཐའ་མེད་ན། །འདི་ལྟར་ལགས་ཞེས་ཅི་ཞིག་སྨོས།
།
ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སླད་དུ་བདག
།བསོད་ནམས་སྙམ་ནས་སྤྱི་བརྟོལ་སྐྱེས། །
उपोद्घातस्तवो नाम प्रथमः परिच्छेदः ।
བསྟོད་པ་གླེང་བསླང་བ་སྟེ་ལེའུ་དང་པོའོ།། །།
२. हेतुस्तवः
विषह्यमविषह्यं वेत्यवधूय विचारणाम् ।
स्वयमभ्युपपन्नं ते निराक्रन्दमिदं जगत् ॥ १०॥
སྤྱོད་དམ་མི་སྤྱོད་སྙམ་པ་ཡི།
།རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །
འགྲོ་བ་འདི་ནི་ཉམ་ཐག་ཅེས།
།ཁྱོད་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཞལ་གྱིས་བཞེས། །
अव्यापारितसाधुस्त्वं त्वमकारणवत्सलः ।
असंस्तुतसखश्च त्वमनवस्कृतबान्धवः ॥ ११॥
ཁྱོད་ནི་མ་བཅོལ་ལེགས་མཛད་པ།
།ཁྱོད་ནི་རྒྱུ་མེད་བཞིན་དུ་བྱམས། །
ཁྱོད་ནི་མ་འདྲིས་མཛའ་བཤེས་ཏེ།
།འབྲེལ་པ་མེད་པའི་གཉེན་འདུན་ལགས། །
स्वमांसान्यपि दत्तानि वस्तुष्वन्येषु का कथा ।
प्राणैरपि त्वया साधो मानितः प्रणयी जनः ॥ १२॥
ཉིད་ཀྱི་ཤ་ཡང་སྩོལ་མཛད་ན།
།དངོས་པོ་གཞན་ལྟ་སྨོས་ཅི་འཚལ། །
ལེགས་མཛད་ཁྱོད་ཀྱིས་སྲོག་ཀྱང་ནི།
།སློང་བའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་བཏང་། །
स्वैः शरीरैः शरीराणि प्राणैः प्राणाः शरीरिणाम् ।
जिघांसुभिरुपात्तानां क्रीतानि शतशस्त्वया ॥ १३॥
ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དང་སྲོག་དག་གིས།
།ལུས་ཅན་གཤེད་མས་ཟིན་རྣམས་ཀྱི། །
ལུས་དང་སྲོག་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི།
།ལན་བརྒྱ་ཕྲག་ཏུ་བསླུ་བ་མཛད། །
न दुर्गतिभयान्नेष्टामभिप्रार्थयता गतिम् ।
केवलाशयशुद्ध्यैव शीलं सात्मीकृतं त्वया ॥ १४॥
ངན་འགྲོས་བསྙེངས་སླད་མ་ལགས་ལ།
།བཞེད་པའི་འགྲོ་བའང་སྒྲུབ་མ་ལགས། །
དགོངས་པ་དག་པ་འབའ་ཞིག་གིས།
།ཁྱོད་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་གོམས་པར་མཛད། །
जिह्मानां नित्यविक्षेपादृजूनां नित्यसेवनात् ।
कर्मणां परिशुद्धानां त्वमेकायनतां गतः ॥ १५॥
རྟག་ཏུ་གྱ་གྱུ་རྣམ་སྤངས་ཤིང་།
།དྲང་བརྟན་རྣམས་ནི་རྟག་བསྟེན་པས། །
ཡོངས་སུ་དག་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱིས།
།ཁྱོད་ནི་གཞི་རྟེན་གཅིག་པུར་གྱུར། །
पीड्यमानेन बहुशस्त्वया कल्याणचेतसा ।
क्लेशेषु विवृतं तेजो जनः क्लिष्टोऽनुकम्पितः ॥ १६॥
སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་གཟིར་བ་ན།
།ཁྱེད་ཀྱིས་དགེ་བའི་ཐུགས་ཀྱིས་ནི། །
ཉོན་མོངས་རྣམས་ལ་སྲན་བཙུགས་ནས།
།སྐྱེ་བོ་ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་བརྩེ། །
परार्थे त्यजतः प्राणान्या प्रीतिरभवत् तव ।
न सा नष्टोपलब्धेषु प्राणेषु प्राणिनां भवेत् ॥ १७॥
ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་སླད་དུ། །སྐུ་སྲོག་བཏང་ནས་དགྱེས་གྱུར་གང་།
།
དེ་འདྲ་སྲོག་ཆགས་འགུམས་པ་ལས།
།སོས་པ་རྣམས་ལའང་བྱུང་མ་གྱུར། །
यद्रुजानिरपेक्षस्य च्छिद्यमानस्य तेऽसकृत् ।
वधकेष्वपि सत्त्वेषु कारुण्यमभवत् प्रभो ॥ १८॥
ཁྱོད་ནི་ལན་འགའ་མ་ལགས་པར།
།གཏུབས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་མི་དགོངས་པར། །
གཤེད་མ་བགྱིད་པའི་སེམས་ཅན་ལའང་།
།གཙོ་བོ་ཐུགས་རྗེར་གྱུར་པ་གང་། །
सम्यक्सम्बोधिबीजस्य चित्तरत्नस्य तस्य ते ।
त्वमेव वीर सारज्ञो दूरे तस्येतरो जनः ॥ १९॥
ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་ནི་རིན་པོ་ཆེ།
།རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ས་བོན་ཏེ། །
དཔའ་ཁྱོད་ཁོ་ནས་སྙིང་པོར་མཁྱེན།
།དེ་གཞན་སྐྱེ་བོས་འོལ་མི་མཆི། །
नाकृत्वा दुष्करं कर्म दुर्लभं लभ्यते पदम् ।
इत्यात्मनिरपेक्षेण वीर्यं संवर्धितं त्वया ॥ २०॥
དཀའ་སྤྱད་ལས་ནི་མ་བགྱིས་པར།
།གོ་འཕང་རྙེད་དཀའ་མི་ཐོབ་ཅེས། །
དེ་སླད་ཉིད་ལའང་མ་གཟིགས་པར།
།ཁྱོད་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ལེགས་པར་སྤེལ། །
विशेषोत्कर्षनियमो न कदा चिदभूत् तव ।
अतस्त्वयि विशेषाणां छिन्नस्तरतमक्रमः ॥ २१॥
ཁྱད་པར་འཕགས་པར་བགྱི་བ་ལ།
།ཁྱོད་ལ་ཐང་ལྷོད་འགའ་མ་བྱུང་། །
དེ་སླད་ཁྱོད་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྣམས།
།ཐོག་དྲུང་རིམ་པ་དབྱེར་མ་མཆིས། །
सुसुखेष्वपि सङ्गोऽभूत् सफलेषु समाधिषु ।
न ते नित्यानुबद्धस्य महाकरुणया हृदि ॥ २२॥
ཐུགས་ནི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་།
།རྟག་ཏུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་སླད་དུ། །
ཏིང་འཛིན་འབྲས་བུར་བཅས་པ་ཡི། །ཤིན་ཏུ་བདེ་ལའང་ཁྱོད་མ་ཆགས། །
त्वादृशान्पीडयत्येव नानुगृह्णाति तत् सुखम् ।
प्रणीतमपि सद्वृत्तं यदसाधारणं परैः ॥ २३॥
གཞན་དང་ཐུན་མོང་མ་ལགས་པའི།
།བདེ་བ་གང་དེ་གྱ་ནོམ་ཡང་། །
དམ་པའི་སྤྱོད་ལྡན་ཁྱོད་འདྲ་ལ།
།གནོད་པར་བས་ཀྱི་སྨན་མ་མཆིས། །
विमिश्रात् सारमादत्तं सर्वं पीतमकल्मषम् ।
त्वया सूक्तं दुरुक्तं तु विषवत् परिवर्जितम् ॥ २४॥
འདྲེས་པ་ལས་ནི་ལེགས་བཤད་ཉིད།
།སྙིང་པོ་སྐྱོན་མེད་ཉི་ཚེ་ཞིག །
ཁྱོད་ཀྱིས་ཀུན་བཞེས་ཐུགས་ལ་བཞག
།ཉེས་བཤད་དུག་བཞིན་ཡོངས་སུ་སྤངས། །
क्रीणता रत्नसारज्ञ प्राणैरपि सुभाषितम् ।
पराक्रान्तं त्वया बोधौ तासु तासूपपत्तिषु ॥ २५॥
རིན་ཆེན་སྙིང་པོ་མཁྱེན་ཁྱོད་ཀྱིས།
།ལེགས་བཤད་སྲོག་གིས་འཇལ་བ་ན། །
སྐྱེ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ།
།བྱང་ཆུབ་སླད་དུ་དཔའ་རྩལ་བསྟན།
इति त्रिभिरसङ्ख्येयैरेवमुद्यच्छता त्वया ।
व्यवसायद्वितीयेन प्राप्तं पदमनुत्तरम् ॥ २६॥
དེ་སླད་གྲངས་མེད་གསུམ་དག་ཏུ།
།ཁྱོད་ནི་དེ་ལྟར་བརྩོན་པ་ན། །
བརྩོན་འགྲུས་འབའ་ཞིག་གྲོགས་གྱུར་པས།
།གོ་འཕང་བླ་ན་མེད་པ་བརྙེས། །
हेतुस्तवो नाम द्वितीयः परिच्छेदः ।
རྒྱུ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་གཉིས་པའོ།། །།
३. निरुपमस्तवः
अकृत्वेर्ष्यां विशिष्टेषु हीनाननवमत्य च ।
अगत्वा सदृशैः स्पर्धां त्वं लोके श्रेष्ठतां गतः ॥ २७॥
མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མི་མཛད་ཅིང་།
