སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་འགྱུར་ལ་དཔྱད་པ།[1]
ཟླ་བ་གཞོན་ནུ།
བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ།
སྙན་ངག སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ། འགྱུར་དཔྱད། གནའ་རྩོམ།
བརྗོད་བྱ་སྙིང་བསྡུས།
དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་གཙོ་བོར་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་བོད་གངས་ཅན་པའི་སྐད་དུ་སྒྱུར་མཁན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་དང་། སྒྲ་བ་ནམ་མཁའ་བཟང་བོ་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྔོན་འགྲོའི་ཚུལ་དུ་བརྗོད་དེ། ཁོང་གཉིས་དང་རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜི་ཏ་སུ་མན་ཤྲཱི་བཅས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བའི་བོད་འགྱུར་དེ་ཉིད་དང་བོད་འགྱུར་གྱི་གཞི་འཇོག་སའི་རྒྱ་དཔེ་གང་ཡིན་གསལ་བར་མ་ངེས་ཀྱང་། ད་སྔ་ལག་སོན་བྱུང་བའི་རྒྱ་དཔེ་དག་ལས་དཔྱད་གཞིར་འོས་པ་གསུམ་བདམས་ཏེ་དེ་དག་དང་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་ཡོད། དེ་ཡང་སྐབས་སུ་བབ་པ་ནི་ལོ་ཆེན་བྱུང་ཆུབ་རྩེ་མོ་དང་སྒྲ་བ་ནམ་མཁའ་བཟང་བོ་གཉིས་ཀྱི་བོད་འགྱུར་ལ་དཔྱད་པ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པས། ད་སྔ་བར་དུ་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉར་ཞིབ་འཇུག་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པའི་ཁྲོད། འགྱུར་གྱི་གནད་དོན་བྱུང་རིགས་ཆེ་ཁག་ཟིན་ཐོར་བཀོད་པ་དག་ལས་གནད་ཆེ་བ་འགའ་དཔེ་མཚོན་དུ་བཀོད་དེ་བཤད་པར་འདོད་དོ། ། དེ་ལ་སྤྱིའི་ས་བཅད་ལྟ་བུར། ཐོག་མར་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ལོ་ཙཱ་བའི་སྐོར་བཤད་པ་དང་། དེ་ནས་བརྗོད་པར་བྱ་བ་དངོས་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ལོ་ཙཱའི་ལེགས་ཉེས་སྐོར་བཤད་པ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་སྟེ་བཤད་ཡོད། །
སྤྱིར་བཤད་པ།
དེ་ཡང་སློབ་དཔོན་ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་མཛད་པའི་སྙན་ངག་གི་བརྩམས་ཆོས་གྲགས་ཅན་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་ནི། བོད་སྐད་དུ་དཔང་ལོ་ཙཱ་བ་བློ་གྲོས་བརྟན་པའི་དབོན་པོར་གྱུར་བ་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་དང་ནམ་མཁའ་བཟང་བོ་གཉིས་ཀྱིས་དཔལ་ས་སྐྱའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ། རྒྱ་གར་གྱི་པཎ་ཆེན་སུ་མ་ན་ཤྲཱི་དང་ལྷན་དུ་བྱང་གི་བདག་པོ་ནམ་མཁའ་བརྟན་པའི་བཀའ་ལུང་བཞིན་བོད་ཀྱི་སྐད་དུ་བསྒྱུརད་ཅིང་། སྙན་ངག་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉ་འདི་ད་བར་གྱི་ལེགས་སྦྱར་ལས་སྐད་ཡིག་གཞན་དུ་བསྒྱུར་བ་ཐོག་མ་ལྟ་བུར་མངོན། འགྱུར་གྱི་ཐད་ནས་བཤད་ན། ཐད་སྒྱུར་ཤུགས་