-->

Feb 15, 2024

བསྟོད་པ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བ་སཾ་བོད་ཤན་སྦྱར་བཞུགས།

 

བསྟོད་པ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བ།

 


१. उपोद्घातस्तवः

 

नमो बुद्धाय

सर्वदा सर्वथा सर्वे यस्य दोषा न सन्तिः

सर्वे सर्वाभिसारेण यत्र चावस्थिता गुणाः ॥ १॥

གང་ཞིག་ལ་ནི་ཉེས་པ་ཀུན། །གཏན་ནས་ཡོང་ཡེ་མི་མངའ་ཞིང་། །
གང་ལའང་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་གནས་གྱུར་པ། །

 

तमेव शरणं गन्तुं तं स्तोतुं तमुपासितुम् ।

तस्यैव शासने स्थातुं न्याय्यं यद्यस्ति चेतना ॥ २॥

གལ་ཏེ་སེམས་ཤིག་ཡོད་ན་ནི། །དེ་ཉིད་ལ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་ཞིང་། །
དེ་བསྟོད་དེ་ནི་བཀུར་བ་དང་། །དེ་ཡི་བསྟན་ལ་གནས་པའི་རིགས། །

 

सवासनाश्च ते दोषा न सन्त्येकस्य तायिनः ।

सर्वे सर्वविदः सन्ति गुणास्ते चानपायिनः ॥ ३॥

ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཡོན་ཏན་ཀུན། །མངའ་ལ་དེ་ཡང་ཉམ་མི་མངའ། །
ཉེས་པ་བག་ཆགས་བཅས་དེ་ཡང་། །སྐྱོབ་པ་གཅིག་པུ་ལ་མི་མངའ། །

 

न हि प्रतिनिविष्टोऽपि मनोवाक्कायकर्मसु ।

सह धर्मेण लभते कश्चिद्भगवतोऽन्तरम् ॥ ४॥

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་དང་ནི། །གསུང་དང་ཐུགས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་ལ། །
ཞེ་འགྲས་གྱུར་པ་གང་གིས་ཀྱང་། །ཆོས་དང་ལྡན་པར་གླགས་མི་རྙེད། །

 

सोऽहं प्राप्य मनुष्यत्वं ससद्धर्ममहोत्सवम् ।

महार्णवयुगच्छिद्रकूर्मग्रीवार्पणोपमम् ॥ ५॥

རྒྱ་མཚོར་གཉའ་ཤིང་བུ་ག་རུ། །རུས་སྦལ་མགྲིན་པ་ཆུད་པ་ལྟར། །
དམ་ཆོས་དགའ་སྟོན་ཆེར་བཅས་པའི། །མི་ཉིད་བདག་གིས་ཐོབ་ནས་ནི། །

 

अनित्यताव्यनुसृतां कर्मच्छिद्रससंशयाम् ।

आत्तसारां करिष्यामि कथं नेमां सरस्वतीम् ॥ ६॥

མི་རྟག་ཉིད་དང་རྗེས་འབྲེལ་ཞིང་། །ལས་ཀྱིགླས་ལ་དོགས་བཅས་པ། །
བདག་གི་ལྕེ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་གོ། །སྙིང་པོ་ཅི་ཕྱིར་བླང་མི་བྱ། །

 

इत्यसङ्ख्येयविषयानवेत्यापि गुणान्मुनेः ।

तदेकदेशप्रणयः क्रियते स्वार्थगौरवात् ॥ ७॥

དེ་ལྟར་ཐུབ་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི། །ཡུལ་ལྟ་གྲངས་མེད་ཤེས་མོད་ཀྱི། །
རང་གི་དོན་ལ་གུས་པ་ཡིས། །དེ་ཡི་ཕྱོགས་གཅིག་བསྒྲིམས་ཏེ་བརྗོད། །

 

स्वयम्भुवे नमस्तेऽस्तु प्रभूताद्भुतकर्मणे ।

यस्य सङ्ख्याप्रभावाभ्यां न गुणेष्वस्ति निश्चयः ॥ ८॥

གང་གི་ཡོན་ཏན་གྲངས་དག་དང་། །མཐུ་ལ་ཐུག་པ་མ་མཆིས་ལ། །
རྨད་བྱུང་ཕྲིན་ལས་དཔག་མེད་ཅན། །རང་བྱུང་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

 

इयन्त इति नास्त्यन्त ईदृशा इति का कथा ।

पुण्या इत्येव तु गुणान्प्रति ते मुखरा वयम् ॥ ९॥

འདི་སྙེད་བགྱི་བའི་མཐའ་མེད་ན། །འདི་ལྟར་ལགས་ཞེས་ཅི་ཞིག་སྨོས། །
ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་སླད་དུ་བདག །བསོད་ནམས་སྙམ་ནས་སྤྱི་བརྟོལ་སྐྱེས། །

 

उपोद्घातस्तवो नाम प्रथमः परिच्छेदः ।

བསྟོད་པ་གླེང་བསླང་བ་སྟེ་ལེའུ་དང་པོའོ།། །།

 

२. हेतुस्तवः

 

विषह्यमविषह्यं वेत्यवधूय विचारणाम् ।

स्वयमभ्युपपन्नं ते निराक्रन्दमिदं जगत् ॥ १०॥

སྤྱོད་དམ་མི་སྤྱོད་སྙམ་པ་ཡི། །རྣམ་པར་རྟོག་པ་རྣམ་སྤངས་ནས། །
འགྲོ་བ་འདི་ནི་ཉམ་ཐག་ཅེས། །ཁྱོད་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཞལ་གྱིས་བཞེས། །

 

अव्यापारितसाधुस्त्वं त्वमकारणवत्सलः ।

असंस्तुतसखश्च त्वमनवस्कृतबान्धवः ॥ ११॥

ཁྱོད་ནི་མ་བཅོལ་ལེགས་མཛད་པ། །ཁྱོད་ནི་རྒྱུ་མེད་བཞིན་དུ་བྱམས། །
ཁྱོད་ནི་མ་འདྲིས་མཛའ་བཤེས་ཏེ། །འབྲེལ་པ་མེད་པའི་གཉེན་འདུན་ལགས། །

 

स्वमांसान्यपि दत्तानि वस्तुष्वन्येषु का कथा ।

प्राणैरपि त्वया साधो मानितः प्रणयी जनः ॥ १२॥

ཉིད་ཀྱི་ཤ་ཡང་སྩོལ་མཛད་ན། །དངོས་པོ་གཞན་ལྟ་སྨོས་ཅི་འཚལ། །
ལེགས་མཛད་ཁྱོད་ཀྱིས་སྲོག་ཀྱང་ནི། །སློང་བའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ལ་བཏང་། །

 

स्वैः शरीरैः शरीराणि प्राणैः प्राणाः शरीरिणाम् ।

जिघांसुभिरुपात्तानां क्रीतानि शतशस्त्वया ॥ १३॥

ཉིད་ཀྱི་སྐུ་དང་སྲོག་དག་གིས། །ལུས་ཅན་གཤེད་མས་ཟིན་རྣམས་ཀྱི། །
ལུས་དང་སྲོག་ཀྱང་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །ལན་བརྒྱ་ཕྲག་ཏུ་བསླུ་བ་མཛད། །

 

न दुर्गतिभयान्नेष्टामभिप्रार्थयता गतिम् ।

केवलाशयशुद्ध्यैव शीलं सात्मीकृतं त्वया ॥ १४॥

ངན་འགྲོས་བསྙེངས་སླད་མ་ལགས་ལ། །བཞེད་པའི་འགྲོ་བའང་སྒྲུབ་མ་ལགས། །
དགོངས་པ་དག་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཚུལ་ཁྲིམས་གོམས་པར་མཛད། །

 

जिह्मानां नित्यविक्षेपादृजूनां नित्यसेवनात् ।

कर्मणां परिशुद्धानां त्वमेकायनतां गतः ॥ १५॥

རྟག་ཏུ་གྱ་གྱུ་རྣམ་སྤངས་ཤིང་། །དྲང་བརྟན་རྣམས་ནི་རྟག་བསྟེན་པས། །
ཡོངས་སུ་དག་པའི་ལས་རྣམས་ཀྱིས། །ཁྱོད་ནི་གཞི་རྟེན་གཅིག་པུར་གྱུར། །

 

पीड्यमानेन बहुशस्त्वया कल्याणचेतसा ।

क्लेशेषु विवृतं तेजो जनः क्लिष्टोऽनुकम्पितः ॥ १६॥

སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་གཟིར་བ་ན། །ཁྱེད་ཀྱིས་དགེ་བའི་ཐུགས་ཀྱིས་ནི། །
ཉོན་མོངས་རྣམས་ལ་སྲན་བཙུགས་ནས། །སྐྱེ་བོ་ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་བརྩེ། །

 

परार्थे त्यजतः प्राणान्या प्रीतिरभवत् तव ।

न सा नष्टोपलब्धेषु प्राणेषु प्राणिनां भवेत् ॥ १७॥

ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་གྱི་དོན་སླད་དུ། །སྐུ་སྲོག་བཏང་ནས་དགྱེས་གྱུར་གང་། །
དེ་འདྲ་སྲོག་ཆགས་འགུམས་པ་ལས། །སོས་པ་རྣམས་ལའང་བྱུང་མ་གྱུར། །

 

यद्रुजानिरपेक्षस्य च्छिद्यमानस्य तेऽसकृत् ।

वधकेष्वपि सत्त्वेषु कारुण्यमभवत् प्रभो ॥ १८॥

ཁྱོད་ནི་ལན་འགའ་མ་ལགས་པར། །གཏུབས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་མི་དགོངས་པར། །
གཤེད་མ་བགྱིད་པའི་སེམས་ཅན་ལའང་། །གཙོ་བོ་ཐུགས་རྗེར་གྱུར་པ་གང་། །

 

सम्यक्सम्बोधिबीजस्य चित्तरत्नस्य तस्य ते ।

त्वमेव वीर सारज्ञो दूरे तस्येतरो जनः ॥ १९॥

ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་ནི་རིན་པོ་ཆེ། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ས་བོན་ཏེ། །
དཔའ་ཁྱོད་ཁོ་ནས་སྙིང་པོར་མཁྱེན། །དེ་གཞན་སྐྱེ་བོས་འོལ་མི་མཆི། །

 