།དམའ་ལ་རྔན་ཅན་མི་མཛད་ལ། །
མཉམ་ལ་འགྲན་པ་མི་མངའ་བས།
།ཁྱོད་ནི་འཇིག་རྟེན་གཙོ་བོར་གྱུར། །
हेतुष्वभिनिवेशोऽभूद्गुणानां न फलेषु ते ।
तेन सम्यक्प्रतिपदा त्वयि निष्ठां गुणा गताः ॥ २८॥
ཁྱོད་ནི་ཡོན་ཏན་རྒྱུ་རྣམས་ལ།
།མངོན་བགྱིས་འབྲས་བུ་རྣམས་ལ་མིན། །
ཡང་དག་སྒྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས། ། ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཕ་མཐར་ཕྱིན། །
तथात्मा प्रचयं नीतस्त्वया सुचरितैर्यथा ।
पुण्यायतनतां प्राप्तान्यपि पादरजांसि ते ॥ २९॥
ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱི་ཞབས་རྡུལ་ཡང་།
།བསོད་ནམས་སྐྱེ་བ་མཆེད་འགྱུར་བ། །
དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་ལེགས་སྤྱད་པས།
།བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་བསྐྲུན་པ་མཛད། །
कर्शयित्वोद्धृता दोषा वर्धयित्वा विशोधिताः ।
गुणास्तेन सुनीतेन परां सिद्धिं त्वमध्यगाः ॥ ३०॥
ཉེས་པ་ཉམས་སྨད་རྩ་ནས་བཏོན། །ཡོན་ཏན་སྤེལ་ནས་རྣམ་པར་སྦྱངས།
།
གཞུང་ལུགས་བཟང་པོ་དེས་ན་ཁྱོད།
།གྲུབ་མཆོག་ལྷག་པར་བརྙེས་པ་ལགས། །
तथा सर्वाभिसारेण दोषेषु प्रहृतं त्वया ।
यथैषामात्मसन्ताने वासनापि न शेषिता ॥ ३१॥
ཇི་ལྟར་བདག་གི་རྒྱུད་ལ་དེ།
།བག་ཆགས་ལྷག་མའང་མ་ལུས་པ། །
དེ་ལྟར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཉེས་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བཅོམ།
།
तथा सम्भृत्य सम्भृत्य त्वयात्मन्याहिता गुणाः ।
प्रतिरूपकमप्येषां यथा नान्यत्र दृश्यते ॥ ३२॥
ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དེ་དག་དང་།
།འདྲ་བ་ཙམ་ཡང་མི་གདའ་བ། །
དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསགས་བསགས་ནས།
།བདག་ཉིད་ལ་ནི་ཡོན་ཏན་བསྒྲུབས། །
उपघातावरणवन्मितकालं प्रदेशि च ।
सुलभातिशयं सर्वमुपमावस्तु लौकिकम् ॥ ३३॥
འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་དཔེ་དངོས་ཀུན།
།གེགས་བགྱིད་པ་དང་སྒྲིབ་པ་ཅན། །
རེ་ཞིག་པ་དང་ཉི་ཚེ་བ།
།ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་སྲ་བ་ལགས། །
अद्वन्द्विनामगम्यानां ध्रुवाणामनिवर्तिनाम् ।
अनुत्तराणां का तर्हि गुणानामुपमास्तु ते ॥ ३४॥
ཁྱོད་ཀྱིས་ཡོན་ཏན་བླ་མེད་ལ།
།གེགས་བགྱིད་མ་མཆིས་རྟོགས་མ་མཆིས། །
བརྟན་པ་དང་ནི་རྒྱུན་ཆགས་པས།
།དཔེ་ལྟ་མཆིས་པར་ག་ལ་འགྱུར། །
गोष्पदोत्तानतां याति गाम्भीर्यं लवणाम्भसः ।
यदा ते बुद्धिगाम्भीर्यमगाधापारमीक्षते ॥ ३५॥
གང་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱི་དགོངས་པའི་དཀྱིལ།
།གཏིང་དང་ཕ་རོལ་མེད་བརྟགས་ན། །
རྒྱ་མཚོ་ཟབ་པ་ཉིད་ཀྱང་ནི།
།གནག་རྗེས་ལྟ་བུར་ས་ལེར་གདའ། །
शिरीषपक्ष्माग्रलघु स्थैर्यं भवति पार्थिवम् ।
अकम्प्ये सर्वधर्माणां त्वत्स्थैर्येऽभिमुखीकृते ॥ ३६॥
ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱིས་མི་བསྐྱོད་པ།
།ཁྱོད་ཀྱི་བརྟན་པ་མངོན་བསམས་ན། །
ས་ཡི་བརྟན་པ་ཉིད་ཀྱང་ནི།
།ཤིར་ཤའི་གེ་སར་རྩེ་ལྟར་ཆུང་། །
अज्ञानतिमिरघ्नस्य ज्ञानालोकस्य ते मुने ।
न रविर्विषये भूमिं खाद्योतीमपि विन्दति ॥ ३७॥
ཐུབ་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི།
།སྣང་བས་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །
འཇོམས་པའི་ཐད་ན་ཉི་མ་ཡང་།
།མེ་ཁྱེར་ཙམ་དུའང་མི་སྤྱོད་དོ། །
मलिनत्वमिवायान्ति शरच्चन्द्राम्बराम्भसाम् ।
तव वाग्बुद्धिचेष्टानां शुद्धिं प्रति विशुद्धयः ॥ ३८॥
ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ཐུགས་མཛད་སྤྱོད་རྣམས།
།དག་པའི་གན་ན་སྟོན་ཟླ་དང་། །
ཆུ་དང་ནམ་མཁའི་དག་པ་རྣམས།
།དྲི་མ་ཅན་ནི་ལྟ་བུར་གདའ། །
अनेन सर्वं व्याख्यातं यत् किं चित् साधु लौकिकम् ।
दूरे हि बुद्धधर्माणां लोकधर्मास्तपस्विनः ॥ ३९॥
འཇིག་རྟེན་ལེགས་པ་གང་ཅིའང་རུང་།
།ཐམས་ཅད་བསྔོས་ནའང་དེར་བས་ཏེ། །
ཉོན་མོངས་འཇིག་རྟེན་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས།
།སངས་རྒྱས་ཆོས་ལ་ཁྱད་མི་ཁོར། །
यस्यैव धर्मरत्नस्य प्राप्त्या प्राप्तस्त्वमग्रताम् ।
तेनैव केवलं साधो साम्यं ते तस्य च त्वया ॥ ४०॥
རིན་ཆེན་ཆོས་གང་བརྙེས་ནས་ཁྱོད།
།མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་དང་། །
ཁྱད་དུ་བསྒྲུན་ཞིང་དེ་དང་ནི།
།ཁྱོད་དང་བསྒྲུན་ལྡོམ་ཁོ་ནར་བས། །
आत्मेच्छाच्छलमात्रं तु सामान्योपांशु किं चन ।
यत्रोपक्षिप्य कथ्येत सा वक्तुरतिलोलता ॥ ४१॥
གང་ལ་སྤྱི་ཙམ་བསྟུན་ནས་ནི།
།ཅུང་ཟད་བརྗོད་པར་བགྱིད་པ་དེ། །
སྨྲ་བ་པོ་ཡི་རང་དགའ་དང་།
།ཐབས་དང་གཅམ་བུ་ཙམ་དུ་བས། །
निरुपमस्तवो नाम तृतीयः परिच्छेदः ।
དཔེ་མེད་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་གསུམ་པའོ།། །།
४. अद्भुतस्तवः
प्रतन्विव हि पश्यामि धर्मतामनुचिन्तयन् ।
सर्वं चावर्जितं मारविजयं प्रति ते जगत् ॥ ४२॥
ཁྱོད་ནི་བདུད་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ཏེ། །འགྲོ་ཀུན་དད་པར་མཛད་པ་ཡང་།
།
བདག་གིས་ཆོས་ཉིད་རྗེས་བསམས་ན།
།ཆེན་པོ་ལྟར་གང་མ་མཐོང་ངོ་། །
महतोऽपि हि संरम्भात् प्रतिहन्तुं समुद्यतः ।
क्षमाया नातिभारोऽस्ति पात्रस्थाया विशेषतः ॥ ४३॥
སྡང་བས་རྒོལ་བར་རྩོལ་བྱེད་པ།
།མང་པོའང་གཞོམ་པར་བྱ་བ་ནི། །
ཁྱད་པར་གནས་ལ་བརྟེན་པ་ཡི།
།བཟོད་པའི་ཚེགས་སུ་མཚར་མི་ཆེ། །
यत् तु मारजयान्वक्षं सुमहत् क्लेशवैशसम् ।
तस्यामेव कृतं रात्रौ तदेव परमाद्भुतम् ॥ ४४॥
གང་ཚེ་བདུད་རྣམས་མངོན་བཏུལ་བ།
།དེ་ཡི་ནུབ་མོ་ཁོ་ན་ལ། །
ཉོན་མོངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྤངས་པ།
།དེ་ཉིད་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ལགས། །
तमोविधमने भानोर्यः सहस्रांशुमालिनः ।
वीर विस्मयमागच्छेत् स तीर्थ्यविजये तव ॥ ४५॥
འོད་ཟེར་ཕྲེང་བ་སྟོང་ལྡན་པའི།
།ཉི་མས་མུན་བསལ་གང་ལགས་དང་། །