ཆེ་བས་བོད་སྐད་ལ་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག་པ་ཕལ་མོ་ཆེའི་དགོངས་པ་ལྟར་ན། འགྱུར་ལེགས་པོ་རང་དུ་བརྩི་བ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ལྟ་བུའི་དགོངས་ཚུལ་འབྱུང་དོན་ཡང་འོག་ཏུ་འབྱུང་བ་ལྟར་གཙོ་བོ་འགྱུར་དེ་བོད་སྐད་དུ་བྱུང་བ་ནས་དེང་གི་བར་འགྱུར་བཅོས་སོགས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་མེད་པས་ལན་པར་བདག་འདོད་དོ། ། དེ་ལྟ་ནའང་། སྐད་ཡིག་གཞན་གྱི་འགྱུར་དང་བསྡུར་ནས་བཤད་ན་སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་བོད་འགྱུར་ནི་འགྱུར་རྩེ་གྲས་ཡིན་པར་དཔྱོད་ལྡན་དག་འདོད་པ་ལྟར་བདག་ཀྱང་ངོ་། །
གཅིག སྤྲིན་གྱི་ཕོ་ཉའི་ལོ་ཙཱ་བའི་སྐོར་བཤད་པ།
༡༽ ལོ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ། (༡༣༡༥-༡༣༧༩)
ལོ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་ནི་དཔང་ལོ་ཙཱ་བ་བློ་གྲོས་བརྟན་པ་ (༡༢༧༦-༡༣༤༢) ཡི་དབོན་པོ་ཡིན་ལ། བོ་དོང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ (༡༣༧༦-༡༤༥༡) ཁོང་གི་ཚ་བོ་ཡིན་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། རེད་མདའ་བ་གཞོན་ནུ་བློ་གྲོས་ཀྱིས། “བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ཀྱི་རྩ་བ་རབ་བརྟན་ཅིང་། །རྩེ་མོའི་ལྷག་བསམ་འབྲུའི་[འབྲས་བུའི་]ཁུར་གྱིས་ལྕི། །གཞན་ཕན་ལོ་འདབ་རྒྱས་པའི་གྲིབ་བསིལ་གྱིས། །ཉོན་མོངས་གདུང་སེལ་ཆོས་རྗེའི་ཞབས་ལ་འདུད། །”[2]ཅེས་ཀྱང་བསྟོད་པ་མཛད། ཁོང་གི་ཁུ་བོ་ཤོང་ལོ་ཙཱ་བས་“བུ་སྟོན་མཁས་པར་ཆེན་པོར་གཟིགས་ནས། རང་གི་དབོན་པོ་ལོ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་ཁོང་ལ་སྦྱར་ཏེ། ཁྱོད་རང་དང་མཉམ་པ་ཞིག་བཟོས་གསུངས།[3]” དེ་ནས་“བྱང་རྩེས་བུ་ལས་སྒྲ་ཚད་དུས་འཁོར་སོགས་མཁས་པར་བསླབས། དེའི་སློབ་མ་ལོ་ཙཱ་བ་ནམ་མཁའ་བཟང་པོ། དེའི་སློབ་མ་སྒྲ་པ་ཐུགས་རྗེ་དཔལ་ཏེ། སྒྲ་སྙན་དངགས་ལ་སྐུ་དྲིན་ཆེའོ། །[4]”ཞེས་པ་ལྟར་ཐ་སྙད་རིག་གནས་ལས་སྒྲ་སྙན་ངག་ལ་སྐུ་དྲིན་ཆེ་བར་ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་བོ་གསུང་ངོ་།།
དེ་ཡང་ཆོས་འབྱུང་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་དང་ཚིག་མཛོད་སོགས་ཕལ་མོ་ཆེར་ལོ་ཆེན་གྱི་འཁྲུངས་ལོ་སྤྱི་ལོ་༡༣༠༣ལོར་བྱས་འདུག་ཅིང་། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཀྱི་ལོ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོའི་ངོ་སྤྲོད་སྐབས་སུའང། “དཔང་ལོ་ཙཱ་བའི་དབོན་པོ་འདི་ཉིད་ལ་སྟོད་ཟུར་ཚོ་ཞེས་པར་ཡབ་གཞོན་ནུ་དཔལ་བཟང་། ཡུམ་དཔང་ལོའི་ལྕམ་མོ་ཡེ་ཤེས་སྨན་ནེ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་རབ་བྱུང་ལྔ་པའི་ཆུ་ཡོས་(༡༣༠༣)ལོར་སྐུ་བལྟམས།[5]” ཞེས་གསལ་ནའང་། དྲུང་བཞི་ཐོག་པ་ཆེན་པ་ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་བཟང་བོ་བའི་ཞལ་སྔ་ནས་དང་། དྲུང་སྤྱན་སྔ་རིན་པོ་ཆེ་གྲགས་པ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་དཔལ་བཟང་བོ་བའི་ཞལ་སྔ་ནས་བཀས་བསྐུལ་བའི་ཞལ་ངོར། ཤེལ་དཀར་ཆོས་སྡེའི་མཁན་ཐོག་གསུམ་པ་ལོ་ཆེན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་(༡༣༥༢-༡༤༠༥)མཆོག་གིས་ལྕགས་མོ་བྱའི་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༨༡ ལོ་སྟེ་དགུང་ལོ་ ༣༠ ལ་ཕེབས་པའི་ལོར་མཛད་པའི་རྣམ་ཐར། ཆོས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོའི་རྣམ་པར་ཐར་བ་སྣང་བ་སྤེལ་བ་ཞེས་བྱ་བར་“བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་འདིའི་སྐུ་སྐྱེ་བ་བཞེས་པའི་ཡུལ་ནི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་དུ་མ་བྱོན་ཞིང་བསྟེན་པའི་གནས་ལས་སྟོད་ཀྱི་ཆ་ཟུར་ཚོ་ཞེས་གྲགས་པའོ།། འདིའི་ཡབ་ཀྱི་མཚན་ནི་གཞོན་ནུ་དཔལ་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཡིན་ལ། ཡུམ་ནི། ཆོས་ཀྱི་རྗེ་མཁས་པའི་དབང་པོ་དཔང་ལོ་ཚ་བ་ཆེན་པོ་དཔལ་ལྡན་བློ་གྲོས་བརྟན་པའི་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀ་གཅིག་པའི་ལྕམ་མོ། ཇོ་ལྕམ་ཡེ་ཤེས་སྨན་ནེ་ཞེས་པ་སྟེ། ཡབ་ཡུམ་གཉི་གའང་རང་བཞིན་བཟང་ཞིང་ཁྱད་པར་དུ་ཡུམ་ནི་ལྐོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཆོས་མང་པོ་ལུང་སྟོན་པར་ཡང་བྱེད་ལ། ཡུལ་དེ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མར་ཡང་འཛིན་ཏོ།། འདི་ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པའི་ཚེ། ཡུམ་གྱི་རྨི་ལམ་དུ་ཉི་མ་ཤར་བ་དང་རི་མཐོན་པོ་ལ་འཛེགས་པ་དང་གཡུ་ཆེན་པོ་བཏགས་པ་དང་གཏོར་མ་བཏང་བ་ལ་སོགས་པ་རྨི་ཞིང་། དངོས་ཉིད་དུའང་ལུས་སེམས་བདེ་བར་གྱུར་པ་སོགས་ངོ་མཚར་ཞིང་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་དགེ་མཚན་དུ་མ་དང་བཅས་ཏེ། ཤིང་མོ་ཡོས་ཀྱི་ལོ་བལྟམས་པར་གྱུར་ཏོ།།[6]” ཞེས་གསལ་བས། ལོ་ཆེན་གྱི་འཁྲུངས་ལོ་ཤིང་མོ་ཡོས་ཞེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་གསུངས་ཤིང་། ཤིང་མོ་ཡོས་ཀྱི་ལོ་དེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༡༥ ཡིན་གྱི། ༡༣༠༣ མ་ཡིན་ཏེ། སྤྱི་ལོ་ ༡༣༠༣ ནི་ཆུ་ཡོས་ཡིན་ནོ།། ཡང་དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཀྱི་མཇུག་གི་ལོ་ཚིགས་དྭངས་ཤེལ་མེ་ལོང་ལས། “ཆུ་ཡོས། སྤྱི་ལོ་ ༡༣༠༣ གྲུབ་ཐོབ་རྡོ་རྗེ་དང་། འཁྲུལ་ཞིག་དྷརྨ་སེང་གེ་གཤེགས། ལོ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་འཁྲུངས་ཞེས་མཁས་དབང་ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་བསྟན་རྩིས་ལས་གསུངས།[7]” ཞེས་འཁོད་འདུག་པས། ཁོང་གིས་ལོ་ཆེན་གྱི་འཁྲུངས་ལོ་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༠༣ ལོར་མཛད་པའི་ཁུངས་དེ་ཡིན་སྣང་། དེས་ན་དུང་དཀར་མཆོག་གིས་ཨ་ལགས་ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་མཆོག་གི་བསྟན་རྩིས་ལ་གཏུགས་ཤིང་། དེབ་སྔོན་དང་མང་ཐོས་ཀླུ་སྒྲུབ་རྒྱ་མཚོའི་བསྟན་རྩིས་གསལ་བའི་ཉིན་བྱེད་དུའང་[8]ལོ་ཆེན་གྱི་འཁྲུངས་ལོ་ཆུ་ཡོས་ལ་བྱས་འདུག་པས། བསྟན་རྩིས་ཀུན་བཏུས་ཀྱི་ཁུངས་ཀྱང་དེ་ལ་གཏུགས་འདུག་གམ་སྙམ་མོ། །དེབ་སྔོན་སོགས་སུ་འཁྲུངས་ལོ་ཆུ་ཡོས་ལ་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་མ་ངེས་ཀྱང་།དེང་ཡོངས་གྲངས་སུ་ལོ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོའི་འཁྲུངས་གཤེགས་ལོ་ཚིགས་ཆུ་མོ་ཡོས་(༡༣༠༣)དང་ལྕགས་ཕོ་སྤྲེའུའི་ལོ་(༡༣༨༠)བྱེད་ཅིང་། དགུང་གྲངས་༧༨པ་ལ་གཤེགས་པར་བཤད་པ་འདི་དེབ་སྔོན་གྱི་ལུགས་གཞིར་བཞག་པར་སྣང་ངོ་། །གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གིས་མཛད་པའི་རྣམ་ཐར་སྣང་བ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ལོ་ཆེན་གྱི་འཁྲུངས་ལོ་དེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༡༥ ལ་འཁེལ་བར་ངེས་པ་གོང་དུ་བཀོད་པ་ཟིན་ནོ།། མཁས་དབང་དུང་དཀར་མཆོག་གིས་ཀྱང་། ལོ་ཚིགས་དྭངས་ཤེལ་མེ་ལོང་དུ། “ཤིང་ཡོས། སྤྱི་ལོ་ ༡༣༡༥ ལོ་ཆེན་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་འཁྲུངས་སམ་བརྟག[9]”ཅེས་བསྟན་འདུག་པས། རྣམ་ཐར་སྣང་བ་སྤེལ་བ་མཇལ་ནས་བཀོད་པར་ངེས། དེ་བས་རྣམ་ཐར་སྣང་བ་སྤེལ་བ་ལྟར་ན། ལོ་ཆེན་གྱི་འཁྲུངས་ལོ་ཤིང་མོ་ཡོས་ཏེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༡༥ ཡིན་དགོས་པར་སྣང་ངོ་།།
དེ་ཡང་ལོ་ཆེན་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་གཤེགས་མིན་སྐོར། རྣམ་ཐར་སྣང་བ་སྤེལ་བར་“རྟག་འཛིན་ཅན་རྣམས་ངེས་འབྱུང་སྐྱེད་པ་དང་ལེ་ལོ་ཅན་རྣམས་བརྩོན་འགྲུས་ལ་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར་དོན་གྲུབ་ཀྱི་ལོ་སྟ་[རྟ་]པའི་ཟླ་བའི་ཉི་ཤུའི་ཐོ་རངས་ཉི་ཤུ་གཅིག་གི་དང་པོ་སྐྱ་རེངས་འཆར་ཀ་ཕྱིའི་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་པ་ལ་ཉེ་བ་ན་སྟོང་པ་ཉིད་དང་མི་འགྱུར་བའི་བདེ་བ་ཆེན་པོ་རོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཟབ་མོ་མངོན་དུ་མཛད་ནས་སྤྲོས་པ་མེད་ཅིང་མཐའ་དབུས་དང་བྲལ་བའི་འོད་གསལ་ཆེན་པོའི་ངང་ལ་དཔའ་བོ་དང་མཁའ་འགྲོའི་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་བསུ་བ་དང་བཅས་ཏེ་ནུབ་ཕྱོགས་དབུ་[ཨུ་]རྒྱན་གྱི་ཞིང་དུ་གཤེགས་སོ་ཞེས་ཐོས་[10]”ཞེས་པ་ལྟར་ན། དོན་གྲུབ་ཀྱི་ལོ་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༧༩ ལོར་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་གསལ་ནའང་། ལོ་ཆེན་དགུང་ལོ་དུ་བཞུགས་མི་གསལ་ལ། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་དུ། གཤེགས་ལོའི་སྐོར་ཡོངས་གྲགས་ལྟར་ ༡༣༨༠ ལས་གཞན་དུ་གསུངས་པ་མི་འདུག་གོ ། དེ་ཡང་ཤེལ་དཀར་ཆོས་འབྱུང་དུ་དམ་པ་འདི་ཉིད་དགུང་ལོ་དོན་བདུན་པ་[11]དང་མང་ཐོས་ཀྱི་བསྟན་རྩིས་དང་དེབ་སྔོན་དུ་དོན་བརྒྱད་པ་ལ་སྐུ་གཤེགས་པར་བཤད་པ་དེ་ནི་དགུང་གྲངས་ཧྲིལ་བོ་ཡིན་མིན་དང་རང་ལོ་བརྩིས་མ་བརྩིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཙམ་དུ་འདོད་དོ། །