नाकृत्वा दुष्करं कर्म दुर्लभं लभ्यते पदम् ।

इत्यात्मनिरपेक्षेण वीर्यं संवर्धितं त्वया ॥ २०॥

དཀའ་སྤྱད་ལས་ནི་མ་བགྱིས་པར། །གོ་འཕང་རྙེད་དཀའ་མི་ཐོབ་ཅེས། །
དེ་སླད་ཉིད་ལའང་མ་གཟིགས་པར། །ཁྱོད་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ལེགས་པར་སྤེལ། 

 

विशेषोत्कर्षनियमो न कदा चिदभूत् तव ।

अतस्त्वयि विशेषाणां छिन्नस्तरतमक्रमः ॥ २१॥

ཁྱད་པར་འཕགས་པར་བགྱི་བ་ལ། །ཁྱོད་ལ་ཐང་ལྷོད་འགའ་མ་བྱུང་། །
དེ་སླད་ཁྱོད་ཀྱི་ཁྱད་པར་རྣམས། །ཐོག་དྲུང་རིམ་པ་དབྱེར་མ་མཆིས། །

 

सुसुखेष्वपि सङ्गोऽभूत् सफलेषु समाधिषु ।

न ते नित्यानुबद्धस्य महाकरुणया हृदि ॥ २२॥

ཐུགས་ནི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་། །རྟག་ཏུ་རྗེས་སུ་འབྲེལ་སླད་དུ། །
ཏིང་འཛིན་འབྲས་བུར་བཅས་པ་ཡི། ཤིན་ཏུ་བདེ་ལའང་ཁྱོད་མ་ཆགས། །

 

त्वादृशान्पीडयत्येव नानुगृह्णाति तत् सुखम् ।

प्रणीतमपि सद्वृत्तं यदसाधारणं परैः ॥ २३॥

གཞན་དང་ཐུན་མོང་མ་ལགས་པའི། །བདེ་བ་གང་དེ་གྱ་ནོམ་ཡང་། །
དམ་པའི་སྤྱོད་ལྡན་ཁྱོད་འདྲ་ལ། །གནོད་པར་བས་ཀྱི་སྨན་མ་མཆིས། །

 

विमिश्रात् सारमादत्तं सर्वं पीतमकल्मषम् ।

त्वया सूक्तं दुरुक्तं तु विषवत् परिवर्जितम् ॥ २४॥

འདྲེས་པ་ལས་ནི་ལེགས་བཤད་ཉིད། །སྙིང་པོ་སྐྱོན་མེད་ཉི་ཚེ་ཞིག །
ཁྱོད་ཀྱིས་ཀུན་བཞེས་ཐུགས་ལ་བཞག །ཉེས་བཤད་དུག་བཞིན་ཡོངས་སུ་སྤངས། །

 

क्रीणता रत्नसारज्ञ प्राणैरपि सुभाषितम् ।

पराक्रान्तं त्वया बोधौ तासु तासूपपत्तिषु ॥ २५॥

རིན་ཆེན་སྙིང་པོ་མཁྱེན་ཁྱོད་ཀྱིས། །ལེགས་བཤད་སྲོག་གིས་འཇལ་བ་ན། །

སྐྱེ་བ་དེ་དང་དེ་དག་ཏུ། །བྱང་ཆུབ་སླད་དུ་དཔའ་རྩལ་བསྟན།

 

इति त्रिभिरसङ्ख्येयैरेवमुद्यच्छता त्वया ।

व्यवसायद्वितीयेन प्राप्तं पदमनुत्तरम् ॥ २६॥

དེ་སླད་གྲངས་མེད་གསུམ་དག་ཏུ། །ཁྱོད་ནི་དེ་ལྟར་བརྩོན་པ་ན། །
བརྩོན་འགྲུས་འབའ་ཞིག་གྲོགས་གྱུར་པས། །གོ་འཕང་བླ་ན་མེད་པ་བརྙེས། །

 

हेतुस्तवो नाम द्वितीयः परिच्छेदः ।

རྒྱུ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་གཉིས་པའོ།། །།

 

 

३. निरुपमस्तवः

 

अकृत्वेर्ष्यां विशिष्टेषु हीनाननवमत्य च ।

अगत्वा सदृशैः स्पर्धां त्वं लोके श्रेष्ठतां गतः ॥ २७॥

མཐོ་ལ་ཕྲག་དོག་མི་མཛད་ཅིང་། །དམའ་ལ་རྔན་ཅན་མི་མཛད་ལ། །
མཉམ་ལ་འགྲན་པ་མི་མངའ་བས། །ཁྱོད་ནི་འཇིག་རྟེན་གཙོ་བོར་གྱུར། །

 

हेतुष्वभिनिवेशोऽभूद्गुणानां न फलेषु ते ।

तेन सम्यक्प्रतिपदा त्वयि निष्ठां गुणा गताः ॥ २८॥

ཁྱོད་ནི་ཡོན་ཏན་རྒྱུ་རྣམས་ལ། །མངོན་བགྱིས་འབྲས་བུ་རྣམས་ལ་མིན། །
ཡང་དག་སྒྲུབ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས། ། ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཕ་མཐར་ཕྱིན། །

 

तथात्मा प्रचयं नीतस्त्वया सुचरितैर्यथा ।

पुण्यायतनतां प्राप्तान्यपि पादरजांसि ते ॥ २९॥

ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱི་ཞབས་རྡུལ་ཡང་། །བསོད་ནམས་སྐྱེ་བ་མཆེད་འགྱུར་བ། །
དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་ལེགས་སྤྱད་པས། །བདག་ཉིད་རབ་ཏུ་བསྐྲུན་པ་མཛད། །

 

कर्शयित्वोद्धृता दोषा वर्धयित्वा विशोधिताः ।

गुणास्तेन सुनीतेन परां सिद्धिं त्वमध्यगाः ॥ ३०॥

ཉེས་པ་ཉམས་སྨད་རྩ་ནས་བཏོན། །ཡོན་ཏན་སྤེལ་ནས་རྣམ་པར་སྦྱངས། །
གཞུང་ལུགས་བཟང་པོ་དེས་ན་ཁྱོད། །གྲུབ་མཆོག་ལྷག་པར་བརྙེས་པ་ལགས། །

 

तथा सर्वाभिसारेण दोषेषु प्रहृतं त्वया ।

यथैषामात्मसन्ताने वासनापि न शेषिता ॥ ३१॥

ཇི་ལྟར་བདག་གི་རྒྱུད་ལ་དེ། །བག་ཆགས་ལྷག་མའང་མ་ལུས་པ། །
དེ་ལྟར་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཉེས་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་རབ་ཏུ་བཅོམ། །

 

तथा सम्भृत्य सम्भृत्य त्वयात्मन्याहिता गुणाः ।

प्रतिरूपकमप्येषां यथा नान्यत्र दृश्यते ॥ ३२॥

ཇི་ལྟར་གཞན་ལ་དེ་དག་དང་། །འདྲ་བ་ཙམ་ཡང་མི་གདའ་བ། །
དེ་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསགས་བསགས་ནས། །བདག་ཉིད་ལ་ནི་ཡོན་ཏན་བསྒྲུབས། །

 

उपघातावरणवन्मितकालं प्रदेशि च ।

सुलभातिशयं सर्वमुपमावस्तु लौकिकम् ॥ ३३॥

འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་དཔེ་དངོས་ཀུན། །གེགས་བགྱིད་པ་དང་སྒྲིབ་པ་ཅན། །
རེ་ཞིག་པ་དང་ཉི་ཚེ་བ། །ཤིན་ཏུ་རྙེད་པར་སྲ་བ་ལགས། །

 

अद्वन्द्विनामगम्यानां ध्रुवाणामनिवर्तिनाम् ।

अनुत्तराणां का तर्हि गुणानामुपमास्तु ते ॥ ३४॥

ཁྱོད་ཀྱིས་ཡོན་ཏན་བླ་མེད་ལ། །གེགས་བགྱིད་མ་མཆིས་རྟོགས་མ་མཆིས། །
བརྟན་པ་དང་ནི་རྒྱུན་ཆགས་པས། །དཔེ་ལྟ་མཆིས་པར་ག་ལ་འགྱུར། །

 

गोष्पदोत्तानतां याति गाम्भीर्यं लवणाम्भसः ।

यदा ते बुद्धिगाम्भीर्यमगाधापारमीक्षते ॥ ३५॥

གང་ཚེ་ཁྱོད་ཀྱི་དགོངས་པའི་དཀྱིལ། །གཏིང་དང་ཕ་རོལ་མེད་བརྟགས་ན། །
རྒྱ་མཚོ་ཟབ་པ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །གནག་རྗེས་ལྟ་བུར་ས་ལེར་གདའ། །

 

शिरीषपक्ष्माग्रलघु स्थैर्यं भवति पार्थिवम् ।

अकम्प्ये सर्वधर्माणां त्वत्स्थैर्येऽभिमुखीकृते ॥ ३६॥

ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱིས་མི་བསྐྱོད་པ། །ཁྱོད་ཀྱི་བརྟན་པ་མངོན་བསམས་ན། །
ས་ཡི་བརྟན་པ་ཉིད་ཀྱང་ནི། །ཤིར་ཤའི་གེ་སར་རྩེ་ལྟར་ཆུང་། །

 

अज्ञानतिमिरघ्नस्य ज्ञानालोकस्य ते मुने ।

न रविर्विषये भूमिं खाद्योतीमपि विन्दति ॥ ३७॥

ཐུབ་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །སྣང་བས་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །
འཇོམས་པའི་ཐད་ན་ཉི་མ་ཡང་། །མེ་ཁྱེར་ཙམ་དུའང་མི་སྤྱོད་དོ། །

 

मलिनत्वमिवायान्ति शरच्चन्द्राम्बराम्भसाम् ।

तव वाग्बुद्धिचेष्टानां शुद्धिं प्रति विशुद्धयः ॥ ३८॥

ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ཐུགས་མཛད་སྤྱོད་རྣམས། །དག་པའི་གན་ན་སྟོན་ཟླ་དང་། །
ཆུ་དང་ནམ་མཁའི་དག་པ་རྣམས། །དྲི་མ་ཅན་ནི་ལྟ་བུར་གདའ། །

 

अनेन सर्वं व्याख्यातं यत् किं चित् साधु लौकिकम् ।

दूरे हि बुद्धधर्माणां लोकधर्मास्तपस्विनः ॥ ३९॥

འཇིག་རྟེན་ལེགས་པ་གང་ཅིའང་རུང་། །ཐམས་ཅད་བསྔོས་ནའང་དེར་བས་ཏེ། །
ཉོན་མོངས་འཇིག་རྟེན་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་ལ་ཁྱད་མི་ཁོར། །

 