དཔའ་བོ་ཁྱོད་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ལས།
།རྒྱལ་བར་མཛད་པ་ཅི་ཞིག་མཚར། །
सरागो वीतरागेण जितरोषेण रोषणः ।
मूढो विगतमोहेन त्रिभिर्नित्यं जितास्त्रयः ॥ ४६॥
འདོད་ཆགས་བྲལ་བས་ཆགས་བཅས་དང་།
།ཞེ་སྡང་བྲལ་བས་ཞེ་སྡང་ཅན། །
གཏི་མུག་བྲལ་བས་རྨོངས་པ་སྟེ།
།གསུམ་པོས་རྟག་ཏུ་གསུམ་དག་བཏུལ། །
प्रशंससि च सद्धर्मानसद्धर्मान्विगर्हसि ।
अनुरोधविरोधौ च न स्तः सदसतोस्तव ॥ ४७॥
དམ་ཆོས་རབ་ཏུ་བསྟོད་པ་དང་།
།དམ་ཆོས་མ་ལགས་སྨོད་མཛད་ཀྱང་། །
དམ་པ་དག་དང་ཐ་མ་ལ།
།ཁྱོད་ནི་ཆགས་དང་ཁྲོ་མི་མངའ། །
नैवार्हत्सु न तीर्थ्येषु प्रतिघानुनयं प्रति ।
यस्य ते चेतसोऽन्यत्वं तस्य ते का स्तुतिर्भवेत् ॥ ४८॥
དགྲ་བཅོམ་པ་དང་མུ་སྟེགས་ལ།
།རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བར། །
ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་ནི་མི་འགྱུར་ན།
།ཁྱོད་ལ་བསྟོད་དུ་ཅི་ཞིག་མཆིས། །
गुणेष्वपि न सङ्गोऽभूत् तृष्णा न गुणवत्स्वपि ।
अहो ते सुप्रसन्नस्य सत्त्वस्य परिशुद्धता ॥ ४९॥
ཡོན་ཏན་རྣམས་ལའང་མ་ཆགས་ལ།
།ཡོན་ཏན་ཅན་ལའང་བཞེད་མི་མངའ། །
ཀྱེ་མའོ་ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་སྟོབས་ནི།
།རབ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལགས། །
इन्द्रियाणां प्रसादेन नित्यकालानपायिना ।
मनो नित्यप्रसन्नं ते प्रत्यक्षमिव दृश्यते ॥ ५०॥
དབང་པོ་རྣམས་ནི་རབ་དང་བ།
།དུས་ནམས་རྟག་ཏུ་མི་ཉམས་པས། །
ཁྱོད་ཐུགས་རྟག་ཏུ་དང་བ་དག
།མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན་དུ་གདའ། །
आबालेभ्यः प्रसिद्धास्ते मतिस्मृतिविशुद्धयः ।
गमिता भावपिशुनैः सुव्याहृतसुचेष्टितैः ॥ ५१॥
རང་བཞིན་དམ་པ་ལེགས་གསུངས་དང་།
།མཛད་སྤྱོད་བཟང་པོས་བསྒྲགས་པས་ན། །
ཁྱོད་ཀྱི་བློ་གྲོས་དགོངས་པ་དག
།རྣམ་དག་བྱིས་པའི་བར་ལ་གྲགས། །
अद्भुतस्तवो नाम चतुर्थः परिच्छेदः ।
རྨད་དུ་བྱུང་བའི་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཞི་པའོ།། །།
५. रूपस्तवः
उपशान्तं च कान्तं च दीप्तमप्रतिघाति च ।
निभृतं चोर्जितं चेदं रूपं कमिव नाक्षिपेत् ॥ ५२॥
ཉེ་བར་ཞི་ལ་ཡིད་དུ་འོང་།
།འབར་ལ་གནོད་པ་མཛད་མི་མངའ། །
དུལ་ལ་རྔམ་བརྗིད་ཆེ་བ་ཡིས།
།སྐུ་འདིས་སུ་ཞིག་དད་མི་མཛད། །
येनापि शतशो दृष्टं योऽपि तत्पूर्वमीक्षते ।
रूपं प्रीणाति ते चक्षुः समं तदुभयोरपि ॥ ५३॥
ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ་དེ་གང་གིས་ན།
།ལན་བརྒྱར་མཐོང་དང་གང་ཞིག་གིས། །
དང་པོར་མཐོང་བ་དེ་གཉིས་ཀ
།འདྲ་བར་མིག་ནི་མགུ་བར་མཛད། །
असेचनकभावाद्धि सौम्यभावाच्च ते वपुः ।
दर्शने दर्शने प्रीतिं विदधाति नवां नवाम् ॥ ५४॥
ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ་ནི་མཛེས་པའི་ཕྱིར།
།བལྟ་བས་མི་ངོམས་རང་བཞིན་པས། །
མཐོང་ངོ་ཅོག་ནི་ཕྱི་ཕྱིར་ཞིང་།
།དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་མཛད་པ་ལགས། །
अधिष्ठानगुणैर्गात्रमधिष्ठातृगुणैर्गुणाः ।
परया सम्पदोपेतास्तवान्योन्यानुरूपया ॥ ५५॥
རྟེན་གྱི་ཡོན་ཏན་དག་དང་ནི།
།བརྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་ཕན་ཚུན་དུ། །
འཚམ་པས་ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ་དང་ནི།
།ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་དང་ལྡན། །
क्वान्यत्र सुनिविष्टाः स्युरिमे ताथागता गुणाः ।
ऋते रूपात् तवैवास्माल् लक्षणव्यञ्जनोज्ज्वलात् ॥ ५६॥
མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་འབར་བ།
།ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ་ལས་མ་གཏོགས་པ། །
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་འདི།
།གཞན་གང་ཞིག་ལ་ལེགས་གནས་འགྱུར། །
धन्यमस्मीति ते रूपं वदतीवाश्रितान्गुणान् ।
सुनिक्षिप्ता वयमिति प्रत्याहुरिव तद्गुणाः ॥ ५७॥
ཁྱོད་སྐུ་རྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་ལ།
།ང་དཔལ་ཆེ་ཞེས་གསུང་གསུང་ལྟར། །
དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་སླར།
།ངེས་ལེགས་བཀོད་ཅེས་གསུངས་པ་འདྲ། །
रुपस्तवो नाम पञ्चमः परिच्छेदः ।
སྐུ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་ལྔ་པའོ།། །།
६. करुणास्तवः
सर्वमेवाविशेषेण क्लेशैर्बद्धमिदं जगत् ।
त्वं जगत्क्लेशमोक्षार्थं बद्धः करुणया चिरम् ॥ ५८॥
འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི།
།ཁྱད་མེད་ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱིས་བཅིངས། །
ཁྱོད་ནི་འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་དག
།དགྲོལ་སླད་ཡུན་རིང་ཐུགས་རྗེས་བསྡམས། །
कं नु प्रथमतो वन्दे त्वां महाकरुणामुत ।
ययैवमपि दोषज्ञस्त्वं संसारे धृतश्चिरम् ॥ ५९॥
དང་པོར་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་བགྱིའམ།
།འོན་ཏེ་གང་གིས་འཁོར་བར་ཁྱོད། །
སྐྱོན་མཁྱེན་ཡུན་རིང་དེ་ལྟ་བུར།
།བཞུགས་མཛད་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ལ་བགྱི། །
विवेकसुखसात्म्यस्य यदाकीर्णस्य ते गताः ।
काला लब्धप्रसरया तत् ते करुणया कृतम् ॥ ६०॥
དབེན་པའི་བདེ་བ་སྤང་གྱུར་ཁྱོད།
།མང་པོའི་ནང་དུ་བཞུགས་པ་གང་། །
དེ་ཁྱོད་ཐུགས་རྗེས་དུས་འདས་པ། །གླགས་ཤིག་ཐོབ་ནས་བགྱིས་པར་བས། །
शान्तादरण्याद्ग्रामान्तं त्वं हि नाग इव ह्रदात् ।
विनेयार्थं करुणया विद्ययेवावकृष्यसे ॥ ६१॥
རིག་པ་ཡིས་ནི་མཚོ་ནང་ནས། །ཀླུ་བཞིན་ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཡིས།
།
དགོན་པ་ཞི་གནས་གྲོང་གི་མཐར།
།གདུལ་བའི་དོན་གྱི་སླད་དུ་དྲངས། །
परमोपशमस्थोऽपि करुणापरवत्तया ।
कारितस्त्वं पदन्यासं कुशीलवकलास्वपि ॥ ६२॥
ཉེར་ཞི་མཆོག་ལ་གནས་བཞིན་དུ།
།ཐུགས་རྗེ་གཙོ་དང་ལྡན་པས་ན། །
རོལ་མོ་མཁན་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་ཡང་།
།ཁྱོད་ཀྱི་ཞབས་ཀྱིས་འདོར་བར་མཛད། །
ऋद्धिर्या सिंहनादा ये स्वगुणोद्भावनाश्च याः ।
