དོན་གྲུབ་རྒྱལ་རིག་པའི་དཔའ་བོར་གྱུར་ཚུལ།

དོན་གྲུབ་རྒྱལ་རིག་པའི་དཔའ་བོར་གྱུར་ཚུལ། 

ཁེ་ཕུ་སི་ཐེན། 

དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ།

 དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རིག་པའི་དཔའ་བོར་ཇི་ལྟར་གྱུར་ཚུལ། 

 【ཨ་མེ་རི་ཀ】ཁེ་ཕུ་སི་ཐེན་གྱིས་བརྩམས། དགུ་རོང་སྤུན་གྲོལ་གྱིས་དབྱིན་བསྒྱུར་བྱས། 

 （དཔྱད་རྩོམ་འདི་ནི1999ལོའི་《རླུང་རྟ》དུས་དེབ་སྟེང་འཁོད་པའི་ཨ་རིའི་ཞི་ཁ་རྒོ་（Chicago）སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཁེ་པུ་སི་ཐེན་གྱིས་བྲིས་པ་ཞིག་རེད) 

ཀ 

དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ནི་（1953-1985）ཨ་རིའི་གློག་བརྙན་འཁྲབ་སྟོན་པ་གྲགས་ཅན་འཇེམ་སི་ཏིན་①ལྟར་དགག་སྒྲུབ་དང་རྒོལ་ལེན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་ལྡན་པའི་དེང་རབས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་མཁས་ཅན་ཞིག་སྟེ། ཁོང་གི་བླ་མེད་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་དང་དུས་མིན་གྱི་འཆི་བ་དེས་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་བའི་བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་བློའི་སྙིང་སྟོབས་དང་ན་ཟུག་མཚོན་ཡོད། སྐུ་ཉིད་འདས་ནས་ལོ་ངོ་བཅུ་ཚན་གཅིག་དང་ཕྱེད་ཀའི་ནང་དུ་མི་རིགས་རང་གི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དངོས་མཚོན་པའི་ཁོང་གི་སྔ་ཕྱིའི་བརྩམས་ཆོས་ཁག་དཔེ་སྐྲུན་བྱས་པ་བརྒྱུད། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་མཚན་སྙན་དེ་ཡང་བོད་ཁམས་ཡུལ་དུ་རང་བཞིན་གྱིས་གྲགས་པར་གྱུར། དེ་བཞིན་དུ་1994ལོར་པདྨ་འབུམ་གྱིས་སྡུད་སྒྲིག་བྱས་པའི་《དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་ལྗགས་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས》དང༌། ཧྥ་རན་སུའི་ཤར་ཕྱོགས་སྐད་ཡིག་ཆེད་སྦྱོང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བ་བདེ་སྦྱིན་བཟང་མོས་（Heather Stoddard）དབྱིན་ཡིག་གིས་བྲིས་པའི་《རང་སྲོག་བཏང་བའི་དེང་དུས་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་དང་མཁས་པ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ》ཅེས་པ་དེ་གཉིས་ཀྱིས། ཁོང་ཉིད་རྒྱ་ཆེའི་ཕྱི་སྡོད་བོད་རིགས་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་རྟོག་འཇུག་གི་ཀློང་དུ་ཁྲིད་པར་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་པ་རྣམས་ཀྱང་བོད་ཡིག་དེང་རྩོམ་ཞིབ་འཇུག་ལ་ཕྱོགས་པའི་སེམས་ འགུལ་གྱི་སྙིང་རྩ་འཕར་ཞིང་ལྡིང་བར་བྱེད་པའི་ཤུགས་རྐྱེན་ཟབ་མོ་ཐེབས། འདས་པའི་ལོ་སྔོན་མའི་ནང་པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་རླབས་ཆེན་མཁས་པའི་མཚན་ཐོབ་ཏུ་གནང་བའི་《དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསུང་འབུམ》ཞེས་པ་དེ། དཔྱོད་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་མཐུན་སྣང་དུ་གྲུབ་པའི་ལས་སྐལ་མངོན་དུ་གྱུར་པས།ཀུན་ཀྱང་ཁོང་གི་སྐར་མདའ་ལྟ་བུའི་མི་ཚེ་ནང་གི་ཆེས་རིན་ཐང་ལྡན་པའི་བརྩམས་ཆོས་རིང་ཐུང་ཀུན་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་རོལ་མྱོང་དང་དགག་སྒྲུབ་བྱེད་པའི་ལྟ་གོན་ལ་ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མུས་སུ་གདའ།འོན་ཀྱང་དེའི་ཐད་ཀྱི་ཁོ་བོ་རང་ཉིད་ཀྱི་བློ་འབྱེད་ཚོར་སྣང་གི་བྱུང་འཕེལ་ནི། ཁོང་གི་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་སྙན་ངག་དང་བརྩམས་སྒྲུང་དག་ལ་གལ་ཆེའི་རོལ་མྱོང་གི་ཤན་སྟོབས་ཆེ་བའི་དཔྱད་བརྗོད་པ་གཞན་དག་ལས་ཅུང་ཐ་དད་དུ་སྣང་སྟེ། 1985ལོའི་སྟོན་ཁར་ཁོ་བོ་ཨ་མདོ་སྐུ་ འབུམ་དགོན་པར་ཡུལ་བསྐོར་དུ་ཕྱིན་སྐབས། དགོན་པ་དེའི་ཡིག་རྙིང་ཁག་ཅིག་ལ་རྟོག་ཞིབ་བགྱིད་བཞིན་པའི་རྒྱ་ནག་གི་མཁས་པ་ཁྲིན་ཆིན་དབྱིན་ཟེར་བ་ཞིག་ལ་སྐབས་འཕྲད་བྱུང་སྟེ། ང་ཚོས་གླེང་མོལ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ཁྲིན་ཆིན་དབྱིན་ཟེར་བའི་ཡིག་འབྲུ་དེ་དག་བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་འབྲི་ཀློག་བྱས་པར་མ་ཟད། ཁོང་ཉིད་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངེས་ཤེས་ཀྱང་ཅུང་ཙམ་རྙེད། དེ་ནས་ཉིན་ཤས་ཀྱི་རྗེས་སུ་པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་ཚོང་ཁང་དུ་བསྐྱོད་སྐབས།དྲན་འཛིན་གྱི་ཡུལ་ན་རབ་རིབ་ཏུ་སྣང་བའི་རྒྱུས་མངའ་མཆིས་པའི་མིང་ཞིག་གི་གམ་དུ་ཕྱིན་ཏེ་འདྲེན་བྱེད་ཟུང་གིས་ག་ལེར་བལྟས་པ་ན་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་དང་ཁྲིན་ཆིན་དབྱིན་གཉིས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་《བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲུང་ལྡེ་བཙན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པ》ཞེས་པ་དེ་མངོན་བྱུང་བས། ཡིད་དགའ་བས་རབ་ཏུ་མྱོས་ཤིང་འདྲེན་བྱེད་ཟུང་གི་དབང་བོའི་རྦ་རླབས་དེ་བརྗོད་པ་དོན་གྱི་རྒྱ་མཚོའི་སྟེང་འཁྱོམས་ཤིང་འཁྲིགས་པར་བྱས་པ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་ཁོ་བོའི་བོད་ཡིག་དེང་རྩོམ་ཞིབ་འཇུག་གི་ཐོག་མའི་འཚོལ་སྙེག་དེ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྒྱུར་ཏེ། ཁོང་ཉིད་བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་པ་བ་ཞིག་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཟབ་མོ་རྙེད་པ་དང་ལྷན་དུ། མཁས་དབང་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་བསྒྱུར་པའི་《ཐང་ཡིག་གསར་རྙིང་ལས་བྱུང་བའི་བོད་ཆེན་པོའི་སྲིད་ལུགས》ལ་རྟོག་ཞིབ་རོལ་མྱོང་གི་ལས་ལ་འཇུག་སྐབས། ཁོ་བོའི་དཔྱོད་ཤེས་ཀྱི་ཚོར་འདུ་དེ་སྔར་ལས་ཤུགས་ཇེ་དྲག་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ་རླབས་ཕྲེང་མཁའ་ལ་རྩེན་པའི་ཉམས་སྣང་ཞིག་བྱུང༌། དེ་ལྟ་ནའང་ལོ་རྒྱུས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྙན་ངག་གི་སྲོལ་ཉམས་ལྡན་པའི་《མགུར་གླུའི་བྱུང་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཁྱད་ཆོས》ཞེས་པའི་ཁོང་གི་རབ་འབྱམས་པའི་ཆེད་རྩོམ་（Master’s Dissertation）དེས་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ནི་བླ་མེད་ཀྱི་དྲན་དབང་ཞིག་ཡིན་པར་མཚོན་ཞིང༌། དེར་ལོ་ངོ་དུ་མའི་རིང་མངོན་སྣང་གི་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པའི་མགུར་གླུའི་བྱུང་རིམ་དེ་དག་བསྲེགས་བཅད་བརྡར་པའི་གསེར་བཞིན་གསལ་འགྲེལ་གྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པ་དང༌། རྣམ་ཐར་དང་རྟོགས་བརྗོད།གནའ་མགུར་སོགས་དཔྱད་གཞིར་བྱས་པའི་གདོད་མའི་བོད་ཀྱི་མགུར་གླུའི་དཔྱད་མྱོང་གི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་འདུས་འདུག །གཞན་གྱི་ཡིད་འཕྲོག་པའི་ཁྱད་འཕགས་རང་བཞིན་གྱི་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རྩོམ་གཤིས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་དེ་ལྟ་བུའི་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་མིག་སྔར་ཚོར་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པས། ཁོང་ནི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གི་སྒུལ་ཤུགས་ཤིག་དང་ད་ལྟའི་རྩོམ་རིག་གར་སྟེགས་ཁྲོད་ཀྱི་གསོན་ཉམས་ཤིག་ཡིན་པར་ཁོང་གི་བསམ་བློའི་འདུ་ཤེས་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩམས་ཆོས་དག་ལས་གསལ་བོར་ངེས་ཐུབ། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསར་གཏོད་ཁྱད་ལྡན་གྱི་རྩོམ་རིག་ཁག་ཁོ་བོའི་དྲན་ཤེས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་བསྐྱོད་སྐབས། རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་ཉིད་གུ་དོག་པའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་བའི་ཁོར་ཡུག་དེའི་འོག་ནས། རྟོགས་སད་ལས་འགུལ་དང་རྗེས་ལུས་ཕྱིར་ལྡོག་གི་འགུལ་བསྐྱོད་ལ་བརྩོན་པའི་སྲ་བརྟན་ཆོད་སེམས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དེས། ཁོ་བོར་ལན་གཅིག་ཙམ་མིན་པར་སྐབས་དུ་མར་ཁོང་ལ་ཡིད་སྨོན་འཆོར་བའི་ཚོར་ཤེས་ཤིག་སྦྱིན་འོང༌། ཡིན་ནའང་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ཆེས་རྒྱུན་འབྱམས་སུ་གནས་པའི་ཀླད་རྙིང་མཁྲེགས་འཛིན་གྱི་ལྟ་སྤྱོད་ལས་མངོན་པའི་སྲོལ་ངན་དག་ལ་དགག་སྒྲུབ་དང་ཐེར་འདོན་བགྱིས་པ་དེས། བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་བཀག་རྒྱ་བཟོས་ཚུལ་གྱི་གཏམ་བསྙད་མཁན་དེ་དག་གིས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་ངོ་བོ་རང་བཞིན་དེ་ཇི་བཞིན་མ་རྟོགས་པའི་མཁས་རྫུན་གྱི་བརྡ་རྟགས་ཤིག་གསལ་བར་བསྟན་ཡོད། 