यस्यैव धर्मरत्नस्य प्राप्त्या प्राप्तस्त्वमग्रताम् ।

तेनैव केवलं साधो साम्यं ते तस्य च त्वया ॥ ४०॥

རིན་ཆེན་ཆོས་གང་བརྙེས་ནས་ཁྱོད། །མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དེ་ཉིད་དང་། །
ཁྱད་དུ་བསྒྲུན་ཞིང་དེ་དང་ནི། །ཁྱོད་དང་བསྒྲུན་ལྡོམ་ཁོ་ནར་བས། །

 

आत्मेच्छाच्छलमात्रं तु सामान्योपांशु किं चन ।

यत्रोपक्षिप्य कथ्येत सा वक्तुरतिलोलता ॥ ४१॥

གང་ལ་སྤྱི་ཙམ་བསྟུན་ནས་ནི། །ཅུང་ཟད་བརྗོད་པར་བགྱིད་པ་དེ། །
སྨྲ་བ་པོ་ཡི་རང་དགའ་དང་། །ཐབས་དང་གཅམ་བུ་ཙམ་དུ་བས། །

 

निरुपमस्तवो नाम तृतीयः परिच्छेदः ।

དཔེ་མེད་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་གསུམ་པའོ།། །།

 

४. अद्भुतस्तवः

 

प्रतन्विव हि पश्यामि धर्मतामनुचिन्तयन् ।

सर्वं चावर्जितं मारविजयं प्रति ते जगत् ॥ ४२॥

ཁྱོད་ནི་བདུད་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ཏེ། །འགྲོ་ཀུན་དད་པར་མཛད་པ་ཡང་། །
བདག་གིས་ཆོས་ཉིད་རྗེས་བསམས་ན། །ཆེན་པོ་ལྟར་གང་མ་མཐོང་ངོ་། །

 

महतोऽपि हि संरम्भात् प्रतिहन्तुं समुद्यतः ।

क्षमाया नातिभारोऽस्ति पात्रस्थाया विशेषतः ॥ ४३॥

སྡང་བས་རྒོལ་བར་རྩོལ་བྱེད་པ། །མང་པོའང་གཞོམ་པར་བྱ་བ་ནི། །
ཁྱད་པར་གནས་ལ་བརྟེན་པ་ཡི། །བཟོད་པའི་ཚེགས་སུ་མཚར་མི་ཆེ། །

 

यत् तु मारजयान्वक्षं सुमहत् क्लेशवैशसम् ।

तस्यामेव कृतं रात्रौ तदेव परमाद्भुतम् ॥ ४४॥

གང་ཚེ་བདུད་རྣམས་མངོན་བཏུལ་བ། །དེ་ཡི་ནུབ་མོ་ཁོ་ན་ལ། །
ཉོན་མོངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སྤངས་པ། །དེ་ཉིད་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ལགས། །

 

तमोविधमने भानोर्यः सहस्रांशुमालिनः ।

वीर विस्मयमागच्छेत् स तीर्थ्यविजये तव ॥ ४५॥

འོད་ཟེར་ཕྲེང་བ་སྟོང་ལྡན་པའི། །ཉི་མས་མུན་བསལ་གང་ལགས་དང་། །
དཔའ་བོ་ཁྱོད་ཀྱིས་མུ་སྟེགས་ལས། །རྒྱལ་བར་མཛད་པ་ཅི་ཞིག་མཚར། །

 

सरागो वीतरागेण जितरोषेण रोषणः ।

मूढो विगतमोहेन त्रिभिर्नित्यं जितास्त्रयः ॥ ४६॥

འདོད་ཆགས་བྲལ་བས་ཆགས་བཅས་དང་། །ཞེ་སྡང་བྲལ་བས་ཞེ་སྡང་ཅན། །
གཏི་མུག་བྲལ་བས་རྨོངས་པ་སྟེ། །གསུམ་པོས་རྟག་ཏུ་གསུམ་དག་བཏུལ། །

 

प्रशंससि च सद्धर्मानसद्धर्मान्विगर्हसि ।

अनुरोधविरोधौ च न स्तः सदसतोस्तव ॥ ४७॥

དམ་ཆོས་རབ་ཏུ་བསྟོད་པ་དང་། །དམ་ཆོས་མ་ལགས་སྨོད་མཛད་ཀྱང་། །
དམ་པ་དག་དང་ཐ་མ་ལ། །ཁྱོད་ནི་ཆགས་དང་ཁྲོ་མི་མངའ། །

 

नैवार्हत्सु न तीर्थ्येषु प्रतिघानुनयं प्रति ।

यस्य ते चेतसोऽन्यत्वं तस्य ते का स्तुतिर्भवेत् ॥ ४८॥

དགྲ་བཅོམ་པ་དང་མུ་སྟེགས་ལ། །རྗེས་སུ་ཆགས་དང་ཁོང་ཁྲོ་བར། །
ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་ནི་མི་འགྱུར་ན། །ཁྱོད་ལ་བསྟོད་དུ་ཅི་ཞིག་མཆིས། །

 

गुणेष्वपि न सङ्गोऽभूत् तृष्णा न गुणवत्स्वपि ।

अहो ते सुप्रसन्नस्य सत्त्वस्य परिशुद्धता ॥ ४९॥

ཡོན་ཏན་རྣམས་ལའང་མ་ཆགས་ལ། །ཡོན་ཏན་ཅན་ལའང་བཞེད་མི་མངའ། །
ཀྱེ་མའོ་ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་སྟོབས་ནི། །རབ་དང་ཡོངས་སུ་དག་པ་ལགས། །

 

इन्द्रियाणां प्रसादेन नित्यकालानपायिना ।

मनो नित्यप्रसन्नं ते प्रत्यक्षमिव दृश्यते ॥ ५०॥

དབང་པོ་རྣམས་ནི་རབ་དང་བ། །དུས་ནམས་རྟག་ཏུ་མི་ཉམས་པས། །
ཁྱོད་ཐུགས་རྟག་ཏུ་དང་བ་དག །མངོན་སུམ་གྱུར་པ་བཞིན་དུ་གདའ། །

 

आबालेभ्यः प्रसिद्धास्ते मतिस्मृतिविशुद्धयः ।

गमिता भावपिशुनैः सुव्याहृतसुचेष्टितैः ॥ ५१॥

རང་བཞིན་དམ་པ་ལེགས་གསུངས་དང་། །མཛད་སྤྱོད་བཟང་པོས་བསྒྲགས་པས་ན། །
ཁྱོད་ཀྱི་བློ་གྲོས་དགོངས་པ་དག །རྣམ་དག་བྱིས་པའི་བར་ལ་གྲགས། །

 

अद्भुतस्तवो नाम चतुर्थः परिच्छेदः ।

རྨད་དུ་བྱུང་བའི་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཞི་པའོ།། །།

 

५. रूपस्तवः

 

उपशान्तं च कान्तं च दीप्तमप्रतिघाति च ।

निभृतं चोर्जितं चेदं रूपं कमिव नाक्षिपेत् ॥ ५२॥

ཉེ་བར་ཞི་ལ་ཡིད་དུ་འོང་། །འབར་ལ་གནོད་པ་མཛད་མི་མངའ། །
དུལ་ལ་རྔམ་བརྗིད་ཆེ་བ་ཡིས། །སྐུ་འདིས་སུ་ཞིག་དད་མི་མཛད། །

 

येनापि शतशो दृष्टं योऽपि तत्पूर्वमीक्षते ।

रूपं प्रीणाति ते चक्षुः समं तदुभयोरपि ॥ ५३॥

ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ་དེ་གང་གིས་ན། །ལན་བརྒྱར་མཐོང་དང་གང་ཞིག་གིས། །
དང་པོར་མཐོང་བ་དེ་གཉིས་ཀ །འདྲ་བར་མིག་ནི་མགུ་བར་མཛད། །

 

असेचनकभावाद्धि सौम्यभावाच्च ते वपुः ।

दर्शने दर्शने प्रीतिं विदधाति नवां नवाम् ॥ ५४॥

ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ་ནི་མཛེས་པའི་ཕྱིར། །བལྟ་བས་མི་ངོམས་རང་བཞིན་པས། །
མཐོང་ངོ་ཅོག་ནི་ཕྱི་ཕྱིར་ཞིང་། །དགའ་བ་བསྐྱེད་པར་མཛད་པ་ལགས། །

 

अधिष्ठानगुणैर्गात्रमधिष्ठातृगुणैर्गुणाः ।

परया सम्पदोपेतास्तवान्योन्यानुरूपया ॥ ५५॥

རྟེན་གྱི་ཡོན་ཏན་དག་དང་ནི། །བརྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་ཕན་ཚུན་དུ། །
་པས་ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ་དང་ནི། །ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་དང་ལྡན། །

 

क्वान्यत्र सुनिविष्टाः स्युरिमे ताथागता गुणाः ।

ऋते रूपात् तवैवास्माल् लक्षणव्यञ्जनोज्ज्वलात् ॥ ५६॥

མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བཟང་འབར་བ། །ཁྱོད་ཀྱི་སྐུ་ལས་མ་གཏོགས་པ། །
དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་འདི། །གཞན་གང་ཞིག་ལ་ལེགས་གནས་འགྱུར། །

 

धन्यमस्मीति ते रूपं वदतीवाश्रितान्गुणान् ।

सुनिक्षिप्ता वयमिति प्रत्याहुरिव तद्गुणाः ॥ ५७॥

ཁྱོད་སྐུ་རྟེན་པའི་ཡོན་ཏན་ལ། །ང་དཔལ་ཆེ་ཞེས་གསུང་གསུང་ལྟར། །
དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་སླར། །ངེས་ལེགས་བཀོད་ཅེས་གསུངས་པ་འདྲ། །

 

रुपस्तवो नाम पञ्चमः परिच्छेदः ।

སྐུ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་ལྔ་པའོ།། །།

 

६. करुणास्तवः

 

सर्वमेवाविशेषेण क्लेशैर्बद्धमिदं जगत् ।

त्वं जगत्क्लेशमोक्षार्थं बद्धः करुणया चिरम् ॥ ५८॥

འགྲོ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་ནི། །ཁྱད་མེད་ཉོན་མོངས་རྣམས་ཀྱིས་བཅིངས། །
ཁྱོད་ནི་འགྲོ་བའི་ཉོན་མོངས་དག །དགྲོལ་སླད་ཡུན་རིང་ཐུགས་རྗེས་བསྡམས། །

 