वान्तेच्छोपविचारस्य कारुण्यनिकषः स ते ॥ ६३॥
རྫུ་འཕྲུལ་སེང་གེའི་སྒྲ་དང་ནི།
།ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་གང་། །
དེ་ནི་བཞེད་སྤྱོད་མི་མངའ་བ།
།ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེས་བསྟན་པ་ལགས། །
परार्थैकान्तकल्याणी कामं स्वाश्रयनिष्ठुरा ।
त्वय्येव केवलं नाथ करुणाकरुणाभवत् ॥ ६४॥
གཞན་གྱི་དོན་དུ་རབ་བཟང་གི
།ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་བརྩེ་མེད་པས། །
མགོན་པོ་ཁྱོད་ཉིད་འབའ་ཞིག་ལ།
།ཐུགས་རྗེས་ཐུགས་རྗེ་མཛད་མ་གྱུར། །
तथा हि कृत्वा शतधा धीरा बलिमिव क्व चित् ।
परेषामर्थसिद्ध्यर्थं त्वां विक्षिप्तवती दिशः ॥ ६५॥
འདི་ལྟར་རེས་འགའ་བརྟན་པས་གང་།
།གཞན་དོན་བསྒྲུབ་པ་མཛད་སླད་དུ། །
ཁྱོད་ནི་ལན་བརྒྱར་ཕྱོགས་དག་ཏུ། ། གཏོར་མ་བཞིན་དུ་བཏང་བ་ལགས། །
त्वदिच्छयैव तु व्यक्तमनुकूला प्रवर्तते ।
तथा हि बाधमानापि त्वां सती नापराध्यते ॥ ६६॥
དེ་ལྟར་ཁྱོད་ལ་གནོད་མཛད་ཀྱང་། །ནོངས་པ་ཅན་དུ་མི་རྩི་བས།
།
ཁྱོད་ཀྱི་བཞེད་པ་ཁོ་ན་དང་།
།མཐུན་འཇུག་པ་ནི་ལགས་པར་གདའ། །
करुणास्तवो नाम षष्ठःपरिच्छेदः ।
ཐུགས་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་དྲུག་པའོ།། །།
७. वचनस्तवः
सुपदानि महार्थानि तथ्यानि मधुराणि च ।
गूढोत्तानोभयार्थानि समासव्यासवन्ति च ॥ ६७॥
ཚིག་བཟང་བ་དང་དོན་ཆེ་དང་།
།བདེན་པ་དང་ནི་སྙན་པ་དང་། །
ཟབ་གསལ་གཉིས་ཀའི་དོན་ལྡན་དང་།
།བསྡུས་དང་སྤྲོས་པ་དང་ལྡན་པ། །
कस्य न स्यादुपश्रुत्य वाक्यान्येवंविधानि ते ।
त्वयि प्रतिहतस्यापि सर्वज्ञ इति निश्चयः ॥ ६८॥
ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ནི་དེ་ལྟ་བུ།
།ཁྱོད་ཀྱི་དགྲ་བོས་ཐོས་ན་ཡང་། །
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལགས་སོ་ཞེས།
།སུ་ཞིག་ངེས་པ་སྐྱེ་མི་འགྱུར། །
प्रायेण मधुरं सर्वमगत्या किं चिदन्यथा ।
वाक्यं तवार्थसिद्ध्या तु सर्वमेव सुभाषितम् ॥ ६९॥
མང་པོ་རིལ་གྱིས་སྙན་པ་ལགས།
།བཅོས་མ་འགའ་ཙམ་སྙན་པ་ལགས། །
ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་དོན་གྲུབ་པས་ཀྱང་།
།ཐམས་ཅད་ལེགས་གསུངས་ཁོ་ན་ལགས། །
यच्छ्लक्ष्णं यच्च परुषं यद्वा तदुभयान्वितम् ।
सर्वमेवैकरसतां विमर्दे याति ते वचः ॥ ७०॥
ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ནི་རྣམ་བརྟགས་ན།
།གང་ཞིག་འཇམ་དང་རྩུབ་པ་དང་། །
གང་ཡང་དེ་གཉིས་ལྡན་པ་དག
།ཐམས་ཅད་རོ་གཅིག་ཉིད་དུ་འགྱུར། །
अहो सुपरिशुद्धानां कर्मणां नैपुणं परम् ।
यैरिदं वाक्यरत्नानामीदृशं भाजनं कृतम् ॥ ७१॥
ཨེ་མའོ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་དག་པའི།
།ཕྲིན་ལས་རྣམས་ཀྱང་རབ་ཏུ་བཟོ། །
དེ་ཡིས་རིན་ཆེན་གསུང་རྣམས་ཀྱི།
།སྣོད་འདི་འདྲ་བ་འདི་བགྱིས་སོ། །
अस्माद्धि नेत्रसुभगादिदं श्रुतिमनोहरम् ।
मुखात् क्षरति ते वाक्यं चन्द्राद्द्रवमिवामृतम् ॥ ७२॥
ཁྱོད་ཞལ་བལྟ་ན་རབ་སྡུག་པ།
།དེ་ལས་མཉན་ན་སྙན་པ་ཡི། །
གསུང་འདི་དག་ནི་ཟླ་བ་ལས།
།བདུད་རྩི་འཛག་པ་བཞིན་དུ་གདའ། །
रागरेणुं प्रशमयद्वाक्यं ते जलदायते ।
वैनतेयायते द्वेषभुजङ्गोद्धरणं प्रति ॥ ७३॥
ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི།
།རྡུལ་རབ་ཞི་མཛད་ཆར་སྤྲིན་འདྲ། །
ཞེ་སྡང་སྦྲུལ་ནི་གདོན་པའི་ཕྱིར།
།ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང་འདྲ་བ་ལགས། །
दिवाकरायते भूयोऽप्यज्ञानतिमिरं नुदत् ।
शक्रायुधायते मानगिरीनभिविदारयत् ॥ ७४॥
ཡང་དང་ཡང་དུ་མི་ཤེས་པའི།
།རབ་རིབ་འཇོམས་པས་གདུགས་དང་འདྲ། །
ང་རྒྱལ་རི་བོ་མངོན་འཇོམས་པས།
།བརྒྱ་བྱིན་མཚོན་ཆ་འདྲ་བ་ལགས། །
दृष्टार्थत्वादवितथं निष्क्लेशत्वादनाकुलम् ।
गमकं सुप्रयुक्तत्वात् त्रिकल्याणं हि ते वचः ॥ ७५॥
དོན་གཟིགས་པས་ནི་མི་སླུ་བ།
།ནོངས་མི་མངའ་ཕྱིར་རྗེས་སུ་མཐུན། །
ལེགས་པར་སྦྱར་བས་གོ་སླ་སྟེ།
།ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ནི་ལེགས་གསུམ་ལྡན། །
मनांसि तावच्छ्रोतॄणां हरन्त्यादौ वचांसि ते ।
ततो विमृश्यमानानि रजांसि च तमांसि च ॥ ७६॥
རེ་ཞིག་དང་པོར་ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་།
།ཉན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་འཕྲོག་མཛད། །
དེ་ནས་ཡིད་ལ་བསམ་བགྱིས་ན།
།རྡུལ་དང་མུན་པ་དག་ཀྱང་སེལ། །
आश्वासनं व्यसनिनां त्रासनं च प्रमादिनाम् ।
संवेजनं च सुखिनां योगवाहि वचस्तव ॥ ७७॥
ཕོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབུགས་འབྱིན་ཅིང་།
།བག་མེད་རྣམས་ནི་སྐྲག་པར་མཛད། །
བདེ་བ་ཅན་དག་སྐྱོ་བགྱིད་པས།
།ཁྱོད་གསུང་ཀུན་དང་འཚམ་པར་འཇུག །
विदुषां प्रीतिजननं मध्यानां बुद्धिवर्धनम् ।
तिमिरघ्नं च मन्दानां सार्वजन्यमिदं वचः ॥ ७८॥
མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགའ་བ་སྐྱེད།
།བར་མ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ཡང་སྤེལ། །
ཐ་མའི་རབ་རིབ་རྣམ་འཇོམས་པས།
།གསུང་འདི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་སྨན། །
अपकर्षति दृष्टिभ्यो निर्वाणमुपकर्षति ।
दोषान्निष्कर्षति गुणान्वाक्यं तेऽभिप्रवर्षति ॥ ७९॥
ལྟ་བ་དག་ལས་དགར་མཛད་ཅིང་།
།མྱ་ངན་འདས་པར་ཉེ་བར་འདྲེན། །
ཉེས་པ་སེལ་མཛད་ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་།
།ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱི་ཆར་ཡང་འབེབས། །
सर्वत्राव्याहता बुद्धिः सर्वत्रोपस्थिता स्मृतिः ।
अवन्ध्यं तेन सर्वत्र सर्वं व्याकरणं तव ॥ ८०॥
ཀུན་ལ་མ་ཐོགས་ཐུགས་མངའ་ཞིང་།
།དགོངས་པའང་ཀུན་དུ་ཉེར་གནས་པས། །
དེ་སླད་ཁྱོད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་ཀུན།
།ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སླུ་མི་མངའ། །
यन्नादेशे न चाकाले नैवापात्रे प्रवर्तसे ।
वीर्यं सम्यगिवारब्धं तेनामोघं वचस्तव ॥ ८१॥
གང་སླད་ཡུལ་མིན་དུས་མིན་དང་།
།སྣོད་མིན་རྣམས་སུ་མི་འཇུག་པ། །
དེ་སླད་ཁྱོད་གསུང་དོན་མཆིས་ཏེ།
