རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་བྱང་བའི་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ།

 

རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་བྱང་བའི་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ།

དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ།

༡༩༠༣ལོའི་ཧོར་ཟླ༣པའི་ཚེས༢༣ཉིན་མདོ་སྨད་རེབ་གོང་ཞོ་འོང་དཔྱི་གྲོང་ཚོ་རུ་སྐུ་འཁྲུངས། ༡༩༠༩ལོར་གཡའ་མ་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་དགོན་པར་སློབ་གཉེར་གནང་བར་ཕེབས། ༡༩༢༡ལོར་མདོ་སྨད་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་དུ་སློབ་གཉེར་གནང་བར་ཕེབས། ༡༩༢༧ལོར་དབུས་གཙང་དུ་ཕེབས་ཏེ་འབྲས་སྤུངས་དགོན་པའི་སྒོ་མང་གྲྭ་ཚང་གི་ཀླུ་འབུམ་ཁམས་ཚན་དུ་སློབ་གཉེར་གནང་། ༡༩༣༤ལོ་ནས༡༩༤༦ལོའི་བར་རྒྱ་གར་ལ་ལན་གཉིས་ཕེབས། ༡༩༤༧ལོ་ནས༡༩༥༠ལོའི་བར་བཙོན་དུ་བཞུགས། ༡༩༥༡ལོའི་ཧོར་ཟླ༨པའི་ཚེས༡༤ཉིན་གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་སའི་དགའ་རུ་ཤག་གི་ཡང་སྟེང་དུ་སྐུ་གཤེགས། སྐབས་དེར་དགུང་ལོ༤༩ཡིན། གསུང་རྩོམ་ལ《རྒྱལ་ཁམས་རིགས་པས་བསྐོར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་གསེར་གྱི་ཐང་མ》དང་། 《དེབ་ཐེར་དཀར་པོ》《ཀླུ་སྒྲུབ་དགོངས་རྒྱན》《འདོད་པའི་བསྟན་བཅོས》སོགས་ཡོད།

  

རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་བྱང་བའི་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ།

 

བདེ་ནུབ་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ།

 

མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནི（1903—1951）དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པར་བོད་ཀྱི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་དང་རྩོད་གླེང་ཡོད་པའི་མི་སྣའི་གྲས་ཤིག་ཡིན། འདིར་དམ་པ་གང་ཉིད་ཀྱི་མཁྱེན་ཡངས་རྒྱ་མཚོ་ལྟ་བུ་ལས་ཆུ་ཐིགས་ཙམ་ཞིག་ངོ་སྤྲོད་ཞུ་ན། གང་ཉིད་ནི་འབྲི་རྩལ་བྱང་ཆུབ་པའི་རི་མོ་མཁས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ཁར། ཡིག་སྒྱུར་དང་མཚན་ཉིད་རིག་པ། ལོ་རྒྱུས། སྙན་ངག ཡུལ་སྐོར་སོགས་གང་ཐད་ལ་མཁས་པའི་ཡང་རྩེར་སོན་ཞིང་། ཕྱིས་སུ་ད་དུང“གསར་བརྗེའི”ལས་འགུལ་ཀྱང་སྤེལ་མྱོང་། ཁོང་སྐུ་ཚེའི་འཕེན་པ་རྫོགས་སྔ་བ་དེས་གང་གི་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་མཛད་འཕྲིན་ལ་བར་ཆད་བྱུང་ཡོད་ཀྱང་ད་ལམ་དཔེ་སྐྲུན་དུ་བཏབ་པའི་གྲགས་ཅན་གྱི་ཕྱག་རྩོམ་ཇི་སྙེད་ཅིག་མཆིས་པ་དེ་དག་ལས་གང་ཉིད་ལ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་མཁྱེན་སྟོབས་མངའ་བ་རྟོགས་ཐུབ།