कं नु प्रथमतो वन्दे त्वां महाकरुणामुत ।

ययैवमपि दोषज्ञस्त्वं संसारे धृतश्चिरम् ॥ ५९॥

དང་པོར་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་བགྱིའམ། །འོན་ཏེ་གང་གིས་འཁོར་བར་ཁྱོད། །
སྐྱོན་མཁྱེན་ཡུན་རིང་དེ་ལྟ་བུར། །བཞུགས་མཛད་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ལ་བགྱི། །

 

विवेकसुखसात्म्यस्य यदाकीर्णस्य ते गताः ।

काला लब्धप्रसरया तत् ते करुणया कृतम् ॥ ६०॥

དབེན་པའི་བདེ་བ་སྤང་གྱུར་ཁྱོད། །མང་པོའི་ནང་དུ་བཞུགས་པ་གང་། །
དེ་ཁྱོད་ཐུགས་རྗེས་དུས་འདས་པ། །གླགས་ཤིག་ཐོ་ནས་བགྱིས་པར་བས། །

 

शान्तादरण्याद्ग्रामान्तं त्वं हि नाग इव ह्रदात् ।

विनेयार्थं करुणया विद्ययेवावकृष्यसे ॥ ६१॥

རིག་པ་ཡིས་ནི་མཚོ་ནང་ནས། །ཀླུ་བཞིན་ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཡིས། །
དགོན་པ་ཞི་གནས་གྲོང་གི་མཐར། །གདུལ་བའི་དོན་གྱི་སླད་དུ་དྲངས། །

 

परमोपशमस्थोऽपि करुणापरवत्तया ।

कारितस्त्वं पदन्यासं कुशीलवकलास्वपि ॥ ६२॥

ཉེར་ཞི་མཆོག་ལ་གནས་བཞིན་དུ། །ཐུགས་རྗེ་གཙོ་དང་ལྡན་པས་ན། །
རོལ་མོ་མཁན་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་ཡང་། །ཁྱོད་ཀྱི་ཞབས་ཀྱི་འདོར་བར་མཛད། །

 

ऋद्धिर्या सिंहनादा ये स्वगुणोद्भावनाश्च याः ।

वान्तेच्छोपविचारस्य कारुण्यनिकषः स ते ॥ ६३॥

རྫུ་འཕྲུལ་སེང་གེའི་སྒྲ་དང་ནི། །ཉིད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་གང་། །
དེ་ནི་བཞེད་སྤྱོད་མི་མངའ་བ། །ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེས་བསྟན་པ་ལགས། །

 

परार्थैकान्तकल्याणी कामं स्वाश्रयनिष्ठुरा ।

त्वय्येव केवलं नाथ करुणाकरुणाभवत् ॥ ६४॥

གཞན་གྱི་དོན་དུ་རབ་བཟང་གི །ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་བརྩེ་མེད་པས། །
མགོན་པོ་ཁྱོད་ཉིད་འབའ་ཞིག་ལ། །ཐུགས་རྗེས་ཐུགས་རྗེ་མཛད་མ་གྱུར། །

 

तथा हि कृत्वा शतधा धीरा बलिमिव क्व चित् ।

परेषामर्थसिद्ध्यर्थं त्वां विक्षिप्तवती दिशः ॥ ६५॥

འདི་ལྟར་རེས་འགའ་བརྟན་པས་གང་། །གཞན་དོན་བསྒྲུབ་པ་མཛད་སླད་དུ། །
ཁྱོད་ནི་ལན་བརྒྱར་ཕྱོགས་དག་ཏུ། ། གཏོར་མ་བཞིན་དུ་བཏང་བ་ལགས། །

 

त्वदिच्छयैव तु व्यक्तमनुकूला प्रवर्तते ।

तथा हि बाधमानापि त्वां सती नापराध्यते ॥ ६६॥

དེ་ལྟར་ཁྱོད་ལ་གནོད་མཛད་ཀྱང་། །ནོངས་པ་ཅན་དུ་མི་རྩི་བས། །
ཁྱོད་ཀྱི་བཞེད་པ་ཁོ་ན་དང་། །མཐུན་འཇུག་པ་ནི་ལགས་པར་གདའ། །

 

करुणास्तवो नाम षष्ठःपरिच्छेदः ।

ཐུགས་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་དྲུག་པའོ།། །།

 

७. वचनस्तवः

  

सुपदानि महार्थानि तथ्यानि मधुराणि च ।

गूढोत्तानोभयार्थानि समासव्यासवन्ति च ॥ ६७॥

ཚིག་བཟང་བ་དང་དོན་ཆེ་དང་། །བདེན་པ་དང་ནི་སྙན་པ་དང་། །
ཟབ་གསལ་གཉིས་ཀའི་དོན་ལྡན་དང་། །བསྡུས་དང་སྤྲོས་པ་དང་ལྡན་པ། ། 

कस्य न स्यादुपश्रुत्य वाक्यान्येवंविधानि ते ।

त्वयि प्रतिहतस्यापि सर्वज्ञ इति निश्चयः ॥ ६८॥

ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ནི་དེ་ལྟ་བུ། །ཁྱོད་ཀྱི་དགྲ་བོས་ཐོས་ན་ཡང་། །
ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ལགས་སོ་ཞེས། །སུ་ཞིག་ངེས་པ་སྐྱེ་མི་འགྱུར། །

 

प्रायेण मधुरं सर्वमगत्या किं चिदन्यथा ।

वाक्यं तवार्थसिद्ध्या तु सर्वमेव सुभाषितम् ॥ ६९॥

མང་པོ་རིལ་གྱིས་སྙན་པ་ལགས། །བཅོས་མ་འགའ་ཙམ་སྙན་པ་ལགས། །
ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་དོན་གྲུབ་པས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་ལེགས་གསུངས་ཁོ་ན་ལགས། །

 

यच्छ्लक्ष्णं यच्च परुषं यद्वा तदुभयान्वितम् ।

सर्वमेवैकरसतां विमर्दे याति ते वचः ॥ ७०॥

ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ནི་རྣམ་བརྟགས་ན། །གང་ཞིག་འཇམ་དང་རྩུབ་པ་དང་། །
གང་ཡང་དེ་གཉིས་ལྡན་པ་དག །ཐམས་ཅད་རོ་གཅིག་ཉིད་དུ་འགྱུར། །

 

अहो सुपरिशुद्धानां कर्मणां नैपुणं परम् ।

यैरिदं वाक्यरत्नानामीदृशं भाजनं कृतम् ॥ ७१॥

ཨེ་མའོ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་དག་པའི། །ཕྲིན་ལས་རྣམས་ཀྱང་རབ་ཏུ་བཟོ། །
དེ་ཡིས་རིན་ཆེན་གསུང་རྣམས་ཀྱི། །སྣོད་འདི་འདྲ་བ་འདི་བགྱིས་སོ། །

 

अस्माद्धि नेत्रसुभगादिदं श्रुतिमनोहरम् ।

मुखात् क्षरति ते वाक्यं चन्द्राद्द्रवमिवामृतम् ॥ ७२॥

ཁྱོད་ཞལ་བལྟ་ན་རབ་སྡུག་པ། །དེ་ལས་མཉན་ན་སྙན་པ་ཡི། །
གསུང་འདི་དག་ནི་ཟླ་བ་ལས། །བདུད་རྩི་འཛག་པ་བཞིན་དུ་གདའ། །

 

रागरेणुं प्रशमयद्वाक्यं ते जलदायते ।

वैनतेयायते द्वेषभुजङ्गोद्धरणं प्रति ॥ ७३॥

ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ནི་འདོད་ཆགས་ཀྱི། །རྡུལ་རབ་ཞི་མཛད་ཆར་སྤྲིན་འདྲ། །
ཞེ་སྡང་སྦྲུལ་ནི་གདོན་པའི་ཕྱིར། །ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང་འདྲ་བ་ལགས། །

 

दिवाकरायते भूयोऽप्यज्ञानतिमिरं नुदत् ।

शक्रायुधायते मानगिरीनभिविदारयत् ॥ ७४॥

ཡང་དང་ཡང་དུ་མི་ཤེས་པའི། །རབ་རིབ་འཇོམས་པས་གདུགས་དང་འདྲ། །
ང་རྒྱལ་རི་བོ་མངོན་འཇོམས་པས། །བརྒྱ་བྱིན་མཚོན་ཆ་འདྲ་བ་ལགས། །

 

दृष्टार्थत्वादवितथं निष्क्लेशत्वादनाकुलम् ।

गमकं सुप्रयुक्तत्वात् त्रिकल्याणं हि ते वचः ॥ ७५॥

དོན་གཟིགས་པས་ནི་མི་སླུ་བ། །ནོངས་མི་མངའ་ཕྱིར་རྗེས་སུ་མཐུན། །
ལེགས་པར་སྦྱར་བས་གོ་སླ་སྟེ། །ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་ནི་ལེགས་གསུམ་ལྡན། །

 

मनांसि तावच्छ्रोतॄणां हरन्त्यादौ वचांसि ते ।

ततो विमृश्यमानानि रजांसि च तमांसि च ॥ ७६॥

རེ་ཞིག་དང་པོར་ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་། །ཉན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་འཕྲོག་མཛད། །
དེ་ནས་ཡིད་ལ་བསམ་བགྱིས་ན། །རྡུལ་དང་མུན་པ་དག་ཀྱང་སེལ། །

 

आश्वासनं व्यसनिनां त्रासनं च प्रमादिनाम् ।

संवेजनं च सुखिनां योगवाहि वचस्तव ॥ ७७॥

ཕོངས་པ་རྣམས་ཀྱི་དབུགས་འབྱིན་ཅིང་། །བག་མེད་རྣམས་ནི་སྐྲག་པར་མཛད། །
བདེ་བ་ཅན་དག་སྐྱོ་བགྱིད་པས། །ཁྱོད་གསུང་ཀུན་དང་འཚམ་པར་འཇུག །

 

विदुषां प्रीतिजननं मध्यानां बुद्धिवर्धनम् ।

तिमिरघ्नं च मन्दानां सार्वजन्यमिदं वचः ॥ ७८॥

མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་དགའ་བ་སྐྱེད། །བར་མ་རྣམས་ཀྱི་བློ་ཡང་སྤེལ། །
ཐ་མའི་རབ་རིབ་རྣམ་འཇོམས་པས། །གསུང་འདི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་ལ་སྨན། །

 

अपकर्षति दृष्टिभ्यो निर्वाणमुपकर्षति ।

दोषान्निष्कर्षति गुणान्वाक्यं तेऽभिप्रवर्षति ॥ ७९॥

ལྟ་བ་དག་ལས་དགར་མཛད་ཅིང་། །མྱ་ངན་འདས་པར་ཉེ་བར་འདྲེན། །
ཉེས་པ་སེལ་མཛད་ཁྱོད་ཀྱི་གསུང་། །ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱི་ཆར་ཡང་འབེབས། །