།བརྩོན་འགྲུས་ལེགས་པར་བརྩམས་པ་བཞིན། །
वचनस्तवो नाम सप्तमः परिच्छेदः ।
གསུང་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བདུན་པའོ།། །།
८. शासनस्तवः
एकायनं सुखोपायं स्वनुबन्धि निरत्ययम् ।
आदिमध्यान्तकल्याणं तव नान्यस्य शासनम् ॥ ८२॥
བགྲོད་པ་གཅིག་དང་ཐབས་བདེ་དང་།
།ལེགས་པར་འབྲེལ་དང་ཉེས་པ་མེད། །
ཐོག་མ་བར་དང་མཐར་དགེ་བས།
།ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་འདྲ་གཞན་ལ་མེད། །
एवमेकान्तकान्तं ते दृष्टिरागेण बालिशाः ।
मतं यदि विगर्हन्ति नास्ति दृष्टिसमो रिपुः ॥ ८३॥
ཁྱོད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དེ་ལྟ་བུ།
།གཅིག་པུ་ཕངས་ལ་ལྟ་ཆགས་པས། །
བྱིས་པ་གལ་ཏེ་སྨོད་བགྱིད་ན།
།ལྟ་དང་འདྲ་བའི་དགྲ་མ་མཆིས། །
अन्वभुङ्क्था यदस्यार्थे जगतो व्यसनं बहु ।
तत् संस्मृत्य विरूपेऽपि स्थेयं ते शासने भवेत् ॥ ८४॥
གཞན་ནི་འགྲོ་བའི་དོན་སླད་དུ།
།སྡུག་བསྔལ་མང་བསྟར་གང་ལགས་པ། །
དེ་བསམས་ཁྱོད་བསྟན་ངན་ན་ཡང་།
།གནས་པར་བགྱི་བ་ལ་ཐུག་ན། །
प्रागेव हितकर्तुश्च हितवक्तुश्च शासनम् ।
कथं न नाम कार्यं स्यादादीप्तशिरसापि ते ॥ ८५॥
ཕན་པ་གསུང་ཞིང་ཕན་མཛད་པ།
།ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་ཅི་སྨོས་ཏེ། །
མགོ་ལ་ཞུགས་ནི་འབར་བས་ཀྱང་།
།ཅི་ཡི་སླད་དུ་སྒྲུབ་མི་བགྱིད། །
भुजिष्यता बोधिसुखं त्वद्गुणापचितिः शमः ।
प्राप्यते त्वन्मतात् सर्वमिदं भद्रचतुष्टयम् ॥ ८६॥
ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པས་རང་དབང་དང་།
།བྱང་ཆུབ་བདེ་དང་ཞི་བ་དང་། །
ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་དང་།
།ལེགས་པ་བཞི་པོ་འདི་ཀུན་ཐོབ། །
त्रासनं सर्वतीर्थ्यानां नमुचेरुपतापनम् ।
आश्वासनं नृदेवानां तवेदं वीर शासनम् ॥ ८७॥
དཔའ་བོ་ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་འདི།
།མུ་སྟེགས་ཐམས་ཅད་སྐྲག་མཛད་ལ། །
བདུད་ནི་སེམས་ཁོང་ཆུད་མཛད་ཅིང་།
།ལྷ་དང་མི་རྣམས་དབུགས་ཀྱང་འབྱིན། །
त्रैधातुकमहाभौममसङ्गमनवग्रहम् ।
शासनेन तवाक्रान्तमन्तकस्यापि शासनम् ॥ ८८॥
འཆི་བདག་བསྟན་པ་ཁམས་གསུམ་གྱི།
།ས་ཆེན་དག་ན་སྤྱོད་བགྱིད་པ། །
མི་ཐོགས་བཟློག་པ་མ་མཆིས་པའང་།
།ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པས་ཟིལ་གྱིས་མནན། །
त्वच्छासननयज्ञो हि तिष्ठेत् कल्पमपीच्छया ।
प्रयाति तत्र तु स्वैरी यत्र मृत्योरगोचरः ॥ ८९॥
ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པའི་ལུགས་འཚལ་བ།
།དགའ་ན་བསྐལ་པར་ཡང་གནས་ལ། །
གང་དུ་བདུད་ཀྱིས་མི་རྫི་བ།
།དེར་ཡང་དགའ་མགུར་རབ་ཏུ་མཆི། །
आगमस्यार्थचिन्ताया भावनोपासनस्य च ।
कालत्रयविभागोऽस्ति नान्यत्र तव शासनात् ॥ ९०॥
ལུང་གི་དོན་ནི་བསམ་པ་དང་།
།བསྒོམ་དང་གུས་པར་མཉན་པ་ཡི། །
དུས་གསུམ་ཆ་དབྱེ་ཁྱོད་ཀྱི་ནི།
།བསྟན་ལས་གཞན་ལ་མཆིས་མ་ལགས། །
एवं कल्याणकलिलं तवेदं ऋषिपुङ्गव ।
शासनं नाद्रियन्ते यत् किं वैशसतरं ततः ॥ ९१॥
དྲང་སྲོང་སྐྱེས་མཆོག་ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན།
།དེ་ལྟར་ལེགས་པས་ཁྱབ་འདི་ལ། །
མ་གུས་གང་ལགས་དེ་ལས་ནི།
།སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོའང་ཅི་ཞིག་མཆིས། །
शासनस्तवो नामाष्टमः परिच्छेदः ।
བསྟན་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བརྒྱད་པའོ།། །།
९. प्रणिधिस्तवः
श्रवणं तर्पयति ते प्रसादयति दर्शनम् ।
वचनं ह्लादयति ते विमोचयति शासनम् ॥ ९२॥
ཁྱོད་ཐོས་པས་ནི་སྤྲོ་བ་སྐྱེ།
།མཐོང་བས་དད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །
ཁྱོད་གསུང་ཐོས་པས་དགའ་འགྱུར་ཏེ།
།བསྟན་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མཛད། །
प्रसूतिर्हर्षयति ते वृद्धिर्नन्दयति प्रजाः ।
प्रवृत्तिरनुगृह्णाति निवृत्तिरुपहन्ति च ॥ ९३॥
ཁྱོད་ཀྱི་སྲས་ཀྱིས་མགུ་བར་འགྱུར།
།འཕེལ་བས་སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ཀྱང་དགའ། །
གཤེགས་པ་ན་ནི་ཕན་འདོགས་མཛད།
།ལྡོག་པ་ན་ནི་རྒུད་པར་འགྱུར། །
कीर्तनं किल्बिषहरं स्मरणं ते प्रमोदनम् ।
अन्वेषणं मतिकरं परिज्ञानं विशोधनम् ॥ ९४॥
བསྒྲགས་པས་སྡིག་པ་འཕྲོག་པར་མཛད།
།ཁྱོད་དྲན་པས་ནི་རངས་པར་འགྱུར། །
བཙལ་བས་བློ་གྲོས་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ།
།ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རྣམ་པར་འདག །
श्रीकरं तेऽभिगमनं सेवनं धीकरं परम् ।
भजनं निर्भयकरं शङ्करं पर्युपासनम् ॥ ९५॥
ཁྱོད་ལ་བསུ་བས་དཔལ་དུ་བྱེད།
།བསྟེན་པས་བློ་གྲོས་མཆོག་ཏུ་འགྱུར། །
བསྟེན་ན་འཇིགས་པ་མེད་པར་མཛད།
།བསྙེན་བཀུར་བགྱིས་པས་བདེ་བར་འགྱུར། །
शीलोपसम्पदा शुद्धः प्रसन्नो ध्यानसम्पदा ।
त्वं प्रज्ञासम्पदाक्षोभ्यो ह्रदः पुण्यमयो महान् ॥ ९६॥
ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་དག །བསམ་གཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་དང་།
།
ཤེས་རབ་ཕུན་ཚོགས་མི་འཁྲུགས་པས།
།ཁྱོད་ནི་བསོད་ནམས་མཚོ་ཆེན་ལགས། །
रूपं द्रष्टव्यरत्नं ते श्रव्यरत्नं सुभाषितम् ।
धर्मो विचारणारत्नं गुणरत्नाकरो ह्यसि ॥ ९७॥
ཁྱོད་སྐུ་བལྟར་འོས་རིན་ཆེན་ཏེ།
།ལེགས་གསུངས་མཉན་འོས་རིན་ཆེན་ལགས། །
ཆོས་ནི་སྤྱད་འོས་རིན་ཆེན་པས།
།ཁྱོད་ནི་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ལགས། །
त्वमोघैरुह्यमानानां द्वीपस्त्राणं क्षतात्मनाम् ।
शरणं भवभीरूणां मुमुक्षूणां परायणम् ॥ ९८॥
ཁྱོད་ནི་ཆུ་བོས་བདས་པའི་གླིང་། །རྨས་པའི་བདག་ཉིད་སྐྱོབ་པ་སྟེ། །
སྲིད་པའི་འཇིགས་པས་ཉེན་པའི་སྐྱབས།
།ཐར་འཚལ་རྣམས་ཀྱི་འདྲེན་པ་ལགས། །
सत्पात्रं शुद्धवृत्तत्वात् सत्क्षेत्रं फलसम्पदा ।
सन्मित्रं हितकारित्वात् सर्वप्राणभृतामसि ॥ ९९॥
ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ཕྱིར་སྣོད་ཀྱི་མཆོག
།ཞིང་གཤིན་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །
སྲོག་ཆགས་ཀུན་ལ་ཕན་མཛད་ཕྱིར།