རྒྱས་པར་བོད་རིག་པའི་དྲ་ཚིགས་སུ་གཟིགས།
[1] དཔྱད་རྩོམ་འདི་༢༠༡༩ལོའི་སྤྱི་ཟླ་༧པར་ཕེ་རི་སིར་འཚོགས་པའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་༡༥པའི་ཐོག་སྒྲོགས་སྦྱང་བྱས།
[2] རེད་མདའ་བ་གཞོན་ནུ་བློ་གྲོས། “ཆོས་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོ་ལ་བསྟོད་པ།”གསུང་འབུམ། པོད། ༩། ཀཱ་ཋ་མཾཌཱུ། ས་སྐྱ་རྒྱལ་ཡོངས་གསུང་རབ་སློབ་གཉེར་ཁང་། ༡༩༩༩། ཤ ༢༢།
[3] ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ། ཆོས་འབྱུང་བསྟན་པའི་པདྨ་རྒྱས་པའི་ཉིན་བྱེད། ཧྥ་རན་སི། འབྲུག་པའི་ཆོས་ཚོགས། ༢༠༠༦། ཤ༣༡༩།
[4] ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ། ཆོས་འབྱུང་བསྟན་པའི་པདྨ་རྒྱས་པའི་ཉིན་བྱེད། ཧྥ་རན་སི། འབྲུག་པའི་ཆོས་ཚོགས། ༢༠༠༦། ཤ༣༡༩།
[5] དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིང་། ༢༠༠༢། ཤ༡༩༧༡།
[6] གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན། ཆོས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་སྣང་བ་སྤེལ་བ། (དབུ་མེད་ལག་བྲིས) ཤ༢ན༦-༢བ༤།
[7] དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ། པེ་ཅིང་། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༢། ཤ༢༢༩༤།
[8] མང་ཐོས་ཀླུ་སྒྲུབ་རྒྱ་མཚོ། “’སུམ་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་དང་སོ་ལྔ་འདས་པའི་སོ་དྲུག་པ་ཆུ་མོ་ཡོས་(སྤྱི་ལོ་༡༣༠༣)ལ་ལོ་ཆེན་བྱང་རྩེ་ལ་སྟོད་ལྷོ་ཟུར་ཚོར་དཔང་གི་ལྕམ་མོ་ཞིག་གི་སྲས་སུ་བལྟམས། (ཤ༡༨༤)’ ཞེས་དང་། ’དོན་བརྒྱད་པ་ཉ་ཟླའི་ཚེས་ཉེར་གཅིག་ལ་གཤེགས་སོ།། (ཤ༡༨༥)’” བསྟན་རྩིས་གསལ་བའི་ཉིན་བྱེད། ཐ་སྙད་རིག་གནས་ལྔའི་བྱུང་ཚུལ་བློ་གསལ་མགྲིན་རྒྱན། ལྷ་ས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (གངས་ཅན་རིག་མཛོད། ༤) ༡༩༨༨། ཤ༡༨༤-༡༨༥།
[9] དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ། པེ་ཅིང། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༢། ཤ༢༢༩༥།
[10] གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན། ཆོས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་བྱང་ཆུབ་རྩེ་མོའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་སྣང་བ་སྤེལ་བ། (དབུ་མེད་ལག་བྲིས) ཤ༦༤བ༢-༤།
[11] ངག་དབང་སྐལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོ། ཤེལ་དཀར་ཆོས་འབྱུང་ལེགས་བཤད་ནོར་བུའི་མེ་ལོང་སྐལ་བཟང་མགྲིན་རྒྱན། (ཤེལ་དཀར་ཆོས་འབྱུང་།) ལྷ་ས། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༡༢། ཤ༩༠།