 

सर्वत्राव्याहता बुद्धिः सर्वत्रोपस्थिता स्मृतिः ।

अवन्ध्यं तेन सर्वत्र सर्वं व्याकरणं तव ॥ ८०॥

ཀུན་ལ་མ་ཐོགས་ཐུགས་མངའ་ཞིང་། །དགོངས་པའང་ཀུན་དུ་ཉེར་གནས་པས། །
དེ་སླད་ཁྱོད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་ཀུན། །ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་སླུ་མི་མངའ། །

 

यन्नादेशे न चाकाले नैवापात्रे प्रवर्तसे ।

वीर्यं सम्यगिवारब्धं तेनामोघं वचस्तव ॥ ८१॥

གང་སླད་ཡུལ་མིན་དུས་མིན་དང་། །སྣོད་མིན་རྣམས་སུ་མི་འཇུག་པ། །
དེ་སླད་ཁྱོད་གསུང་དོན་མཆིས་ཏེ། །བརྩོན་འགྲུས་ལེགས་པར་བརྩམས་པ་བཞིན། །

 

वचनस्तवो नाम सप्तमः परिच्छेदः ।

གསུང་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བདུན་པའོ།། །།

 

८. शासनस्तवः

 

एकायनं सुखोपायं स्वनुबन्धि निरत्ययम् ।

आदिमध्यान्तकल्याणं तव नान्यस्य शासनम् ॥ ८२॥

བགྲོད་པ་གཅིག་དང་ཐབས་བདེ་དང་། །ལེགས་པར་འབྲེལ་དང་ཉེས་པ་མེད། །
ཐོག་མ་བར་དང་མཐར་དགེ་བས། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་འདྲ་གཞན་ལ་མེད། །

 

एवमेकान्तकान्तं ते दृष्टिरागेण बालिशाः ।

मतं यदि विगर्हन्ति नास्ति दृष्टिसमो रिपुः ॥ ८३॥

ཁྱོད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་དེ་ལྟ་བུ། །གཅིག་པུ་ཕངས་ལ་ལྟ་ཆགས་པས། །
བྱིས་པ་གལ་ཏེ་སྨོད་བགྱིད་ན། །ལྟ་དང་འདྲ་བའི་དགྲ་མ་མཆིས། །

 

अन्वभुङ्क्था यदस्यार्थे जगतो व्यसनं बहु ।

तत् संस्मृत्य विरूपेऽपि स्थेयं ते शासने भवेत् ॥ ८४॥

གཞན་ནི་འགྲོ་བའི་དོན་སླད་དུ། །སྡུག་བསྔལ་མང་བསྟར་གང་ལགས་པ། །
དེ་བསམས་ཁྱོད་བསྟན་ངན་ན་ཡང་། །གནས་པར་བགྱི་བ་ལ་ཐུག་ན། །

 

प्रागेव हितकर्तुश्च हितवक्तुश्च शासनम् ।

कथं न नाम कार्यं स्यादादीप्तशिरसापि ते ॥ ८५॥

ཕན་པ་གསུང་ཞིང་ཕན་མཛད་པ། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་ཅི་སྨོས་ཏེ། །
མགོ་ལ་ཞུགས་ནི་འབར་བས་ཀྱང་། །ཅི་ཡི་སླད་དུ་སྒྲུབ་མི་བགྱིད། །

 

भुजिष्यता बोधिसुखं त्वद्गुणापचितिः शमः ।

प्राप्यते त्वन्मतात् सर्वमिदं भद्रचतुष्टयम् ॥ ८६॥

ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པས་རང་དབང་དང་། །བྱང་ཆུབ་བདེ་དང་ཞི་བ་དང་། །
ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་དང་། །ལེགས་པ་བཞི་པོ་འདི་ཀུན་ཐོབ། །

 

त्रासनं सर्वतीर्थ्यानां नमुचेरुपतापनम् ।

आश्वासनं नृदेवानां तवेदं वीर शासनम् ॥ ८७॥

དཔའ་བོ་ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་འདི། །མུ་སྟེགས་ཐམས་ཅད་སྐྲག་མཛད་ལ། །
བདུད་ནི་སེམས་ཁོང་ཆུད་མཛད་ཅིང་། །ལྷ་དང་མི་རྣམས་དབུགས་ཀྱང་འབྱིན། །

 

त्रैधातुकमहाभौममसङ्गमनवग्रहम् ।

शासनेन तवाक्रान्तमन्तकस्यापि शासनम् ॥ ८८॥

འཆི་བདག་བསྟན་པ་ཁམས་གསུམ་གྱི། །ས་ཆེན་དག་ན་སྤྱོད་བགྱིད་པ། །
མི་ཐོགས་བཟློག་པ་མ་མཆིས་པའང་། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པས་ཟིལ་གྱིས་མནན། །

 

त्वच्छासननयज्ञो हि तिष्ठेत् कल्पमपीच्छया ।

प्रयाति तत्र तु स्वैरी यत्र मृत्योरगोचरः ॥ ८९॥

ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པའི་ལུགས་འཚལ་བ། །དགའ་ན་བསྐལ་པར་ཡང་གནས་ལ། །
གང་དུ་བདུད་ཀྱིས་མི་རྫི་བ། །དེར་ཡང་དགའ་མགུར་རབ་ཏུ་མཆི། །

 

आगमस्यार्थचिन्ताया भावनोपासनस्य च ।

कालत्रयविभागोऽस्ति नान्यत्र तव शासनात् ॥ ९०॥

ལུང་གི་དོན་ནི་བསམ་པ་དང་། །བསྒོམ་དང་གུས་པར་མཉན་པ་ཡི། །
དུས་གསུམ་ཆ་དབྱེ་ཁྱོད་ཀྱི་ནི། །བསྟན་ལས་གཞན་ལ་མཆིས་མ་ལགས། །

 

एवं कल्याणकलिलं तवेदं ऋषिपुङ्गव ।

शासनं नाद्रियन्ते यत् किं वैशसतरं ततः ॥ ९१॥

དྲང་སྲོང་སྐྱེས་མཆོག་ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན། །དེ་ལྟར་ལེགས་པས་ཁྱབ་འདི་ལ། །
མ་གུས་གང་ལགས་དེ་ལས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོའང་ཅི་ཞིག་མཆིས། །

 

शासनस्तवो नामाष्टमः परिच्छेदः ।

བསྟན་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བརྒྱད་པའོ།། །།

 

९. प्रणिधिस्तवः

 

श्रवणं तर्पयति ते प्रसादयति दर्शनम् ।

वचनं ह्लादयति ते विमोचयति शासनम् ॥ ९२॥

ཁྱོད་ཐོས་པས་ནི་སྤྲོ་བ་སྐྱེ། །མཐོང་བས་དད་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །
ཁྱོད་གསུང་ཐོས་པས་དགའ་འགྱུར་ཏེ། །བསྟན་པས་རྣམ་པར་གྲོལ་བར་མཛད། །

 

प्रसूतिर्हर्षयति ते वृद्धिर्नन्दयति प्रजाः ।

प्रवृत्तिरनुगृह्णाति निवृत्तिरुपहन्ति च ॥ ९३॥

ཁྱོད་ཀྱི་སྲས་ཀྱིས་མགུ་བར་འགྱུར། །འཕེལ་བས་སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ཀྱང་དགའ། །
གཤེགས་པ་ན་ནི་ཕན་འདོགས་མཛད། །ལྡོག་པ་ན་ནི་རྒུད་པར་འགྱུར། །

 

कीर्तनं किल्बिषहरं स्मरणं ते प्रमोदनम् ।

अन्वेषणं मतिकरं परिज्ञानं विशोधनम् ॥ ९४॥

བསྒྲགས་པས་སྡིག་པ་འཕྲོག་པར་མཛད། །ཁྱོད་དྲན་པས་ནི་རངས་པར་འགྱུར། །
བཙལ་བས་བློ་གྲོས་སྐྱེ་འགྱུར་ཏེ། །ཡོངས་སུ་ཤེས་པས་རྣམ་པར་འདག །

 

श्रीकरं तेऽभिगमनं सेवनं धीकरं परम् ।

भजनं निर्भयकरं शङ्करं पर्युपासनम् ॥ ९५॥

ཁྱོད་ལ་བསུ་བས་དཔལ་དུ་བྱེད། །བསྟེན་པས་བློ་གྲོས་མཆོག་ཏུ་འགྱུར། །
བསྟེན་ན་འཇིགས་པ་མེད་པར་མཛད། །བསྙེན་བཀུར་བགྱིས་པས་བདེ་བར་འགྱུར། །

 

शीलोपसम्पदा शुद्धः प्रसन्नो ध्यानसम्पदा ।

त्वं प्रज्ञासम्पदाक्षोभ्यो ह्रदः पुण्यमयो महान् ॥ ९६॥

ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་དག །བསམ་གཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པས་དང་། །
ཤེས་རབ་ཕུན་ཚོགས་མི་འཁྲུགས་པས། །ཁྱོད་ནི་བསོད་ནམས་མཚོ་ཆེན་ལགས། །

 

रूपं द्रष्टव्यरत्नं ते श्रव्यरत्नं सुभाषितम् ।

धर्मो विचारणारत्नं गुणरत्नाकरो ह्यसि ॥ ९७॥

ཁྱོད་སྐུ་བལྟར་འོས་རིན་ཆེན་ཏེ། །ལེགས་གསུངས་མཉན་འོས་རིན་ཆེན་ལགས། །
ཆོས་ནི་སྤྱད་འོས་རིན་ཆེན་པས། །ཁྱོད་ནི་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ལགས། །

 

त्वमोघैरुह्यमानानां द्वीपस्त्राणं क्षतात्मनाम् ।

शरणं भवभीरूणां मुमुक्षूणां परायणम् ॥ ९८॥

ཁྱོད་ནི་ཆུ་བོས་བདས་པའི་གླིང་། །རྨས་པའི་བདག་ཉིད་སྐྱོབ་པ་སྟེ། །
སྲིད་པའི་འཇིགས་པས་ཉེན་པའི་སྐྱབས། །ཐར་འཚལ་རྣམས་ཀྱི་འདྲེན་པ་ལགས། །

 