།གྲོགས་ཀྱི་ཕུལ་ཡང་ཁྱོད་ལགས་སོ། །
प्रियस्त्वमुपकारित्वात् सुरतत्वान्मनोहरः ।
एकान्तकान्तः सौम्यत्वात् सर्वैर्बहुमतो गुणैः ॥ १००॥
ཕན་འདོགས་མཛད་པས་མཛའ་བཤེས་ཏེ།
།འགྲོགས་ན་བདེ་ཕྱིར་སྙིང་དུ་སྡུག །
ཞི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་།
།ཡོན་ཏན་ཀུན་མངའ་མཆོད་འོས་ཁྱོད། །
हृद्योऽसि निरवद्यत्वाद्रम्यो वाग्रूपसौष्ठवात् ।
धन्यः सर्वार्थसिद्धत्वान्मङ्गल्यो गुणसंश्रयात् ॥ १०१॥
སྡིག་པ་མེད་པས་ཡིད་དང་འཐད།
།སྐུ་གསུང་བཟང་བས་དགའ་བར་མཛད། །
དོན་ཀུན་འགྲུབ་ཕྱིར་དཔལ་ཡངས་ཏེ།
།ཡོན་ཏན་ལེགས་རྟེན་བཀྲ་ཤིས་ལགས། །
प्रणिधिस्तवो नाम नवमः परिच्छेदः ।
སྨོན་ལམ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་དགུ་པའོ།། །།
१०. मार्गावतारस्तवः
स्थायिनां त्वं परिक्षेप्ता विनियन्तापहारिणाम् ।
समाधाता विजिह्मानां प्रेरको मन्दगामिनाम् ॥ १०२॥
ཁྱོད་ནི་རྔན་ཐེན་བགྱིད་ལ་སྐུལ།
།ཆོམ་རྐུན་བགྱིད་པ་ཚར་ཡང་གཅོད། །
གྱ་གྱུ་ཅན་རྣམས་རྣལ་དུ་འགོད།
།དལ་བུས་བགྱིད་ལ་གཞེན་སྐུལ་འདེབས། །
नियोक्ता धुरि दान्तानां खटुङ्कानामुपेक्षकः ।
अतोऽसि नरदम्यानां सत्सारथिरनुत्तरः ॥ १०३॥
དུལ་བ་རྣམས་ནི་ལམ་ལ་སྦྱོར།
།དམུ་རྒོད་རྣམས་ལ་བཏང་སྙོམས་མཛད། །
དེ་སླད་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་ཡི།
།ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་བླ་མེད་མཆོག །
आपन्नेष्वनुकम्पा ते प्रस्वस्थेष्वर्थकामता ।
व्यसनस्थेषु कारुण्यं सर्वेषु हितकामता ॥ १०४॥
ཁྱོད་ནི་ཉམ་ཐག་རྣམས་ལ་བརྩེ།
།བདེ་བར་གནས་ལ་ཕན་པར་དགྱེས། །
ཕོངས་པར་གནས་ལ་ཐུགས་རྗེ་བས།
།ཀུན་ལ་ཕན་པར་བཞེད་པ་ལགས། །
विरुद्धेष्वपि वात्सल्यं प्रवृत्तिः पतितेष्वपि ।
रौद्रेष्वपि कृपालुत्वं का नामेयं तवार्यता ॥ १०५॥
ཁྱོད་ནི་དགྲ་བོ་རྣམས་ལའང་བྱམས།
།ཉམས་པར་གྱུར་ལ་ཕན་འདོགས་མཛད། །
གཏུམ་པོ་རྣམས་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བས།
།ཁྱོད་ནི་ཡ་རབས་རྨད་ཅིག་ལགས། །
गुरुत्वमुपकारित्वान्मातापित्रोर्यदीष्यते ।
केदानीमस्तु गुरुता त्वय्यत्यन्तोपकारिणि ॥ १०६॥
ཕན་འདོགས་བགྱིད་སླད་ཕ་མ་དག
།གལ་ཏེ་བླ་མར་འཚལ་ན་གོ། །
ཁྱོད་ནི་ལྷག་པར་ཕན་འདོགས་པས།
།བླ་མ་ཉིད་གྱུར་སྨོས་ཅི་འཚལ། །
स्वकार्यनिरपेक्षाणां विरुद्धानामिवात्मनाम् ।
त्वं प्रपाततटस्थानां प्राकारत्वमुपागतः ॥ १०७॥
རང་གི་དོན་ལ་མི་ལྟ་བས།
།ཉིད་ཀྱི་དགྲ་བོ་ལྟར་གྱུར་ཅིང་། །
གཡང་སའི་མུན་ནག་གནས་རྣམས་ལ།
།ར་བ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའང་ཁྱོད། །
लोकद्वयोपकाराय लोकातिक्रमणाय च ।
तमोभूतेषु लोकेषु प्रज्ञालोकः कृतस्त्वया ॥ १०८॥
འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཀར་སྨན་གདགས་དང་།
།འཇིག་རྟེན་ལས་ནི་འདའ་སླད་དུ། །
མུན་པར་གྱུར་པའི་འཇིག་རྟེན་ལ།
།ཁྱོད་ཀྱིས་ཤེས་རབ་སྣང་བར་མཛད། །
भिन्ना देवमनुष्याणामुपभोगेषु वृत्तयः ।
धर्मसम्भोगसामान्यात् त्वय्यसम्भेदमागताः ॥ १०९॥
ཡུལ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་ན།
།ལྷ་མིའི་སྤྱོད་པ་ཐ་དད་ཀྱང་། །
ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཐུན་མོང་བས།
།ཁྱོད་ལ་དབྱེ་བ་མི་མངའོ། །
उपपत्तिवयोवर्णदेशकालनिरत्ययम् ।
त्वया हि भगवन्धर्मसर्वातिथ्यमिदं कृतम् ॥ ११०॥
བཅོམ་ལྡན་ཁྱོད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དང་། །ན་ཚོད་རིགས་དང་ཡུལ་དང་ནི།
།
དུས་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས།
།འདི་དག་ཀུན་ལ་སྨན་ཡོན་བཏགས། །
अविस्मितान्विस्मितवत् स्पृहयन्तो गतस्पृहान् ।
उपासते प्राञ्जलयः श्रावकानपि ते सुराः ॥ १११॥
ཁྱོད་ཀྱི་ཉན་ཐོས་སྲིད་བྲལ་ཞིང་།
།ཡ་མཚན་འཛིན་པ་མེད་རྣམས་ལའང་། །
ལྷ་རྣམས་ཐལ་སྦྱར་སྨོན་བགྱིད་ཅིང་།
།ཡ་མཚན་ཆེ་བ་ལྟ་བུར་མཆོད། །
अहो संसारमण्डस्य बुद्धोत्पादस्य दीप्तता ।
मानुष्यं यत्र देवानां स्पृहणीयत्वमागतम् ॥ ११२॥
ཨེ་མའོ་སངས་རྒྱས་འཁོར་བ་ཡི།
།ཉི་གུར་གྱུར་པ་བྱུང་བ་བརྗིད། །
དེས་ནི་མི་ཡང་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས།
།སྨོན་པར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་གྱུར། །
मार्गावतारस्तवो नाम दशमः परिच्छेदः ।
ལམ་ལ་འཇུག་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཅུ་པའོ།། །།
११. दुष्करस्तवः
खेदः शमसुखज्यानिरसज्जनसमागमः ।
द्वन्द्वान्याकीर्णता चेति दोषान्गुणवदुद्वहन् ॥ ११३॥
མཉེལ་དང་ཞི་བདེ་ཉམས་གྱུར་དང་།
།སྐྱེ་བོ་ངན་དང་འགྲོགས་པ་དང་། །
མི་མཐུན་པ་དང་མང་པོ་ཡི།
།སྐྱོན་ཡང་ཡོན་ཏན་བཞིན་དགོངས་ཤིང་། །
जगद्धितार्थं घटसे यदसङ्गेन चेतसा ।
का नामासौ भगवती बुद्धानां बुद्धधर्मता ॥ ११४॥
འགྲོ་བའི་དོན་སླད་མ་ཆགས་པའི།
།ཐུགས་ཀྱིས་བརྩོན་པ་གང་མཛད་པ། །
སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི།
།ཆོས་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་དེ་རྨད་དོ། །
कदन्नान्यपि भुक्तानि क्व चित् क्षुदधिवासिता ।
पन्थानो विषमाः क्षुण्णाः सुप्तं गोकण्टकेष्वपि ॥ ११५॥
བཤོས་ཀྱང་ཕལ་པ་གསོལ་མཛད་ཅིང་།
།རེས་འགའ་སྨྱུང་བ་དག་ཀྱང་མཛད། །
ཉམ་ངའི་ཤུལ་དུའང་གཤེགས་མཛད་ཅིང་།
།རད་རོད་ཅན་དུའང་མནལ་བ་མཛད། །
प्राप्ताः क्षेपावृताः सेवा वेषभाषान्तरं कृतम् ।
नाथ वैनेयवात्सल्यात् प्रभुणापि सता त्वया ॥ ११६॥
མགོན་ཁྱོད་གཙོ་བོར་གྱུར་ལགས་ཀྱང་།
།གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་བྱམས་སླད་དུ། །
སྐུ་ངས་བརྡོ་དང་གཅམ་ཚུལ་དང་།
།སྐད་དང་ཆ་ལུགས་སྒྱུར་བའང་མཛད། །
प्रभुत्वमपि ते नाथ सदा नात्मनि विद्यते ।
वक्तव्य इव सर्वैर्हि स्वैरं स्वार्थे नियुज्यसे ॥ ११७॥
ཀུན་གྱིས་དགའ་མགུར་རང་དོན་ཕྱིར།
།བྲན་བཞིན་བསྐོར་བར་བསྒྲིམས་པ་ལས། །
མགོན་ཁྱོད་རྟག་ཏུ་བདག་ཉིད་ལ།
།མངའ་མ་མཆིས་པའང་མ་ལགས་སོ། །
येन केन चिदेव त्वं यत्र तत्र यथा तथा ।
चोदितः स्वां प्रतिपदं कल्याणीं नातिवर्तसे ॥ ११८॥