ཁ 

ཁོང་གི་སྒྲུང་ཐུང་《སེམས་གཅོང》(Disease of the mind)ཞེས་པ་ནི་ཁོ་བོར་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་མཁྱེན་དཔྱོད་ཤེས་སུ་འཇུག་བྱེད་ཀྱི་བརྩམས་སྒྲུང་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཡིན་ཏེ། དེར་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཕོ་མོའི་རང་དབང་གི་དུངས་སེམས་ཤིག་ལ་ཆག་གྲུམ་ཤོར་བའི་དཔྱད་མྱོང་གི་བརྗོད་པ་ཞིག་གིས། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛེས་དཔྱོད་དང་ལྷན་དུ་བློ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་བཀག་སྡོམ་དང་རང་སྲུང་མང་བོ་ཞིག །ལང་ཚོ་སྨིན་པའི་གཞོན་ནུ་མ་བདེ་མཚོའི་བསམ་སྤྱོད་ལས་ཐེར་འདོན་བྱས་པར་མངོན་ཞིང༌། བྱུང་རིམ་ཁྲོད་ཀྱི་མི་སྣ་སློང་སྐྲུན་གྱི་སྣང་བརྙན་དང་ཡིད་འགྱུར་མཚོན་པའི་བྱ་སྤྱོད་སོགས་ཀྱིས།བུ་མོ་གཞོན་ནུ་མ་ཞིག་གི་བདག་དང་འབྲེལ་བའི་བསམ་པའི་ཐོབ་ཤོར་ཞིག་རྩོམ་པ་པོའི་ཀུན་རྟོག་གི་མལ་ལས་གཉིད་སད་དེ་ཡིད་ཕངས་པའི་ཚོར་བ་ཞིག་ཡུན་གྱིས་སྟེར་བར་མ་ཟད། བརྩམས་སྒྲུང་དེའི་མགོ་མཇུག་བར་གསུམ་དུ་སིམ་པའི་ལང་ཚོ་སྨིན་མ་ཐག་པའི་བུ་མོ་དེའི་འཇིག་རྟེན་སྣང་བ་ལ་དུངས་པའི་དགའ་སྐྱོ་ཟུང་གི་ཚོར་འདུ་མཚོན་པའི་སྐད་ཆའི་སྣང་བརྙན་གྱིས་ཀྱང་ང་ཚོའི་སེམས་སུ་འཇགས་མི་ཐུབ་པའི་ཚོར་ཤུགས་ཞིག་བསླངས་ཤིང༌། སྒྲུང་གཏམ་དེའི་ལུས་ཧྲིལ་བོར་སྙན་འཇེབས་ཚིག་གི་སྦྱོར་བས་སྤྲོས་ཏེ་གོ་བདེ་བའི་ཨ་མདོའི་ཁ་སྐད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བརྒྱན་འདུག །འདིར་བདེ་མཚོ་བརྩེ་དུངས་ཀྱི་གཏིང་མཐར་ཟགས་བཞིན་པའི་བརྗོད་པ་ཞིག་ལ་རོལ་མྱོང་བྱས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། སྐབས་དེར་ང་ཡང་ལུས་ཡོངས་ངོ་ཚས་མནན་ཏེ་མགོ་བོ་ཡར་འདེགས་པའི་ནུས་པ་དང་བྲལ་ཀྱང་བརྩེ་གདུང་སེམས་ཀྱི་བྱེད་པོས་བསྐུལ་ཏེ་འདྲེན་བྱེད་ཟུང་ཁོང་གི་རྗེས་སུ་སྐྱེལ་མར་མངགས་ཞེས་པའི་བརྗོད་པ་དུམ་བུ་དེ་ཅི་འདྲའི་ཞེན་དུངས་ཀྱི་ཤུགས་ཆེ་ནའང༌། བདེ་མཚོའི་ཨ་ཕས་རང་གི་བུ་མོའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཁེ་དབང་དང་འདོད་མོས་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱས་ཏེ་བུ་མོའི་གཉེན་དོན་དེ་ཁོའི་མོས་པ་བཞིན་སྔོན་ཚུད་ནས་ཁ་ཆད་བྱས་པས། དགའ་སྣང་གི་ཚོར་ཤུགས་རབ་ཏུ་བརྟས་པའི་གཞོན་ནུ་མའི་ལང་ཚོ་དེ་མནར་གཅོད་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ངོ་བོར་བསྒྱུར་བ་དང༌། ཟླ་བས་བདེ་མཚོའི་ཨ་ཕས་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱིས་རང་གི་བུ་མོའི་མ་འོངས་པའི་འཚོ་གནས་དང་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་གོ་གནས་ཡོད་པའི་མག་པ་ཞིག་འཚོལ་བའི་སྦྱོར་བ་ལྷུར་ལེན་པའི་ཆོད་སེམས་དང༌། སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་གྱི་སློང་ཆང་འཐུངས་ཟིན་པ་སོགས་ལ་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་རང་གི་སེམས་གཏིང་གི་མཛའ་ན་མོ་བློས་བཏང་བ་དང་རེ་བས་ཁེངས་པའི་བདེ་མཚོའི་བྱ་བཞག་ལ་ཡིད་ཆད་དང་སྡུག་ཡུས་ཀྱི་ངང་ནས་མོས་མཐུན་བྱས། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཟོལ་བཅས་ཀྱི་གཉེན་སྒྲིག་གོ་རིམ་ཁྲོད་དུ་མཛེས་ཤིང་སྡུག་པའི་གཞོན་ནུ་མ་དེ་ཁེར་རྐྱང་གི་ཨ་མ་ཞིག་གི་འཚོ་བར་གཞིས་ཆགས་པ་དང༌། ཕ་མས་བཀོད་འདོམས་འོག་གི་གཉེན་དོན་གྱི་བྱུང་བ་དེས་མོར་སྡུག་བསྔལ་གྱི་འཚོ་བ་ཞིག་བསྐྲུན་པས། དེ་འདྲའི་ཕྲུ་གུའི་འཚོ་གནས་ལ་འགན་འཁྲིའི་འདུ་ཤེས་མེད་པའི་ཁྱོ་ག་དང་ཁ་བྲལ་པའི་བུད་མེད་སྤྱིའི་རང་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་ལ་འགན་འཁྲིའི་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་དང༌།ལུགས་སྲོལ་རྙིང་བའི་གཉེན་དོན་འཛིན་ཚུལ་དེ་མཇུག་སྒྲིལ་དགོས་པའི་སྐུལ་བརྡ་ཞིག་མངོན་པར་གསལ་འདུག །དེ་བས་སྒྲུང་ཐུང་དེ་ནི་དེང་རབསཀྱི་ན་གཞོན་བུ་མོ་ རྣམས་གཉེན་སྒྲིག་མ་བྱས་སྔོན་གྱི་ཕོ་མོའི་བརྩེ་དུངས་ལ་སྙེག་པའི་སེམས་འདུན་དང་དེའི་བསླུ་བླིད་ལ་འཛེམ་དགོས་པའི་རྣམ་བཞག་འགྲེལ་བའི་སློབ་ཚན་ཞིག་གམ། ཡང་ན་སློང་སྐྲུན་གྱི་བྱེད་ནུས་ལྡན་པའི་སྒྲུང་གཏམ་ལེགས་ཤོས་ཤིག་ཀྱང་རེད། བརྩམས་སྒྲུང་དེའི་བྱུང་རིམ་ཁྲོད་ཀྱི་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་ནི་སྤྱིར་བཏང་གི་རྣམ་པ་ལས་འགོངས་ཤིང༌། དཔེར་ན། ཕ་བོང་དཀར་བོ་འདི་ནི་ངའི་སེམས་ཀྱི་རྟ་རྒོད་འཛིན་པའི་འཆིང་ཞགས་དང་འདྲ་བར་ངའི་བརྩེ་གདུང་གི་འདུན་པ་དེ་གར་དབང་མེད་དུ་བཀྱིགས། ཕར་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་དེ་ནི་རྔོན་པ་ཞིག་དང་འདྲ་བར་ངའི་སེམས་ཀྱི་རི་དྭགས་འཛིན་ཕྱིར་བྲེལ་འཚུབ་འཚུབ་ངང་ཚུར་ཡོང་བཞིན་འདུག །ཁོང་གི་གོམ་པའི་འདེགས་འཇོག་དང་བསྟུན་ནས་ངའི་སྙིང་ཁ་ཡང་བར་མེད་དུ་གཡུགས་བྱུང་བས་ན། སེམས་ཀྱི་བྲེལ་སྣང་དེ་ཟོལ་གྱིས་འགེབས་ཆེད་ངས་མགོ་ལ་དཀྲིས་པའི་སྐྲའི་ལན་བུ་གཉིས་མདུན་དུ་བླངས་ནས་སྐྲ་སྣེ་མདུད་ཁུལ་གྱིས་དེ་གར་མུ་མཐུད་ནས་བསྡད་ཅེས་པའི་བརྩེ་དུངས་ཀྱི་ཡིད་བརྙན་མཚོན་པའི་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་དེ་ལྟ་བུས་ཀྱང༌། ཀློག་པ་པོའི་མིག་ལམ་དུ་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་བའི་བོད་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དངོས་སུ་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པའི་དོན་རྐྱེན་ཕྱིར་རྟོག་གི་རྟོག་བཟོའི་བརྗོད་པ་དེའི་ནང་སྲོག་ལྡན་གྱི་འགུལ་རིས་ཤིག་གིས་བྱ་བྱེད་སྤེལ་བཞིན་པའི་སྣང་བ་ཞིག་བཅོས་མིན་དུ་སྟེར། བུ་མོ་བདེ་མཚོ་ཕ་ཡུལ་རེབ་གོང་ནས་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་ལ་བསྡད་དེ་རི་ལུང་གི་ལམ་ཕྲན་བརྒྱུད་ནས། གྲོང་ཁྱེར་ཆེན་པོ་ཟི་ལིང་དུ་ཡུན་རིང་ཁ་བྲལ་པའི་རང་གི་མ་འོངས་པའི་ཁྱོ་ག་འཚོལ་ཕྱིར། རྒྱུས་མེད་ཀྱི་ས་ཆ་འགྲིམས་ནས་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་གླིང་དུ་ཕྱིན་པའི་བསླུ་བྲིད་ཀྱི་སྐྱོ་གར་ལ་སོགས་པའི་བརྗོད་དོན་ལས། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱིས་ཁོང་གི་མི་ཚེ་ ནང་དངོས་བྱུང་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་བཙན་དབང་དང་སྒེར་གཅོད་ལ་བརྟག་ཞིབ་མཛད་ནས་དེ་དག་ཟློག་བྱེད་ཀྱི་འགན་འཁྲིའི་འདུ་ཤེས་དང་རིགས་ཤེས་ཤིག་ངེས་པར་ལྡན་དགོས་པའི་འདོད་བློ་བཟུང་སྟེ། མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་གཞོན་ནུ་མའི་ལང་ཚོ་དེ་གཞན་དབང་གིས་མཚར་སྡུག་ཉམས་ཤིང་སྔོ་ཟད་སྐྱ་སྡུག་གི་འཚོ་བར་གྱུར་པའི་འཕེལ་རིམ་ཞིག །བྱུང་འདས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིང་མོ་དང་སྙན་ངག་གི་འཆིང་རྒྱ་ལས་གྲོལ་ཏེ་ཁ་གསལ་ཞིང་གོ་བདེ་བའི་རྟོག་བཅོས་ཀྱི་བརྗོད་པའི་ངང་དེང་བོད་གཞོན་རབས་རྣམས་ལ་བློ་འབྱེད་ཀྱི་སྣང་བརྙན་གསོན་པོ་ཞིག་བསླངས་འདུག 