सत्पात्रं शुद्धवृत्तत्वात् सत्क्षेत्रं फलसम्पदा ।

सन्मित्रं हितकारित्वात् सर्वप्राणभृतामसि ॥ ९९॥

ཚུལ་ཁྲིམས་དག་ཕྱིར་སྣོད་ཀྱི་མཆོག །ཞིང་གཤིན་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །
སྲོག་ཆགས་ཀུན་ལ་ཕན་མཛད་ཕྱིར། །གྲོགས་ཀྱི་ཕུལ་ཡང་ཁྱོད་ལགས་སོ། །

 

प्रियस्त्वमुपकारित्वात् सुरतत्वान्मनोहरः ।

एकान्तकान्तः सौम्यत्वात् सर्वैर्बहुमतो गुणैः ॥ १००॥

ཕན་འདོགས་མཛད་པས་མཛའ་བཤེས་ཏེ། །འགྲོགས་ན་བདེ་ཕྱིར་སྙིང་དུ་སྡུག །
ཞི་ཕྱིར་གཅིག་ཏུ་ཡིད་དུ་འོང་། །ཡོན་ཏན་ཀུན་མངའ་མཆོད་འོས་ཁྱོད། །

 

हृद्योऽसि निरवद्यत्वाद्रम्यो वाग्रूपसौष्ठवात् ।

धन्यः सर्वार्थसिद्धत्वान्मङ्गल्यो गुणसंश्रयात् ॥ १०१॥

སྡིག་པ་མེད་པས་ཡིད་དང་འཐད། །སྐུ་གསུང་བཟང་བས་དགའ་བར་མཛད། །
དོན་ཀུན་འགྲུབ་ཕྱིར་དཔལ་ཡངས་ཏེ། །ཡོན་ཏན་ལེགས་རྟེན་བཀྲ་ཤིས་ལགས། །

 

प्रणिधिस्तवो नाम नवमः परिच्छेदः ।

སྨོན་ལམ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་དགུ་པའོ།། །།

 

१०. मार्गावतारस्तवः

 

स्थायिनां त्वं परिक्षेप्ता विनियन्तापहारिणाम् ।

समाधाता विजिह्मानां प्रेरको मन्दगामिनाम् ॥ १०२॥

ཁྱོད་ནི་རྔན་ཐེན་བགྱིད་ལ་སྐུལ། །ཆོམ་རྐུན་བགྱིད་པ་ཚར་ཡང་གཅོད། །
གྱ་གྱུ་ཅན་རྣམས་རྣལ་དུ་འགོད། །དལ་བུས་བགྱིད་ལ་གཞེན་སྐུལ་འདེབས། །

 

नियोक्ता धुरि दान्तानां खटुङ्कानामुपेक्षकः ।

अतोऽसि नरदम्यानां सत्सारथिरनुत्तरः ॥ १०३॥

དུལ་བ་རྣམས་ནི་ལམ་ལ་སྦྱོར། །དམུ་རྒོད་རྣམས་ལ་བཏང་སྙོམས་མཛད། །
དེ་སླད་སྐྱེས་བུ་འདུལ་བ་ཡི། །ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ་བླ་མེད་མཆོག །

 

आपन्नेष्वनुकम्पा ते प्रस्वस्थेष्वर्थकामता ।

व्यसनस्थेषु कारुण्यं सर्वेषु हितकामता ॥ १०४॥

ཁྱོད་ནི་ཉམ་ཐག་རྣམས་ལ་བརྩེ། །བདེ་བར་གནས་ལ་ཕན་པར་དགྱེས། །
ཕོངས་པར་གནས་ལ་ཐུགས་རྗེ་བས། །ཀུན་ལ་ཕན་པར་བཞེད་པ་ལགས། །

 

विरुद्धेष्वपि वात्सल्यं प्रवृत्तिः पतितेष्वपि ।

रौद्रेष्वपि कृपालुत्वं का नामेयं तवार्यता ॥ १०५॥

ཁྱོད་ནི་དགྲ་བོ་རྣམས་ལའང་བྱམས། །ཉམས་པར་གྱུར་ལ་ཕན་འདོགས་མཛད། །
གཏུམ་པོ་རྣམས་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བས། །ཁྱོད་ནི་ཡ་རབས་རྨད་ཅིག་ལགས། །

 

गुरुत्वमुपकारित्वान्मातापित्रोर्यदीष्यते ।

केदानीमस्तु गुरुता त्वय्यत्यन्तोपकारिणि ॥ १०६॥

ཕན་འདོགས་བགྱིད་སླད་ཕ་མ་དག །གལ་ཏེ་བླ་མར་འཚལ་ན་གོ། །
ཁྱོད་ནི་ལྷག་པར་ཕན་འདོགས་པས། །བླ་མ་ཉིད་གྱུར་སྨོས་ཅི་འཚལ། །

 

स्वकार्यनिरपेक्षाणां विरुद्धानामिवात्मनाम् ।

त्वं प्रपाततटस्थानां प्राकारत्वमुपागतः ॥ १०७॥

རང་གི་དོན་ལ་མི་ལྟ་བས། །ཉིད་ཀྱི་དགྲ་བོ་ལྟར་གྱུར་ཅིང་། །
གཡང་སའི་མུན་ནག་གནས་རྣམས་ལ། །ར་བ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའང་ཁྱོད། །

 

लोकद्वयोपकाराय लोकातिक्रमणाय च ।

तमोभूतेषु लोकेषु प्रज्ञालोकः कृतस्त्वया ॥ १०८॥

འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཀར་སྨན་གདགས་དང་། །འཇིག་རྟེན་ལས་ནི་འདའ་སླད་དུ། །
མུན་པར་གྱུར་པའི་འཇིག་རྟེན་ལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཤེས་རབ་སྣང་བར་མཛད། །

 

भिन्ना देवमनुष्याणामुपभोगेषु वृत्तयः ।

धर्मसम्भोगसामान्यात् त्वय्यसम्भेदमागताः ॥ १०९॥

ཡུལ་ལ་ཉེ་བར་སྤྱོད་པ་ན། །ལྷ་མིའི་སྤྱོད་པ་ཐ་དད་ཀྱང་། །
ཆོས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཐུན་མོང་བས། །ཁྱོད་ལ་དབྱེ་བ་མི་མངའོ། །

 

उपपत्तिवयोवर्णदेशकालनिरत्ययम् ।

त्वया हि भगवन्धर्मसर्वातिथ्यमिदं कृतम् ॥ ११०॥

བཅོམ་ལྡན་ཁྱོད་ཀྱིས་སྐྱེ་བ་དང་། །ན་ཚོད་རིགས་དང་ཡུལ་དང་ནི། །
དུས་ཀྱི་སྐྱོན་མེད་ཆོས་རྣམས་ཀྱིས། །འདི་དག་ཀུན་ལ་སྨན་ཡོན་བཏགས། །

 

अविस्मितान्विस्मितवत् स्पृहयन्तो गतस्पृहान् ।

उपासते प्राञ्जलयः श्रावकानपि ते सुराः ॥ १११॥

ཁྱོད་ཀྱི་ཉན་ཐོས་སྲིད་བྲལ་ཞིང་། །ཡ་མཚན་འཛིན་པ་མེད་རྣམས་ལའང་། །
ལྷ་རྣམས་ཐལ་སྦྱར་སྨོན་བགྱིད་ཅིང་། །ཡ་མཚན་ཆེ་བ་ལྟ་བུར་མཆོད། །

 

अहो संसारमण्डस्य बुद्धोत्पादस्य दीप्तता ।

मानुष्यं यत्र देवानां स्पृहणीयत्वमागतम् ॥ ११२॥

ཨེ་མའོ་སངས་རྒྱས་འཁོར་བ་ཡི། །ཉི་གུར་གྱུར་པ་བྱུང་བ་བརྗིད། །
དེས་ནི་མི་ཡང་ལྷ་རྣམས་ཀྱིས། །སྨོན་པར་བྱ་བ་ཉིད་དུ་གྱུར། །

 

मार्गावतारस्तवो नाम दशमः परिच्छेदः ।

ལམ་ལ་འཇུག་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཅུ་པའོ།། །།

 

११. दुष्करस्तवः

 

खेदः शमसुखज्यानिरसज्जनसमागमः ।

द्वन्द्वान्याकीर्णता चेति दोषान्गुणवदुद्वहन् ॥ ११३॥

མཉེལ་དང་ཞི་བདེ་ཉམས་གྱུར་དང་། །སྐྱེ་བོ་ངན་དང་འགྲོགས་པ་དང་། །
མི་མཐུན་པ་དང་མང་པོ་ཡི། །སྐྱོན་ཡང་ཡོན་ཏན་བཞིན་དགོངས་ཤིང་། །

 

जगद्धितार्थं घटसे यदसङ्गेन चेतसा ।

का नामासौ भगवती बुद्धानां बुद्धधर्मता ॥ ११४॥

འགྲོ་བའི་དོན་སླད་མ་ཆགས་པའི། །ཐུགས་ཀྱིས་བརྩོན་པ་གང་མཛད་པ། །
སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཆོས་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་དེ་རྨད་དོ། །

 

कदन्नान्यपि भुक्तानि क्व चित् क्षुदधिवासिता ।

पन्थानो विषमाः क्षुण्णाः सुप्तं गोकण्टकेष्वपि ॥ ११५॥

བཤོས་ཀྱང་ཕལ་པ་གསོལ་མཛད་ཅིང་། །རེས་འགའ་སྨྱུང་བ་དག་ཀྱང་མཛད། །
ཉམ་ངའི་ཤུལ་དུའང་གཤེགས་མཛད་ཅིང་། །རད་རོད་ཅན་དུའང་མནལ་བ་མཛད། །

 

प्राप्ताः क्षेपावृताः सेवा वेषभाषान्तरं कृतम् ।

नाथ वैनेयवात्सल्यात् प्रभुणापि सता त्वया ॥ ११६॥

མགོན་ཁྱོད་གཙོ་བོར་གྱུར་ལགས་ཀྱང་། །གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་བྱམས་སླད་དུ། །
སྐུ་ངས་བརྡོ་དང་གཅམ་ཚུལ་དང་། །སྐད་དང་ཆ་ལུགས་སྒྱུར་བའང་མཛད། །

 

प्रभुत्वमपि ते नाथ सदा नात्मनि विद्यते ।

वक्तव्य इव सर्वैर्हि स्वैरं स्वार्थे नियुज्यसे ॥ ११७॥

ཀུན་གྱིས་དགའ་མགུར་རང་དོན་ཕྱིར། །བྲན་བཞིན་བསྐོར་བར་བསྒྲིམས་པ་ལས། །
མགོན་ཁྱོད་རྟག་ཏུ་བདག་ཉིད་ལ། །མངའ་མ་མཆིས་པའང་མ་ལགས་སོ། །