ཁྱོད་ལ་གང་དང་གང་དུ་ཡང་། །ཇི་སྐད་བསྐུལ་བའང་མི་སྤོང་སྟེ།
།
ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་བཟང་པོ་ལས།
།འདའ་བར་འགྱུར་བ་མ་མཆིས་སོ། །
नोपकारपरेऽप्येवमुपकारपरो जनः ।
अपकारपरेऽपि त्वमुपकारपरो यथा ॥ ११९॥
ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་གནོད་བགྱིད་ལ།
།ཕན་པ་ལྷུར་མཛད་དེ་ལྟ་བུར། །
སྐྱེ་བོ་དག་ནི་ཕན་བགྱིད་ལའང་། །ཕན་པ་དེ་ལྟར་ལྷུར་མི་བགྱིད།
།
अहितावहिते शत्रौ त्वं हितावहितः सुहृत् ।
दोषान्वेषणनित्येऽपि गुणान्वेषणतत्परः ॥ १२०॥
ཁྱོད་ནི་གནོད་བགྱིད་དགྲ་བོ་ལ།
།ཕན་པ་མཛད་པའི་བཤེས་ལགས་ཏེ། །
རྟག་ཏུ་སྐྱོན་དག་འཚོལ་བ་ལ། །ཡོན་ཏན་འབའ་ཞིག་འཚོལ་བ་ལགས། །
यतो निमन्त्रणं तेऽभूत् सविषं सहुताशनम् ।
तत्राभूदभिसंयानं सदयं सामृतं च ते ॥ १२१॥
ཁྱོད་ནི་གང་ན་དུག་བཅས་ཤིང་།
།ཞུགས་དང་བཅས་པར་སྤྱན་དྲངས་པ། །
དེར་ནི་བརྩེར་བཅས་གཤེགས་པ་དང་།
།ཁྱོད་ལ་བདུད་རྩི་ཅན་དུ་གྱུར། །
आक्रोष्टारो जिताः क्षान्त्या द्रुग्धाः स्वस्त्ययनेन च ।
सत्येन चापवक्तारस्त्वया मैत्र्या जिघांसवः ॥ १२२॥
བཟོད་པས་མི་སྙན་བརྗོད་པ་དང་།
།འཁུ་བ་དག་ནི་བདེ་ལེགས་ཀྱིས། །
མི་སྙན་སྨྲ་ལ་བདེན་པས་ཏེ།
།ཁྱོད་ཀྱིས་སྡང་བ་བྱམས་པས་བཏུལ། །
अनादिकालप्रहता बह्व्यः प्रकृतयो नृणाम् ।
त्वया विभावितापायाः क्षणेन परिवर्तिताः ॥ १२३॥
ཐོག་མ་མེད་དུས་གོམས་པ་ཡིས། །མི་ཡི་རང་བཞིན་མང་པོ་ཡང་།
།
ཁྱོད་ཀྱིས་ངན་སོང་རྣམ་བཟློག་ནས།
།སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར། །
दुष्करस्तवो नामैकादशः परिच्छेदः ।
དཀའ་བ་མཛད་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཅུ་གཅིག་པའོ།། །།
१२. कौशलस्तवः
यत् सौरत्यं गतास्तीक्ष्णाः कदर्याश्च वदान्यताम् ।
क्रूराः पेशलतां यातास्तत् तवोपायकौशलम् ॥ १२४॥
རྩུབ་པ་ངང་འཇམ་བགྱིས་པ་དང་།
།འཇུངས་པ་རྣམས་ནི་གཏོང་ཕོད་དང་། །
གཏུམ་པ་དེས་པར་བགྱིས་པ་གང་།
།དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ཐབས་མཁས་ལགས། །
इन्द्रियोपशमो नन्दे मानस्तब्धे च सन्नतिः ।
क्षमित्वं चाङ्गुलीमाले कं न विस्मयमानयेत् ॥ १२५॥
དགའ་བོའི་དབང་པོ་ཉེར་ཞི་དང་།
།ང་རྒྱལ་ཁེངས་པ་འདུད་པ་དང་། །
སོར་མོའི་ཕྲེང་བའང་ཞི་བགྱིས་ན།
།སུ་ཞིག་ངོ་མཚར་བསྐྱེད་མི་བགྱིད། །
बहवस्तृणशय्यासु हित्वा शय्यां हिरण्मयीम् ।
अशेरत सुखं धीरास्तृप्ता धर्मरसस्य ते ॥ १२६॥
ཁྱོད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་རོས་ཚིམ་པས།
།གསེར་ལས་བགྱིས་པའི་མལ་སྤངས་ནས། །
རན་མང་བཏིང་བའི་གནས་མལ་དུ།
།བརྟེན་རྣམས་བསོད་ཉམས་ཉལ་བར་བགྱིད། །
पृष्टेनापि क्व चिन्नोक्तमुपेत्यापि कथा कृता ।
तर्षयित्वा परत्रोक्तं कालाशयविदा त्वया ॥ १२७॥
ཁྱོད་ཀྱིས་དུས་དང་བསམ་མཁྱེན་པས།
།རེས་འགའ་ཞུས་ནའང་མི་གསུང་ལ། །
སྤྲོས་གྱུར་གཞན་ལ་བསྟན་པ་དང་། །དྲུང་དུ་གཤེགས་ནས་བཤད་པའང་མཛད།
།
पूर्वं दानकथाद्याभिश्चेतस्युत्पाद्य सौष्ठवम् ।
ततो धर्मो गतमले वस्त्रे रङ्ग इवार्पितः ॥ १२८॥
དྲི་མེད་གོས་ལ་ཚོན་བཞིན་དུ།
།ཐོག་མར་སྦྱིན་སོགས་གཏམ་དག་གིས། །
སེམས་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ནས་ནི།
།ཕྱི་ནས་ཆོས་ནི་བསྟན་པ་མཛད། །
न सोऽस्त्युपायः शक्तिर्वा येन न व्यायतं तव ।
घोरात् संसारपातालादुद्धर्तुं कृपणं जगत् ॥ १२९॥
འཁོར་བ་མི་བཟད་གཏིང་ནས་ནི།
།འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་དྲང་སླད་དུ། །
ཁྱོད་ཀྱིས་གང་ཞིག་མ་སྩལ་བའི།
།ཐབས་དང་སྤྱོད་པ་དེ་མ་མཆིས། །
बहूनि बहुरूपाणि वचांसि चरितानि च ।
विनेयाशयभेदेन तत्र तत्र गतानि ते ॥ १३०॥
སྐུ་ཡི་ཆ་ལུགས་རྣམ་མང་དང་།
།གསུང་གིས་སོ་སོའི་སྐད་བཞིན་དུ། །
གདུལ་བྱའི་བསམ་པ་ཐ་དད་པ།
།དེ་དང་དེར་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་མཛད། །
विशुद्धान्यविरुद्धानि पूजितान्यर्चितानि च ।
सर्वाण्येव नृदेवानां हितानि महितानि च ॥ १३१॥
དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་དག་པ་དང་། །མི་འགལ་བ་དང་མཆོད་འོས་དང་།
།
བརྗིད་དང་ལྷ་མི་རྣམས་ལ་ནི།
།སྨན་འདོགས་བཀུར་བ་ཤ་སྟག་ལགས། །
न हि वक्तुं च कर्तुं च बहु साधु च शक्यते ।
अन्यथानन्यथावादिन्दृष्टं तदुभयं त्वयि ॥ १३२॥
སྨྲ་དང་བགྱིད་པ་ཕལ་ཆེར་ནི། །ལེགས་པར་རྔོ་ཐོགས་མ་ལགས་ཀྱི།
།
བདེན་པར་གསུང་བ་ཁྱོད་ལ་ནི། །དེ་གཉིས་གཞན་དུ་གདའ་བ་ལགས།
།
केवलात्मविशुद्ध्यैव त्वया पूतं जगद्भवेत् ।
यस्मान्नैवंविधं क्षेत्रं त्रिषु लोकेषु विद्यते ॥ १३३॥
བདག་ཉིད་དག་པ་འབའ་ཞིག་གིས།
།ཁྱོད་ཀྱིས་འགྲོ་བའི་དཔལ་ཞིང་མཛད། །
འདི་ལྟར་རྣམ་པ་འདི་འདྲའི་ཞིང་།
།འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་མཆིས་མ་ལགས། །
प्रागेवात्यन्तनष्टानामनादौ भवसङ्कटे ।
हिताय सर्वसत्त्वानां यस्त्वमेवं समुद्यतः ॥ १३४॥
ཐོག་མེད་སྲིད་པ་ཉམ་ང་བར།
།སྔ་ནས་གཅིག་ཏུ་ཉམས་པ་ཡི། །
སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་སྨན་སླད་དུ།
།ཁྱོད་ནི་དེ་ལྟར་བརྩོན་པ་ལགས། །
कौशलस्तवो नाम द्वादशः परिच्छेदः ।
མཁས་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཅུ་གཉིས་པའོ།། །།
१३. आनृण्यस्तवः
न तां प्रतिपदं वेद्मि स्याद्ययापचितिस्तव ।
अपि ये परिनिर्वान्ति तेऽपि ते नानृणा जनाः ॥ १३५॥
གང་གིས་ཁྱོད་དྲིན་ལན་ལོན་པའི།
།སྒྲུབ་དེ་མཆིས་སྙམ་མི་བགྱིད་དེ། །
སྐྱེ་བོ་གང་དག་མྱ་ངན་འདས།
།དེ་དག་གིས་ཀྱང་ལན་མ་ལོན། །
तव तेऽवस्थिता धर्मे स्वार्थमेव तु कुर्वते ।
यः श्रमस्तन्निमित्तं तु तव का तस्य निष्कृतिः ॥ १३६॥
ཁྱོད་ཀྱི་ཆོས་ལ་གནས་དེ་དག
།རང་དོན་ཁོ་ན་བགྱིད་པར་བས། །
དེ་ཡི་སླད་དུ་འོ་བརྒྱལ་གང་།
།དེ་ལ་ལན་གོ་ཅི་ཞིག་ལོན། །
त्वं हि जागर्षि सुप्तानां सन्तानान्यवलोकयन् ।
अप्रमत्तः प्रमत्तानां सत्त्वानां भद्रबान्धवः ॥ १३७॥
ཁྱོད་ནི་སེམས་ཅན་གཉིད་ལོག་པའི།
།རྒྱུད་ལ་གཟིགས་པའི་ཞུགས་ཙེ་བ། །
བག་མེད་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི།
།གྲོགས་བཟང་བག་དང་བཅས་པ་ལགས། །