1951ལོར་ཁོང་ལྷ་སར་སྐུ་ཚེ་མ་ཟིན་ཞིང་། གལ་སྲིད་ད་ལྟའང་སྐུ་འཚོ་ཞིང་བཞུགས་ཡོད་ན། ད་ལོ་སྐུ་ན་དོན་བཞིར་སྨིན་ཡོད།（ལོ་འདི1974ཡིན་པར་སྣང་། — རྩོམ་སྒྲིག་པས） ཁོང་གི་ངོ་ཤེས་མི་མང་པོ་ཞིག་ད་ལྟ་ཡང་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་སོགས་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་འཚོ་ཞིང་བཞུགས་འདུག་པས། ངས་ལོ་གཅིག（1974—1975）གི་དུས་ཚོད་ནང་ཁོང་དང་དུས་མཉམ་པའི་མི་དང་ཁོང་གི་གྲོགས་པོ། སློབ་མ་བཅས་མི་གྲངས་བཞི་བཅུ་ལྷག་ཙམ་ཐུག་འཕྲད་བྱས་ནས། ཁ་རྒྱུན་ལ་གྲགས་པའི་མཛད་འཕྲིན་དང་བོད་ཡིག་གི་རྣམ་ཐར་དེབ་གསུམ། དེ་མིན་རྒྱ་གར་གྱི་དུས་དེབ་དང་དབྱིན་ཇི་སྲིད་གཞུང་གི་ཡིག་ཚགས་ཀྱི་ནང་བསྡུས་པའི་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་བཅས་ལག་སོན་བྱུང་བ་དེ་དག་གིས་རྣམ་ཐར་རྒྱས་ཙམ་ཞིག་དང་ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི་རྩོམ་ཡིག་དང་གསུང་རྩོམ་བཞི་བཅུ་ལྷག་ཙམ་ཞིག་གི་དཀར་ཆག་ཡང་འབྲི་ཆོག་པ་འདུག དེའི་ནང་ནས་རྩོམ་ཐུང་བཅུ་གཉིས་དང་། གསུང་རྩོམ་བརྒྱད། སྙན་ངག་ཁག་གཅིག་བཅས་ཁོང་གི་ཡིན་པར་མི་རྣམས་ཀྱིས་ངོས་འཛིན་པའམ་དཔར་སྐྲུན་ཞུས་ཟིན་ཞིང་། གཞན་རྩོམ་ཡིག་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཡོད་པའང་ཁོང་གི་ཕྱག་རྩེ་ལས་ཐོན་པའི་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།

བོད་ཕུད་པའི་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་གཞན་དུ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནི་གཙོ་བོར་རིག་པ་བ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཁོང་ནི་རྒྱ་གར་དུ་ལོ་བཅུ་གཉིས་བཞུགས་ཤིང་། གང་སར་གནས་གཟིགས་དང་ཞིབ་འཇུག་བསླབ་སྦྱངས་བཅས་རྒྱ་ཆེར་མཛད། ད་དུང་ཁོང་གི་གྲོགས་པོ་ར་ཧུ་ལར་ཕེབས་རོགས་གནང་སྟེ། 1934ལོ་དང1936ལོ། 1938ལོ་བཅས་ཐེངས་གསུམ་བོད་དུ་ཕྱིར་ཕེབས་གནང་ནས་འཕགས་ཡུལ་དུ་ཉམས་རྒུད་སོང་ཟིན་པའི་གནའ་རབས་ལེགས་སྦྱར་སྐད་ཀྱི་དཔེ་ཆ་བཙལ་འཚོལ་དུ་ཕེབས་པ་མ་ཟད། བོད་ཡིག་གི་དཔེ་ཆ་བསྡུ་སྒྲིག་གི་གལ་ཆེའི་མཛད་འཕྲིན་བསྐྱངས། དཔེ་ཆ་དེ་དག་ནི་ད་ལྟ་ཕཱ་རན་སིའི་དངོས་མང་བཤམས་སྟོན་ཁང་དུ་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད། ཁོང་ཀ་ལི་ཀ་ཏར་རྒྱ་གར་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཚོགས་ནང་ཕྱག་ལས་གནང་མྱོང་ལ་ཁོང་ཚོའི་ཕྱག་རོགས་འོག་སྦེ་ན་ལ་སི་དང་སིདྒ་ལའི་གྲོང་ཁྱེར་པ་ལིར་ལེགས་སྦྱར་སློབ་སྦྱོང་གནང་བ་མ་ཟད། དབྱིན་ཡིག་ཀྱང་སློབ་སྦྱོང་གནང་སྟེ། དབྱིན་ཡིག་གི་ཐོག་ནས་སྙན་ངག་དང་རྩོམ་ཡིག་འགའ་ཞིག་ཀྱང་བརྩམས་གནང་མཛད། ལ་པིང་ཏ་ན་དྷ་ཀཱ་ལི་ཡི་གདན་ཞུས་ལྟར་སན་ཐི་ནེ་ཁེ་ཐན་དུ་བོད་ཡིག་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཕྱག་ལས་ཀྱང་གནང་། འོན་ཀྱང་ཁོང་རང་གི་དགོངས་པར་བག་ཕེབས་ཀྱི་ལས་གནས་དོར་ཏེ། བསམ་པ་གུ་ཡངས་པོས་གནས་སྐོར་དང་ཞིབ་འཇུག་གི་ཕྱག་ལས་མཛད་རྒྱུ་ཁོ་ན་མཉེས་པ་གནང་གི་ཡོད་ཚུལ་ཐོས་ཤིང་། ཨུ་རུ་སུ་དང་ཨ་རི། ཡོ་རོབ་བཅས་སུ་གནས་གཟིགས་ལ་ཕེབས་འདོད་གནང་མུས། 1939ལོར་གྲགས་པ་དེ་ཙམ་མེད་པའི་ཨ་རིའི་རིག་པ་མཁས་ཅན་ཞིག་གིས་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ཉིའུ་ཡོག་ལ་འཚམས་འདྲི་དང་གནས་གཟིགས་ལ་གདན་ཞུ་བྱས་ཀྱང་། ཕལ་ཆེར་འཛམ་གླིང་འཁྲུག་ཆེན་གཉིས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དེ་སྐབས་ཁོང་ཕེབས་མ་ཐུབ་པས་ཐུགས་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱུང་། ཁོང་དང་བྷ་བུ་མཐར་ཕྱིན་ལགས（harch nabu）གཉིས་ཀ་ལོན་སྦུག་ཏུ་བར་སྐབས་ཤིག་རིང་ལྷན་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་། བྷ་བུ་མཐར་ཕྱིན་ལགས་བརྒྱུད་ཁོང་དང་ཡ་ཁ་མ་ཀོ་དབར་འབྲེལ་བ་གནང་ཞིང་། ཁོང་གིས་ཡ་ཁ་མ་ཀོར་ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཡིག་ཡིག་ཆ་ལྟ་ཀློག་གི་ཕྱག་རོགས་ཞུས། ཁོང་གིས་འཇོར་ཇི་རོལ་རིག་གིས《དེབ་སྔོན》ཡིག་སྒྱུར་བྱེད་སྐབས་ཁོ་པ་དང་དུས་ཡུན་རིང་པོ་ཞིག་བར་ལས་འཕྲིན་བསྐྱངས། ཁོང་དགོངས་པ་གཞན་དོན་དུ་ཕེབས་ཉེར་ཡོད་སྐབས་བདག་ཅག་གི་བླ་ན་མེད་པའི་ལས་རོགས་སྐབས་དེར་ལྷ་སར་བཅའ་བཞུགས་རིང་ཅར་སན་ནས་ཁོང་ལ་རྡོ་རིང་གི་ཡི་གེའི་སྐོར་ཡང་བཀའ་འདྲི་ཞུས་མྱོང་།

དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནི་བླ་ན་མེད་པའི་མཁས་དབང་ཞིག་སྟེ། ཕ་རོལ་པོ་རྩོད་པས་འདུལ་བར་སྤྲོ་བའི་རིག་པའི་དཔའ་བོ་ཞིག་ཡིན་པ་ཙམ་མ་ཟད། གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་པའི་སློབ་དཔོན་ཞིག་ཡིན་ལ། བདེན་འཚོལ་ཕོད་པའི་རིག་པ་སྨྲ་བ་ཞིག་དང་ཕུགས་བསམ་རིང་ལུགས་ཀྱི་གསར་བརྗེ་པའང་ཡིན། གཞན་ཡང་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱིས་ཕྱུག་པའི་མི་ཞིག་ཡིན་ལ་སྙན་ངག་པ་དང་རི་མོ་བ། དེ་བཞིན་ཆང་དང་བུད་མེད་ལ་དགའ་བའི་མི་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ཟེར་སྒྲོས་ལ་ཁོང་ལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་མགུར་དབྱངས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཀྱང་གཏོང་རྒྱུ་ཡོད་སྐད། གང་གི་མཛད་སྤྱོད་ཡ་མཚན་ཅན་དེ་དག་མི་ཚོའི་ཁ་རྒྱུན་ལ་ཆགས་ཏེ་ཁོང་གི་མཐའ་འཁོར་དུ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཁྱབ་ཅིང་། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ལས་འགུལ་འདྲ་མིན་གྱི་ནང་དུ་བོད་མིའི་བསམ་པའི་གནས་སྟངས་སམ་ལྟ་བའི་འཁྱེར་སོ་དང་རང་ཉིད་ཀྱི་རྣོ་ངར་ལྡན་ལ་དགག་སྒྲུབ་རང་བཞིན་གྱི་ཡང་བསྐྱར་གདེང་འཇོག་མཛད་པ་གཉིས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་གྱི་ཡོད།