 

येन केन चिदेव त्वं यत्र तत्र यथा तथा ।

चोदितः स्वां प्रतिपदं कल्याणीं नातिवर्तसे ॥ ११८॥

ཁྱོད་ལ་གང་དང་གང་དུ་ཡང་། །ཇི་སྐད་བསྐུལ་བའང་མི་སྤོང་སྟེ། །
ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་བཟང་པོ་ལས། །འདའ་བར་འགྱུར་བ་མ་མཆིས་སོ། །

 

नोपकारपरेऽप्येवमुपकारपरो जनः ।

अपकारपरेऽपि त्वमुपकारपरो यथा ॥ ११९॥

ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ནི་གནོད་བགྱིད་ལ། །ཕན་པ་ལྷུར་མཛད་དེ་ལྟ་བུར། །
སྐྱེ་བོ་དག་ནི་ཕན་བགྱིད་ལའང་། །ཕན་པ་དེ་ལྟར་ལྷུར་མི་བགྱིད། །

 

अहितावहिते शत्रौ त्वं हितावहितः सुहृत् ।

दोषान्वेषणनित्येऽपि गुणान्वेषणतत्परः ॥ १२०॥

ཁྱོད་ནི་གནོད་བགྱིད་དགྲ་བོ་ལ། །ཕན་པ་མཛད་པའི་བཤེས་ལགས་ཏེ། །
རྟག་ཏུ་སྐྱོན་དག་ཚོལ་བ་ལ། །ཡོན་ཏན་འབའ་ཞིག་ཚོལ་བ་ལགས། །

 

यतो निमन्त्रणं तेऽभूत् सविषं सहुताशनम् ।

तत्राभूदभिसंयानं सदयं सामृतं च ते ॥ १२१॥

ཁྱོད་ནི་གང་ན་དུག་བཅས་ཤིང་། །ཞུགས་དང་བཅས་པར་སྤྱན་དྲངས་པ། །
དེར་ནི་བརྩེར་བཅས་གཤེགས་པ་དང་། །ཁྱོད་ལ་བདུད་རྩི་ཅན་དུ་གྱུར། །

 

आक्रोष्टारो जिताः क्षान्त्या द्रुग्धाः स्वस्त्ययनेन च ।

सत्येन चापवक्तारस्त्वया मैत्र्या जिघांसवः ॥ १२२॥

བཟོད་པས་མི་སྙན་བརྗོད་པ་དང་། །འཁུ་བ་དག་ནི་བདེ་ལེགས་ཀྱིས། །
མི་སྙན་སྨྲ་ལ་བདེན་པས་ཏེ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡང་བ་བྱམས་པས་བཏུལ། །

 

अनादिकालप्रहता बह्व्यः प्रकृतयो नृणाम् ।

त्वया विभावितापायाः क्षणेन परिवर्तिताः ॥ १२३॥

ཐོག་མ་མེད་དུས་གོམས་པ་ཡིས། །མི་ཡི་རང་བཞིན་མང་པོ་ཡང་། །
ཁྱོད་ཀྱིས་ངན་སོང་རྣམ་བཟློག་ནས། །སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་ཡོངས་སུ་བསྒྱུར། །

 

दुष्करस्तवो नामैकादशः परिच्छेदः ।

དཀའ་བ་མཛད་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཅུ་གཅིག་པའོ།། །།

 

१२. कौशलस्तवः

 

यत् सौरत्यं गतास्तीक्ष्णाः कदर्याश्च वदान्यताम् ।

क्रूराः पेशलतां यातास्तत् तवोपायकौशलम् ॥ १२४॥

རྩུབ་པ་ངང་འཇམ་བགྱིས་པ་དང་། །འཇུངས་པ་རྣམས་ནི་གཏོང་ཕོད་དང་། །
གཏུམ་པ་དེས་པར་བགྱིས་པ་གང་། །དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ཐབས་མཁས་ལགས། །

 

इन्द्रियोपशमो नन्दे मानस्तब्धे च सन्नतिः ।

क्षमित्वं चाङ्गुलीमाले कं न विस्मयमानयेत् ॥ १२५॥

དགའ་བོའི་དབང་པོ་ཉེར་ཞི་དང་། །ང་རྒྱལ་ཁེངས་པ་འདུད་པ་དང་། །
སོར་མོའི་ཕྲེང་བའང་ཞི་བགྱིས་ན། །སུ་ཞིག་ངོ་མཚར་བསྐྱེད་མི་བགྱིད། །

 

बहवस्तृणशय्यासु हित्वा शय्यां हिरण्मयीम् ।

अशेरत सुखं धीरास्तृप्ता धर्मरसस्य ते ॥ १२६॥

ཁྱོད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་རོས་ཚིམ་པས། །གསེར་ལས་བགྱིས་པའི་མལ་སྤངས་ནས། །
རན་མང་བཏིང་བའི་གནས་མལ་དུ། །བརྟེན་རྣམས་བསོད་ཉམས་ཉལ་བར་བགྱིད། །

 

पृष्टेनापि क्व चिन्नोक्तमुपेत्यापि कथा कृता ।

तर्षयित्वा परत्रोक्तं कालाशयविदा त्वया ॥ १२७॥

ཁྱོད་ཀྱིས་དུས་དང་བསམ་མཁྱེན་པས། །རེས་འགའ་ཞུས་ནའང་མི་གསུང་ལ། །
སྤྲོས་གྱུར་གཞན་ལ་བསྟན་པ་དང་། །དྲུང་དུ་གཤེགས་ནས་བཤད་པའང་མཛད། །

 

पूर्वं दानकथाद्याभिश्चेतस्युत्पाद्य सौष्ठवम् ।

ततो धर्मो गतमले वस्त्रे रङ्ग इवार्पितः ॥ १२८॥

དྲི་མེད་གོས་ལ་ཚོན་བཞིན་དུ། །ཐོག་མར་སྦྱིན་སོགས་གཏམ་དག་གིས། །
སེམས་ལ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ནས་ནི། །ཕྱི་ནས་ཆོས་ནི་བསྟན་པ་མཛད། །

 

न सोऽस्त्युपायः शक्तिर्वा येन न व्यायतं तव ।

घोरात् संसारपातालादुद्धर्तुं कृपणं जगत् ॥ १२९॥

འཁོར་བ་མི་བཟད་གཏིང་ནས་ནི། །འགྲོ་བ་ཉོན་མོངས་དྲང་སླད་དུ། །
ཁྱོད་ཀྱིས་གང་ཞིག་མ་སྩལ་བའི། །ཐབས་དང་སྤྱོད་པ་དེ་མ་མཆིས། །

 

बहूनि बहुरूपाणि वचांसि चरितानि च ।

विनेयाशयभेदेन तत्र तत्र गतानि ते ॥ १३०॥

སྐུ་ཡི་ཆ་ལུགས་རྣམ་མང་དང་། །གསུང་གིས་སོ་སོའི་སྐད་བཞིན་དུ། །
གདུལ་བྱའི་བསམ་པ་ཐ་དད་པ། །དེ་དང་དེར་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་མཛད། །

 

विशुद्धान्यविरुद्धानि पूजितान्यर्चितानि च ।

सर्वाण्येव नृदेवानां हितानि महितानि च ॥ १३१॥

དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་དག་པ་དང་། །མི་འགལ་བ་དང་མཆོད་འོས་དང་། །
བརྗིད་དང་ལྷ་མི་རྣམས་ལ་ནི། །སྨན་འདོགས་བཀུར་བ་ཤ་སྟག་ལགས། །

 

न हि वक्तुं च कर्तुं च बहु साधु च शक्यते ।

अन्यथानन्यथावादिन्दृष्टं तदुभयं त्वयि ॥ १३२॥

སྨྲ་དང་བགྱིད་པ་ཕལ་ཆེར་ནི། །ལེགས་པར་རྔོ་ཐོགས་མ་ལགས་ཀྱི། །
བདེན་པར་གསུང་བ་ཁྱོད་ལ་ནི། །དེ་གཉིས་གཞན་དུ་གདའ་བ་ལགས། །

 

केवलात्मविशुद्ध्यैव त्वया पूतं जगद्भवेत् ।

यस्मान्नैवंविधं क्षेत्रं त्रिषु लोकेषु विद्यते ॥ १३३॥

བདག་ཉིད་དག་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཁྱོད་ཀྱིས་འགྲོ་བའི་དཔལ་ཞིང་མཛད། །
འདི་ལྟར་རྣམ་པ་འདི་འདྲའི་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་མཆིས་མ་ལགས། །

 

प्रागेवात्यन्तनष्टानामनादौ भवसङ्कटे ।

हिताय सर्वसत्त्वानां यस्त्वमेवं समुद्यतः ॥ १३४॥

ཐོག་མེད་སྲིད་པ་ཉམ་ང་བར། །སྔ་ནས་གཅིག་ཏུ་ཉམས་པ་ཡི། །
སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་སྨན་སླད་དུ། །ཁྱོད་ནི་དེ་ལྟར་བརྩོན་པ་ལགས། །

 

कौशलस्तवो नाम द्वादशः परिच्छेदः ।

མཁས་པ་ལ་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཅུ་གཉིས་པའོ།། །།

 

१३. आनृण्यस्तवः

 

न तां प्रतिपदं वेद्मि स्याद्ययापचितिस्तव ।

अपि ये परिनिर्वान्ति तेऽपि ते नानृणा जनाः ॥ १३५॥

གང་གིས་ཁྱོད་དྲིན་ལན་ལོན་པའི། །སྒྲུབ་དེ་མཆིས་སྙམ་མི་བགྱིད་དེ། །
སྐྱེ་བོ་གང་དག་མྱ་ངན་འདས། །དེ་དག་གིས་ཀྱང་ལན་མ་ལོན། །

 

तव तेऽवस्थिता धर्मे स्वार्थमेव तु कुर्वते ।

यः श्रमस्तन्निमित्तं तु तव का तस्य निष्कृतिः ॥ १३६॥

ཁྱོད་ཀྱི་ཆོས་ལ་གནས་དེ་དག །རང་དོན་ཁོ་ན་བགྱིད་པར་བས། །
དེ་ཡི་སླད་དུ་འོ་བརྒྱལ་གང་། །དེ་ལ་ལན་གོ་ཅི་ཞིག་ལོན། །

 