क्लेशानां वध आख्यातो मारमाया विघाटिता ।
उक्तं संसारदौरात्म्यमभया दिग्विदर्शिता ॥ १३८॥
ཁྱོད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་བཤད།
།བདུད་ཀྱི་གཡོ་དག་བསྟན་པ་མཛད། །
འཁོར་བའི་རང་བཞིན་མི་བཟད་བརྗོད།
།འཇིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱོགས་ཀྱང་བསྟན། །
किमन्यदर्थकामेन सत्त्वानां करुणायता ।
करणीयं भवेद्यत्र न दत्तानुनयो भवान् ॥ १३९॥
ཕན་དགོངས་ཐུགས་རྗེ་ཅན་གྱིས་ནི།
།སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བགྱི་འཚལ་བ། །
གང་ཞིག་ཁྱོད་ཀྱིས་མ་མཛད་པ།
།གཞན་གོ་ཅི་ཞིག་མཆིས་ལགས་ཀྱེ། །
यदि सञ्चारिणो धर्माः स्युरिमे नियतं त्वया ।
देवदत्तमुपादाय सर्वत्र स्युर्निवेशिताः ॥ १४०॥
གལ་ཏེ་ཆོས་ནི་འདི་དག་དང་།
།སྤོ་བ་ཞིག་ཏུ་བཏུབ་ན་ནི། །
གདོན་མི་འཚལ་བར་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི།
།ལྷ་སྦྱིན་ལ་བརྟེན་ཀུན་ལའང་སྩོལ། །
अत एव जगन्नाथ नेहान्योऽन्यस्य कारकः ।
इति त्वमुक्तवान्भूतं जगत् संज्ञपयन्न् इव ॥ १४१॥
དེ་སླད་འགྲོ་ལ་བརྡ་སྤྲོད་པ།
།འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །
འདི་ན་ཕན་ཚུན་བྱེད་པ་པོ།
།མེད་པ་སྐད་དུ་ངེས་པར་གསུངས། །
चिराय भुवि सद्धर्मं प्रेर्य लोकानुकम्पया ।
बहूनुत्पाद्य सच्छिष्यांस्त्रैलोक्यानुग्रहक्षमान् ॥ १४२॥
འཇིག་རྟེན་རྣམས་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བས།
།ཡུན་རིངས་ས་སྟེངས་དམ་ཆོས་བཤད། །
འཇིག་རྟེན་གསུམ་ཕན་འདོགས་ནུས་པའི།
།སློབ་མ་དམ་པའང་མང་དུ་བསྐྲུན། །
साक्षाद्विनेयवर्गीयान्सुभद्रान्तान्विनीय च ।
ऋणशेषं किमद्यापि सत्त्वेषु यदभूत् तव ॥ १४३॥
མངོན་དུ་གདུལ་བྱའི་ཚོགས་ཀྱང་ནི།
།མཛེས་བཟངས་ཡན་ཆད་བཏུལ་ལགས་པས། །
ད་ཀོ་ཁྱོད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི།
།བུ་ལོན་ལྷག་མ་ཅི་མཆིས་ན། །
यस्त्वं समाधिवज्रेण तिलशोऽस्थीनि चूर्णयन् ।
अतिदुष्करकारित्वमन्तेऽपि न विमुक्तवान् ॥ १४४॥
འདི་ལྟར་རྡོ་རྗེའི་ཏིང་འཛིན་གྱིས།
།སྐུ་གདུང་ཏིལ་འབྲུ་བཞིན་རློག་ནས། །
མཇུག་ཏུའང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནི།
།དཀའ་སྤྱད་ཡལ་བར་མ་དོར་རོ། །
परार्थावेव मे धर्मरूपकायाविति त्वया ।
दुष्कुहस्यास्य लोकस्य निर्वाणेऽपि विदर्शितम् ॥ १४५॥
གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཆོས་འདི་དག
།གཞན་དོན་ཁོ་ནར་མཛད་དོ་ཞེས། །
འཇིག་རྟེན་ཡིད་ཆེས་དཀའ་འདི་ལ།
།ཁྱོད་ཀྱིས་མྱ་ངན་འདས་པ་བསྟན། །
तथा हि सत्सु सङ्क्राम्य धर्मकायमशेषतः ।
तिलशो रूपकायं च भित्त्वासि परिनिर्वृतः ॥ १४६॥
དེ་སླད་ཆོས་སྐུ་མ་ལུས་པ།
།སྲས་ཀྱི་མཆོག་ལ་གཏད་མཛད་དེ། །
གཟུགས་སྐུ་ཏིལ་འབྲུ་ལྟར་བཤིག་ནས།
།ཁྱོད་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་འདས། །
अहो स्थितिरहो वृत्तमहो रूपमहो गुणाः ।
न नाम बुद्धधर्माणामस्ति किं चिदनद्भुतम् ॥ १४७॥
ཨེ་མའོ་གནས་པ་ཨེ་མའོ་ཚུལ།
།ཨེ་མའོ་ཡོན་ཏན་ཨེ་མའོ་སྐུ། །
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ།
།ཡ་མཚན་མི་ཆེ་འགའ་མ་མཆིས། །
उपकारिणि चक्षुष्ये शान्तवाक्कायकर्मणि ।
त्वय्यपि प्रतिहन्यन्ते पश्य मोहस्य रौद्रताम् ॥ १४८॥
ཕན་འདོགས་མཛད་ཅིང་བལྟ་ན་སྡུག
།སྐུ་གསུང་ཕྲིན་ལས་ཞི་གྱུར་པ། །
ཁྱོད་ལའང་སྡང་བར་རབ་བགྱིད་པའི།
།རྨོངས་པ་མི་བཟད་པ་ལ་གཟིགས། །
पुण्योदधिं रत्ननिधिं धर्मराशिं गुणाकरम् ।
ये त्वां सत्त्वा नमस्यन्ति तेभ्योऽपि सुकृतं नमः ॥ १४९॥
བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་རིན་ཆེན་གཏེར།
།ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས། །
ཁྱོད་ལ་སེམས་ཅན་གང་འདུད་པ།
།དེ་དག་ལ་ཡང་ཕྱག་འཚལ་ལེགས། །
अक्षयास्ते गुणा नाथ शक्तिस्तु क्षयिणी मम ।
अतः प्रसङ्गभीरुत्वात् स्थीयते न वितृप्तितः ॥ १५०॥
མགོན་ཁྱོད་ཡོན་ཏན་མི་བས་ཀྱང་། ། བདག་གི་ཞོ་ཤ་བས་འཚལ་བས། །
དེས་ན་འཇིགས་པ་མཆིས་སླད་དུ། །གློ་བ་ལ་ནི་གཅགས་བཞིན་མཆིས། །
अप्रमेयमसङ्ख्येयमचिन्त्यमनिदर्शनम् ।
स्वयमेवात्मनात्मानं त्वमेव ज्ञातुमर्हसि ॥ १५१॥
ཁྱོད་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད།
།ཚད་མ་མཆིས་ལ་བསམ་མི་ཁྱབ། །
བསྟན་མིན་གྲངས་ཀྱང་མ་མཆིས་པ།
།ཁྱོད་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཁྱེན་ལགས་གྲང་། །
न ते गुणांशावयवोऽपि कीर्तितः
परा च नस्तुष्टिरवस्थिता
हृदि ।
अकर्शनेनैव महाह्रदाम्भसां
जनस्य तर्षाः प्रशमं
व्रजन्ति ह ॥ १५२॥
མཚོ་ཆེན་ཆབ་ནི་བས་པར་མ་གྱུར་ཀྱང་།
།སྐྱེ་བོའི་གདུང་བ་རབ་ཏུ་ཞི་བགྱིད་ལྟར། །
ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཆ་ཙམ་མ་བསྒྲགས་ཀྱང་།
།བདག་ནི་མཆོག་ཏུ་གློ་བ་དགའ་ཞིང་མཆིས། །
फलोदयेनास्य शुभस्य कर्मणो
मुनिप्रसादप्रतिभोद्भवस्य मे
।
असद्वितर्काकुलमारुतेरितं
प्रयातु चित्तं जगतां
विधेयताम् ॥ १५३॥
བདག་གིས་ཐུབ་ལ་དད་པས་སྤོབས་སྐྱེས་པའི།
།དགེ་བའི་ལས་འདིའི་འབྲས་བུ་འཁྲུངས་པ་ཡིས། །
ངན་རྟོག་རླུང་དམར་འཚུབས་པས་དཀྲུགས་པ་ཡི།
།འགྲོ་བའི་སེམས་ནི་རྣལ་དུ་གནས་པར་ཤོག །
आनृण्यस्तवो नाम त्रयोदशमः परिच्छेदः ।
བུ་ལོན་མེད་པར་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཅུ་གསུམ་པའོ།། །།
अध्यर्धशतकं समाप्तम् । कृतिराचार्यमातृचेटस्य ॥
བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པའི་བསྟོད་པ་རྫོགས་སོ།།
སློབ་དཔོན་མ་ཁོལ་གྱིས་མཛད་པའོ།།
སློབ་དཔོན་མཁས་པ་ཆེན་པོ་བྲམ་ཟེ་རྟ་དབྱངས་ཀྱིས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།། །།
इति मातृचेटविरचितं अध्यर्धशतकं अथवा प्रसादप्रतिभोधव
शतपञ्चाशतकं च सम्पूर्णम् ।
རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཤྲཱི་ཤྲདྡྷཱ་ཀ་ར་ཝརྨྨ་དང་།
ལོ་ཙཱ་བ་ཤཱཀྱ་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ། །
སྤྱི་ལོ་༢༠༢༠ལོའི་ཟླ་༥བའི་ཚེས་༡༩ཉིན་ཟླ་བ་གཞོན་ནུས་སཾ་བོད་ཤན་སྦྱར་བ་ཀུན་ལ་ཕན་པར་གྱུར་ཅིག