 ག  

རྩོམ་བྱུང་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གི་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རིགས་ཤེས་ཟབ་འཇུག་གི་ཞེང་ཚད་ནི་ཁོང་གི་རྒྱུན་བརྩོན་དང་ཞེན་དུངས་ཀྱིས་བཞེངས་པའི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གི་རྩོམ་སྟངས་གསར་བ་རཱ་མ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད་ལས་ཤེས་སླ་བར་མ་ཟད། པདྨ་འབུམ་གྱིས་བྲིས་པའི་《དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་མི་ཚེ》ལས་ཀྱང་མངོན་པར་སྣང་སླ་《དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསུང་འབུམ》གྱི་པོད་དང་བོ་སྟེ། སྙན་ངག་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་ནི་ཁོང་རང་ཉིད་ཆེས་སྤྲོ་སྣང་ཡོད་པའི་དཔའ་བོའི་མཛད་རྗེས་སྙན་ངག་ཏུ་བྲིས་པའི་ལོ་རྒྱུས་《རཱ་མ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད་གོ་བདེར་སྦྱར་བ་མགུར་དབྱངས་བློ་གསར་རྣ་བའི་དཔྱིད་གླུ་》ཞེས་པའི་ལྷན་དུ་གྲུབ་པ་ཞིག་རེད། དེ་ནི་བོད་རིག་པའི་བང་མཛོད་དུ་བྱོན་པའི་དེང་རབས་ཀྱི་བསྒྱུར་རྩོམ་ཞིག་ཀྱང་རེད། དེའི་ཤོག་ངོས་1ནས་12བར་དུ་རཱ་མ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྙིང་བསྡུས་ཤིག་གིས་སྔོན་དུ་གླེངས་ནས་དེ་ཚུལ་ཇི་ལྟར་འཛམ་གླིང་རྩོམ་རིག་ཐོག་དར་ཁྱབ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་བྱུང་རིམ་གྱིས་ཟུར་བརྒྱན་འདུགདེ་ཡང་ཁོང་གིས་རྒྱུན་དུ་གང་ཞིག་རྟོག་འཇུག་བྱ་བར་སྤྲོ་བའི་བརྩམ་བྱ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་གཞན་དག་ལས་མངོན་ཏེ། གསུང་པོད་བཞི་བར་རྒྱ་ཡིག་གི་འགྱུར་ལས་བྱུང་བའི་རཱ་མ་ཎའི་བསྒྱུར་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་དུམ་འགའ་ཚུད་ཡོད་པ་དང༌། གསུང་པོད་ལྔ་བར་ཞང་ཞུང་བ་ཆོས་དབང་གྲགས་པས་མཛད་པའི་《རཱ་མ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད་དྲི་ཟའི་རྒྱུད་མངས》ལ་དཔྱད་པའི་བྲིས་རྩོམ་ཞིག་མཁོ་སྤྲོད་གནང་ཡོད། ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་ལས་བྱུང་བའི་གནའ་རབས་བོད་ཀྱི་རཱ་མ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད་ཀྱི་འགྱུར་རྩོམ་ཞིག་ཀྱང་གསུང་པོད་དྲུག་པའི་ཤོག་ངོས་51ནས་88བར་གསལ། རཱ་མ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད་ལས་གཞན་པདྨ་འབུམ་གྱིས་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱིས་འཆད་ཁྲིད་གནང་བའི་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་ཆེན་མོའི་《བོད་ཀྱི་དེབ་ཐེར་དཔྱིད་ཀྱི་རྒྱལ་མོའི་གླུ་དབྱངས》ཐད་ལ་དཔྱད་བརྗོད་བྱས་ཡོད། ད་དུང་ཡང་ཅིག་གླེང་ན། ཉེ་ཆར་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་པའི་ཁོང་གི་གསུང་འབུམ་གྱིས་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ལ་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་རྩོམ་པ་ཁག་ཅིག་ལས་མངོན་པའི་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་སྒམ་དཀྱེལ་གྱི་བསམ་བློ་རྟོགས་པར་མཐུན་རྐྱེན་བསྐྲུན་འདུག །དཔེར་ན་གསུང་པོད་ལྔ་བའི་ཤོག་ངོས་1ནས་214བར་གསལ་བའི་སུ་ཞིག་གི་ངག་ལས་འཁྲོལ་བར་མི་ནུས་པའི་རྨད་བྱུང་ཚིག་སྦྱོར་གྱིས་བརྒྱན་པའི་སྙན་ངག་དང་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ཐེར་གྱི་ཟིན་ཐོ་དང༌། གསུང་པོད་དྲུག་པའི་ཤོག་ངོས་131ནས་442བར་གྱི་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆར་མཁོ་བའི་《བོད་ཀྱི་དེབ་ཐེར་དཔྱིད་ཀྱི་རྒྱལ་མོའི་གླུ་དབྱངས་ལས་འཕྲོས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྣམ་བཤད་ཐོར་བུ》ལྟ་བུས་མཚོན་ཡོད། ང་ཚོས་ཀྱང་ཁོང་ཉིད་རྒྱུན་དུ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བར་སྤྲོ་སྣང་ཡོད་པའི་རྩོམ་རིག་དེའི་ཐད་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱ་འོས། དཔེར་ན། གསུང་པོད་གསུམ་པའི་ཤོག་ངོས་27ནས་53བར་གསལ་བའི་སྐྱེན་ཆེན་ཁོང་གི་ཡུན་རིང་གི་བརྩོན་འབྲས་ལས་སྨིན་པའི་《མི་ལ་རས་པའི་རྣམ་མགུར》གྱི་རྩོམ་པ་པོ་གཙང་སྨྱོན་ཧེ་རུ་ཀའི་ལོ་རྒྱུས་ཞེས་པ་དང༌། གསུང་པོད་ལྔ་བའི་ཤོག་ངོས་215ནས་305བར་གསལ་བའི་ མཐུད་འབྲེལ་རང་བཞིན་གྱི་《མི་ལ་རས་པའི་རྣམ་ཐར》གྱི་ཚིག་གསར་མཆན་འགྲེལ་དང་མཚན་དོན་དབྱེ་ཞིབ་ལྟ་བུ་ནི་དཔྱོད་རིན་ཤིན་ཏུ་ནས་ ཆེའོ།། 