त्वं हि जागर्षि सुप्तानां सन्तानान्यवलोकयन् ।

अप्रमत्तः प्रमत्तानां सत्त्वानां भद्रबान्धवः ॥ १३७॥

ཁྱོད་ནི་སེམས་ཅན་གཉིད་ལོག་པའི། །རྒྱུད་ལ་གཟིགས་པའི་ཞུགས་ཙེ་བ། །
བག་མེད་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་ནི། །གྲོགས་བཟང་བག་དང་བཅས་པ་ལགས། །

 

क्लेशानां वध आख्यातो मारमाया विघाटिता ।

उक्तं संसारदौरात्म्यमभया दिग्विदर्शिता ॥ १३८॥

ཁྱོད་ཀྱིས་ཉོན་མོངས་གཞོམ་པ་བཤད། །བདུད་ཀྱི་གཡོ་དག་བསྟན་པ་མཛད། །
འཁོར་བའི་རང་བཞིན་མི་བཟད་བརྗོད། །འཇིགས་པ་མེད་པའི་ཕྱོགས་ཀྱང་བསྟན། །

 

किमन्यदर्थकामेन सत्त्वानां करुणायता ।

करणीयं भवेद्यत्र न दत्तानुनयो भवान् ॥ १३९॥

ཕན་དགོངས་ཐུགས་རྗེ་ཅན་གྱིས་ནི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བགྱི་འཚལ་བ། །
གང་ཞིག་ཁྱོད་ཀྱིས་མ་མཛད་པ། །གཞན་གོ་ཅི་ཞིག་མཆིས་ལགས་ཀྱེ། །

 

यदि सञ्चारिणो धर्माः स्युरिमे नियतं त्वया ।

देवदत्तमुपादाय सर्वत्र स्युर्निवेशिताः ॥ १४०॥

གལ་ཏེ་ཆོས་ནི་འདི་དག་དང་། །སྤོ་བ་ཞིག་ཏུ་བཏུབ་ན་ནི། །
གདོན་མི་འཚལ་བར་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །ལྷ་སྦྱིན་ལ་བརྟེན་ཀུན་ལའང་སྩོལ། །

 

अत एव जगन्नाथ नेहान्योऽन्यस्य कारकः ।

इति त्वमुक्तवान्भूतं जगत् संज्ञपयन्न् इव ॥ १४१॥

དེ་སླད་འགྲོ་ལ་བརྡ་སྤྲོད་པ། །འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །
འདི་ན་ཕན་ཚུན་བྱེད་པ་པོ། །མེད་པ་སྐད་དུ་ངེས་པར་གསུངས། །

 

चिराय भुवि सद्धर्मं प्रेर्य लोकानुकम्पया ।

बहूनुत्पाद्य सच्छिष्यांस्त्रैलोक्यानुग्रहक्षमान् ॥ १४२॥

འཇིག་རྟེན་རྣམས་ལ་ཐུགས་བརྩེ་བས། །ཡུན་རིངས་ས་སྟེངས་དམ་ཆོས་བཤད། །
འཇིག་རྟེན་གསུམ་ཕན་འདོགས་ནུས་པའི། །སློབ་མ་དམ་པའང་མང་དུ་བསྐྲུན། །

 

साक्षाद्विनेयवर्गीयान्सुभद्रान्तान्विनीय च ।

ऋणशेषं किमद्यापि सत्त्वेषु यदभूत् तव ॥ १४३॥

མངོན་དུ་གདུལ་བྱའི་ཚོགས་ཀྱང་ནི། །མཛེས་བཟངས་ཡན་ཆད་བཏུལ་ལགས་པས། །
ད་ཀོཁྱོད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི། །བུ་ལོན་ལྷག་མ་ཅི་མཆིས་ན། །

 

यस्त्वं समाधिवज्रेण तिलशोऽस्थीनि चूर्णयन् ।

अतिदुष्करकारित्वमन्तेऽपि न विमुक्तवान् ॥ १४४॥

འདི་ལྟར་རྡོ་རྗེའི་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །སྐུ་གདུང་ཏིལ་འབྲུ་བཞིནརློགནས། །
མཇུག་ཏུའང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་ནི། །དཀའ་སྤྱད་ཡལ་བར་མ་དོར་རོ། །

 

परार्थावेव मे धर्मरूपकायाविति त्वया ।

दुष्कुहस्यास्य लोकस्य निर्वाणेऽपि विदर्शितम् ॥ १४५॥

གཟུགས་ཀྱི་སྐུ་དང་ཆོས་འདི་དག །གཞན་དོན་ཁོ་ནར་མཛད་དོ་ཞེས། །
འཇིག་རྟེན་ཡིད་ཆེས་དཀའ་འདི་ལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་མྱ་ངན་འདས་པ་བསྟན། །

 

तथा हि सत्सु सङ्क्राम्य धर्मकायमशेषतः ।

तिलशो रूपकायं च भित्त्वासि परिनिर्वृतः ॥ १४६॥

དེ་སླད་ཆོས་སྐུ་མ་ལུས་པ། །སྲས་ཀྱི་མཆོག་ལ་གཏད་མཛད་དེ། །
གཟུགས་སྐུ་ཏིལ་འབྲུ་ལྟར་བཤིག་ནས། །ཁྱོད་ནི་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་འདས། །

 

अहो स्थितिरहो वृत्तमहो रूपमहो गुणाः ।

न नाम बुद्धधर्माणामस्ति किं चिदनद्भुतम् ॥ १४७॥

ཨེ་མའོ་གནས་པ་ཨེ་མའོ་ཚུལ། །ཨེ་མའོ་ཡོན་ཏན་ཨེ་མའོ་སྐུ། །
སངས་རྒྱས་ཀྱི་ནི་ཆོས་རྣམས་ལ། །ཡ་མཚན་མི་ཆེ་འགའ་མ་མཆིས། །

 

उपकारिणि चक्षुष्ये शान्तवाक्कायकर्मणि ।

त्वय्यपि प्रतिहन्यन्ते पश्य मोहस्य रौद्रताम् ॥ १४८॥

ཕན་འདོགས་མཛད་ཅིང་བལྟ་ན་སྡུག །སྐུ་གསུང་ཕྲིན་ལས་ཞི་གྱུར་པ། །
ཁྱོད་ལའང་སྡང་བར་རབ་བགྱིད་པའི། །རྨོངས་པ་མི་བཟད་པ་ལ་གཟིགས། །

 

पुण्योदधिं रत्ननिधिं धर्मराशिं गुणाकरम् ।

ये त्वां सत्त्वा नमस्यन्ति तेभ्योऽपि सुकृतं नमः ॥ १४९॥

བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་རིན་ཆེན་གཏེར། །ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ཆོས་ཀྱི་ཚོགས། །
ཁྱོད་ལ་སེམས་ཅན་གང་འདུད་པ། །དེ་དག་ལ་ཡང་ཕྱག་འཚལ་ལེགས། །

 

अक्षयास्ते गुणा नाथ शक्तिस्तु क्षयिणी मम ।

अतः प्रसङ्गभीरुत्वात् स्थीयते न वितृप्तितः ॥ १५०॥

མགོན་ཁྱོད་ཡོན་ཏན་མི་བས་ཀྱང་། ། བདག་གི་ཞོ་ཤ་བས་འཚལ་བས། །
དེས་ན་འཇིགས་པ་མཆིས་སླད་དུ། །གློ་བ་ལ་ནི་གས་བཞིན་མཆིས། །

 

अप्रमेयमसङ्ख्येयमचिन्त्यमनिदर्शनम् ।

स्वयमेवात्मनात्मानं त्वमेव ज्ञातुमर्हसि ॥ १५१॥

ཁྱོད་ཀྱི་རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད། །ཚད་མ་མཆིས་ལ་བསམ་མི་ཁྱབ། །
བསྟན་མིན་གྲངས་ཀྱང་མ་མཆིས་པ། །ཁྱོད་བདག་ཉིད་ཀྱིས་མཁྱེན་ལགས་གྲང་། །

 

न ते गुणांशावयवोऽपि कीर्तितः

     परा च नस्तुष्टिरवस्थिता हृदि ।

अकर्शनेनैव महाह्रदाम्भसां

     जनस्य तर्षाः प्रशमं व्रजन्ति ह ॥ १५२॥

མཚོ་ཆེན་ཆབ་ནི་བས་པར་མ་གྱུར་ཀྱང་། །སྐྱེ་བོའི་གདུང་བ་རབ་ཏུ་ཞི་བགྱིད་ལྟར། །
ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཆ་ཙམ་མ་བསྒྲགས་ཀྱང་། །བདག་ནི་མཆོག་ཏུ་གློ་བ་དགའ་ཞིང་མཆིས། །

 

फलोदयेनास्य शुभस्य कर्मणो

     मुनिप्रसादप्रतिभोद्भवस्य मे ।

असद्वितर्काकुलमारुतेरितं

     प्रयातु चित्तं जगतां विधेयताम् ॥ १५३॥

བདག་གིས་ཐུབ་ལ་དད་པས་སྤོབས་སྐྱེས་པའི། །དགེ་བའི་ལས་འདིའི་འབྲས་བུ་འཁྲུངས་པ་ཡིས། །
ངན་རྟོག་རླུང་དམར་འཚུབས་པས་དཀྲུགས་པ་ཡི། །འགྲོ་བའི་སེམས་ནི་རྣལ་དུ་གནས་པར་ཤོག །

 

आनृण्यस्तवो नाम त्रयोदशमः परिच्छेदः ।

བུ་ལོན་མེད་པར་བསྟོད་པ་སྟེ་ལེའུ་བཅུ་གསུམ་པའོ།། །།

 

अध्यर्धशतकं समाप्तम् । कृतिराचार्यमातृचेटस्य ॥

བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་པའི་བསྟོད་པ་རྫོགས་སོ།། སློབ་དཔོན་མ་ཁོལ་གྱིས་མཛད་པའོ།།

སློབ་དཔོན་མཁས་པ་ཆེན་པོ་བྲམ་ཟེ་རྟ་དབྱངས་ཀྱིས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།། །།

 

इति मातृचेटविरचितं अध्यर्धशतकं अथवा प्रसादप्रतिभोधव शतपञ्चाशतकं च सम्पूर्णम् ।

རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཤྲཱི་ཤྲདྡྷཱ་ཀ་ར་ཝརྨྨ་དང་། ལོ་ཙཱ་བ་ཤཱཀྱ་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ། །

སྤྱི་ལོ་༢༠༢༠ལོའི་ཟླ་༥བའི་ཚེས་༡༩ཉིན་ཟླ་བ་གཞོན་ནུས་སཾ་བོད་ཤན་སྦྱར་བ་ཀུན་ལ་ཕན་པར་གྱུར་ཅིག

 

No comments:

Post a Comment