 ང 

རིག་གཞུང་ཐད་ནས་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ལ་འབྲེལ་འདྲིས་ཟབ་པའི་བོད་ཀྱི་ཆེད་མཁས་པ་སྐོར་ཞིག་སྟེ། ཁོང་གི་གྲོགས་མཆོག་གཉའ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་དང༌། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཆེད་མཁས་པ་གྲགས་ཅན་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། དོར་ཞི་གདོང་དྲུག་སྙེམས་བློ། འཇིགས་མེད་ཐེག་མཆོག །ཉེན་ཤུལ་མཁྱེན་རབ་འོད་གསལ། དབྱངས་ཅན་སྒེག་པའི་བློ་གྲོས་རྣམས་ཀྱིས་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་མི་གཞི་དང་རྣམ་དཔྱོད་ལ་གདེང་འཇོག་མཛད་ནས་གསུང་འབུམ་གྱི་པོད་རེ་རེ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་དག་ལས། གཉའ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་དང་དོར་ཞི་གདོང་དྲུག་སྙེམས་བློ་གཉིས་ཀྱི་བྲིས་རྩོམ་ནི་དམིགས་བསལ་གྱི་དོན་སྙིང་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་སྣང༌། དང་བོ་ནི་ཁོང་གི་གསུང་འབུམ་པོད་དང་བོའི་ནང་གང་ཞིག་ཚུད་པའི་བརྩམས་ཆོས་རྣམས་གདེང་འཇོག་རང་བཞིན་གྱི་གླེང་བརྗོད་ཅིག་ཏུ་འཁུམས་ཤིང༌། དེར་ཁོང་གིས་བྲིས་རྩོམ་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་སྙན་ངག་གི་སྐོར་དང༌། མགུར་གླུའི་ལོ་རྒྱུས། རཱ་མ་ཎའི་རྟོགས་བརྗོད། ལྷག་དོན་ཟབ་གསལ་རང་བཞིན་གྱི་བརྗོད་དོན་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་དེང་རབས་སྙན་ངག་རྣམས་དང༌། དཔེར་ན་བོད་ཀྱི་སྙན་ངག་པའི་སྡེ་ཡི་རིག་པའི་བང་མཛོད་བརྒྱན་པའི་ནོར་བུ་རུ་གྲུབ་པའི་《ལང་ཚོའི་རྦབ་ཆུ》(Torrents of youth)ལྟ་བུའི་བརྩམས་ཆོས་རྣམས་ལ་རྟོག་དཔྱོད་རོལ་མྱོང་གི་ཁྱད་རྟགས་མངོན་པར་གསལ་འདུག །གཉིས་པ་ནི་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་སྐུ་གཤེགས་ནས་ལོ་གཅིག་གི་རྗེས་སུ་བྲིས་པའི་རྟོག་འཇུག་སློང་སྐྲུན་གྱི་ནུས་ཤུགས་ཆེ་བའི་མྱ་ངན་གྱི་ཞུ་མཆིད་ཅིག་སྟེ། ཤེས་རྟོགས་ཀྱི་ཟབ་རྒྱ་ཡངས་པའི་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་བསམ་བློ་དང༌།　　ཡིད་འགུག་གི་བྱེད་ནུས་ལྡན་ཞིང་སྔར་སྲོལ་དང་མི་མཐུན་པའི་གཤིས་སྤྱོད་ལ་སྒམ་ནན་གྱིས་ཕྱིར་རྟོག་བགྱིས་པ་ཁོ་ནར་ངེས། དེ་ནི་ཁོང་གི་གྲོགས་པོས་རང་སྲོག་བཅད་ནས་སྐུ་གཤེགས་པའི་བློ་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་གཏམ་ངན་ཐོས་པ་ལ་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་རྒྱུས་མངའ་མཆིས་པའི་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་བྱུང་འདས་ཤིག་གི་ངོ་བོར་དམིགས་ནས་བྲིས་པར་སྣང་ཞིང༌། དེར་གྱ་གཉིས་ལོའི་རྩོམ་རིག་ཚོགས་འདུ་ཞིག་གི་སྟེང་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ཐོག་མར་ངོ་ཤེས་ཆགས་པ་དང༌། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཕལ་ཆེར་མེད་བརླག་ཏུ་བཏང་ཚར་བའི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་མོའི་རྗེས་ཀྱི་དུས་ཐུང་བགྲང་བྱའི་ནང༌། ཀུན་གྱིས་བསྔགས་ཡུལ་དུ་གྱུར་བའི་བོད་རིག་པའི་རྩོམ་རིག་མཁན་པོའི་ཁྲི་འཕང་བརྙེས་པའི་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ལྟ་བུ་ནི་ཡིད་སྨོན་བྱེད་པར་སྤྲོ་ཚུལ་གྱི་སྐབས་དེའི་ཚོགས་འདུའི་སྣང་བརྙན་ཞིག་ཀྱང་ཡུན་གྱིས་གསལ། ཁོང་གི་བྲིས་རྩོམ་ལས། སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་ན་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ལ་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་གཏོར་མཁན་དང༌། སྐྱོན་བརྗོད་ཀྱི་མདའ་མོ་འཕངས་མཁན་ཡང་མང་དུ་ཡོད་མོད། མི་སོ་སོའི་སྐྱོན་ཡོན་འབྱེད་བྱེད་ཀྱི་ཚད་མ་མི་གཅིག་པས་ཅེས་པའི་རྒྱབ་ལྗོངས་སུ་ཁོ་རང་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱིས་ཆོས་ལུགས་བསླུ་བྲིད་པའི་བཙུན་གཟུགས་སུན་འབྱིན་བྱས་པའི་《སྤྲུལ་སྐུ》ཡིད་འཐད་བྱུང་བར་བསྟན་འདུག །བརྩམས་སྒྲུང་འདིའི་རང་སྟེང་ནས་རྩོམ་པ་པོས་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་སྤྱིའི་དབང་འཛིན་པར་དགག་སྒྲུབ་བྱས་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་མི་སྣང་མོད། འོན་ཀྱང་དོར་ཞི་རིན་པོ་ཆེའི་བྲིས་རྩོམ་ལ་རྟོག་གཞིག་བྱས་ན། ཀློག་པོ་པོས་《སྤྲུལ་སྐུ》ཡི་དམིགས་འབེན་གསལ་བོར་མ་རྟོགས་པས་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ལ་བསྟན་དགྲ་ཞེས་སྡིག་དམོད་བྱས་ཡོད་པ་དང༌། ཡིན་ནའང་ཞིབ་འདང་ཞིག་བརྒྱབ་ན་སྤྱི་ཚོགས་སྟེང་གི་ཆོས་འགལ་གྲྭ་བ་དང་སྤྲུལ་སྐུ་བརྫུས་མར་སྐྱོན་བརྗོད་བྱས་ན་ཧ་ཅང་ཚབས་ཆེན་ཞིག་མ་ཡིན་ཏེ། ཨ་མདོའི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་ལུགས་གོ་གནས་སྟེང་ཆེས་མངོན་དུ་འཕགས་པའི་མི་སྣ་གུང་ཐང་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེ（1762-1823）དང༌། ཐུའུ་བཀྭན་ཡོངས་འཛིན་བསྟན་པ་རྒྱ་མཚོ(དུས་རབས་བཅུ་དགུ་བ)། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་(1903- 1951)རྣམས་ཁོང་གི་ལྟ་བའི་རྒྱབ་རྟེན་དུ་དྲངས་ནས་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་རིག་གནས་ཀྱི་བསམ་བློའི་གཙོ་འཛིན་མི་སྣར་ཁས་འཆེས་པའི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པའི་ཆོས་འགལ་ལ་སྐྱོན་བརྗོད་བྱེད་སྤྲོ་བ་ཤུགས་སུ་བསྟན་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལྟ་གྲུབ་ལ་མྱོང་གོམས་ཟབ་པའི་གོང་སྨོས་ཀྱི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པའི་ལྟ་སྤྱོད་དག་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གཤིས་སྤྱོད་ཀྱི་དཔེ་མཚོན་དུ་བཀོད་དེ། ཁོས་ཁྱད་མཚར་བའི་དཔེ་མཚོན་གྱི་བརྗོད་དུམ་འདིའི་ནང་སྔོན་ཐོན་གྱི་མིག་དཔེ་ཞིག་འཚོལ་བའི་ཚོར་བ་ཞིག་ཡུན་གྱིས་སྣང༌། ཁོ་བོས་བསམ་ན་དེ་ནི་འོས་འཚམས་ཀྱི་མཚོན་བྱེད་ཅིག་ཏུ་མི་འདོད་དེ། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ནི་སྲོལ་རྒྱུན་རྙིང་བ་གཏོར་བཤིག་བཏང་བའི་རྗེས་སུ་གསར་དུ་བྱུང་བའི་དེང་བོད་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་གྲགས་ཆེ་བའི་སྐྱེས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཙ་ན། ཁོང་གི་དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་དམིགས་འབེན་དང་ཆོས་ལུགས་ པའི་དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་གཉིས་ཐ་དད་དུ་སྣང་བས། དོར་ཞི་རིན་པོ་ཆེས་བྱུང་འདས་སྐབས་ཀྱི་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་བསམ་བློ་ཇི་བཞིན་གསལ་འགྲེལ་བྱེད་པར་ཁོ་བོ་སོམ་ཉི་ཤིན་ཏུ་ཆེ། མན་ངག་སྒྲུབ་སྦྱོང་རིང་ལུགས་པས་གསར་གཏོད་ཀྱི་འགུལ་ཤུགས་དེས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་གཤིས་ལུགས་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་གནོད་པར་དོགས་ནས་གནའ་རབས་བོད་ཀྱི་རྒྱུན་སྲོལ་དེ་དུས་ཡུན་རིང་བོར་རང་སྲུང་དང་བཀག་སྡོམ་བྱས་པས་ཚོར་བ་སྐྱེན་པའི་རིག་པ་ཞིག་གཞི་གྲུབ་པ་དང། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཡང༌། ཁོང་འདས་རྗེས་སུ་མ་གཏོགས་རླབས་ཆེ་བའི་མི་སྣ་ཞིག་ཡིན་པར་རྟོགས་ཐུབ་མི་འདུག གང་ལྟར་ཨ་མདོའི་སྙན་ངག་པ་གཞན་ཞིག་ལ་ཕྱིར་རྟོག་བྱས་ན་འདི་ལྟ་སྟེ། ཁོང་ནི་དུས་རབས་སྔོན་མར་བྱོན་པའི་བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་རེད། 1991ལོར་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་དུ་བསྐྲུན་པའི་ཁོང་གི་རང་རྣམ་གྱི་ས་བཅད་ལྔ་བ་《སྤྲུལ་སྐུའི་གོ་སར་ལྷུང་ཚུལ》ཞེས་པའི་ནང༌། ཁོང་ཉིད་གཤིན་གསོན་གྱི་དཀོར་ལ་ཆགས་པ་རྐྱེན་བྱས་ནས་མགོ་སྐོར་གཏོང་བའི་བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཚུལ་དང༌། ཁོང་གང་དུ་སློབ་ཞུགས་བྱས་པའི་དགེ་ལུགས་ཀྱི་བཤད་གྲྭ་དེར་སློབ་སྦྱོང་གི་འབད་འབྲས་ལེགས་པོ་མ་བྱུང་བས། ཟུར་བསྟེན་གྱི་དགེ་རྒན་བཙལ་ཏེ་རྒྱུན་བརྩོན་གྱི་འཆད་རྩོད་ལ་ འབད་ཚུལ་སོགས་བྲིས་འདུག །ཚིག་གཞན་ཞིག་གི་ཐད་ནས་བཤད་ན། སྔར་སྲོལ་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་ནག་ཉེས་ཐེར་འདོན་བྱེད་པའི་ལམ་ལུགས་དེས་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་དགག་སྒྲུབ་སྙིང་སྟོབས་ལ་འཐད་སྒྲུབ་ཀྱི་ཡིད་ཆེས་དང་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་བཞག་པར་མངོན། གང་ལྟར་བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་རྙིང་མ་བའི་བླ་མའི་ཁྲི་འཕང་དུ་བཞེངས་པས་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་བོར་འཚོ་གནས་ཐུབ་ཡོད། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ནི་བློ་འབྱེད་ཀྱི་ལམ་སྣེར་ཞུགས་པས་བློ་ཡུལ་ལས་འགོངས་པའི་དོན་རྐྱེན་དེ་འདྲ་ཞིག་བྱུང་བ་རེད། དེརབརྟེན། ཡིད་སྤྲོ་བས་བརྟས་པ་དང་སེམས་སྡུག་གིས་མནར་བའི་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་དོན་སྙིང་དག་ང་ཚོས་ངེས་པར་དུ་ཧ་གོ་བར་བྱེད་དགོས། ཁོང་གི་གསུང་འབུམ་དེ་ནི་བོད་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་ཆེད་དུ་ཞུམ་མེད་ཀྱི་སྤོབས་པ་རྒྱས་པའི་དཔུང་སྡེ་ཞིག་ཡིན་པར་མཚོན་པ་དང༌། བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་ཁོང་གིས་ཚད་མཐོའི་གོ་གནས་ཤིག་བཟུང་ཡོད་པར་ར་སྤྲོད་ཀྱི་དན་རྟགས་ཤིག་ཀྱང་རེད། མ་འོངས་པར་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཇི་ལྟར་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པར་ལམ་ཕྱོགས་འདིའི་སྟེང་ནས་ཉེར་མཁོའི་བསམ་བློའི་དྲིལ་སྒྲོག་གི་ཚད་གཞི་ཆེན་པོ་ཞིག་ལ་བརྟེན་དགོས་པས། བོད་ཀྱི་མི་རབས་གསར་བའི་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ད་ལྟ་རང་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་ལྷན་དུ་དཔུང་འཇུག་བྱེད་དགོས་སོ། ། 

 མཆན། 

① James Dean（1931-1955）འགྲོ་བ་མིའི་རང་དབང་དང་བདེན་པའི་ཆེད་ཕ་མ་དང་སྲིད་གཞུང་ལ་རྒོལ་ལེན་གྱི་སྙིང་སྟོབས་ལྡན་པའི་ཨ་རིའི་གློག་བརྙན་འཁྲབ་སྟོན་པ་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཡིན། འཁྲབ་བྱ་ལ་《གདོད་མའི་ཞིང་ཁམས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས》དང་《རྩ་དོན་མེད་པའི་ལོག་སྤྱོད་པ》ཞེས་པ་གཉིས་ཡོད། ཁོང་གི་མི་ཚེ་ཐུང་ངུའི་ནང་གི་གློག་བརྙན་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ཨ་རི་ལས་གཞན་ཡོ་རོབ་གླིང་ཀུན་ལའང་ཤུགས་རྐྱེན་ཟབ་མོ་ཐེབས་ཡོད།