ཁོང་ནི་ཨ་མདོ་རེབ་གོང་གསེར་མོ་ལྗོངས་ཞོ་འོང་དཔྱི་རུ་སྐུ་འཁྲུངས། ཁོང་གི་དགེ་རྒན་ལ་སྔ་བ་ནི་ཁོང་གི་ཡབ་ཉིད་ཡིན། ཡབ་ནི་གསང་སྔགས་རྙིང་མའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཞིག་ཡིན། ཁོང་གིས་ཡབ་ཀྱི་དྲུང་ནས་ཡི་གེ་འབྲི་ཀློག་གི་རྨང་གཞིའི་ཤེས་བྱ་དང་། སྙན་ངག   རྙིང་མའི་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་སོགས་སྦྱངས། བླ་བྲང་དགོན་དུ་ཧ་ལམ་ལོ་དྲུག་རིང་སློབ་གཉེར་གནང་ཞིང་། ཟེར་སྒྲོས་ལྟར་ན་ཁོང་གིས་རང་འགུལ་གྲུ་ཆུང་ཞིག་བཟོས་པ་མ་ཟད་དེས་དགོན་པའི་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ཆུ་བོ་འཕྲེད་བཅད་བཏང་བ་རེད་ཅེས་ཟེར། ཁ་ཅིག་གིས་གྲུ་ཆུང་དེ་ནི་སྒྲོན་མེའི་ཚ་ནུས་ལ་བརྟེན་ནས་འགུལ་སྐྱོད་བྱེད་ཟེར་ཞིང་། ཡང་འགའ་ཞིག་གིས་དེ་ནི་ཆུ་ཚོད་རྙིང་པ་ཞིག་གི་ལྷུ་ལག་ཡོངས་སུ་བཤིགས་ནས་བཟོས་པ་ཡིན་ཞེས་ཀྱང་ཟེར་སྲོལ་འདུག

དགོན་པར་ཚེ་མདོ་ཚེ་བུམ་སློབ་སྦྱོང་གནང་སྐབས《བཀའ་འགྱུར》གྱི་ནང་ཁོང་གིས་འབྲེལ་ཡོད་བཟོ་རྩལ་གྱི་དུམ་བུ་འགའ་ཀློག་པ་ལས་ཁོང་ལ་བློ་སྒོ་འབྱེད་ཐུབ་པ་བྱུང་བ་མ་ཟད། ཤེས་རབ་དར་འཕེལ་གྱི་མདུན་ནས་ཀྱང་ཁག་གཅིག་ཤེས་པ་ཡིན་ཟེར་སྐད། ཤེས་རབ་དར་འཕེལ་ནི་ཨ་རིའི་ཆོས་སྤེལ་མཁན་ཞིག་ཡིན། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནི་དགོན་པའི་ཉེ་འདབས་ཀྱི་བླ་བྲང་འདབས་འོག་ཏུ་ལོ་མང་ཞིག་རིང་བཞུགས། ཡིན་ནའང1927ལོར་ཁོང་ལྷ་སར་འབྱོར་རྗེས་ང་ཚོས་གཞི་ནས་ཁོང་རི་མོ་བ་མཁས་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་གོ་ཐོས་བྱུང་། འབྲས་སྤུངས་དགོན་པར་བཞུགས་པའི་གྲྭ་པ་རྣམས་ལ་གལ་སྲིད་དད་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་མང་འགྱེད་མེད་ན་འཚོ་བར་དཀའ་ངལ་ཡོད་མོད། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་རི་མོ་སྣ་ཚོགས་བྲིས་པ་ནི་ལྟོ་གོས་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། འོན་ཀྱང་ལྷ་སར་སྟོན་པའི་སྐུ་འདྲ་ནི་ཡེ་ནས་འབྲི་མྱོང་མེད། ཀླུ་འབུམ་ཁམས་ཚན་དུ་ཁོང་གི་གྲོགས་པོའི་སྒོ་རྭའི་ནང་། ཁོང་གིས་རི་མོ་ཞིག་བྲིས་ཡོད་དེ། ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་གྲྭ་པ་གཞོན་ནུ་ཞིག་དང་རྒྱ་ནག་གོང་མ་ཞིག་ལྷན་དུ་བཞུགས་པ་ཞིག་བྲིས་ཡོད་པ་ནི་རང་བྱོན་ལྟ་བུར་སྣང་སྟེ། ཧ་ལམ་ཁོང་གཉིས་བཀའ་མོལ་གནང་བཞིན་པ་ལྟར་ཡོད། གྲོགས་པོ་ཚོས་ཁོང་གི་རི་མོའི་ཉམས་འགྱུར་ཐད་ཀྱི་ཕུགས་བསམ་རིང་ལུགས་དང་མཚོན་རིས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྐོར་གླེང་ཞིང་། ཁོ་པ་ཚོས་ད་དུང་ཁོང་གིས་བྲིས་པའི་རྩི་ཤིང་དང་ལུས་ལ་བོད་ཆས་གྱོན་ཞིང་ལག་གཉིས་ཀྱིས་བདུག་སྤོས་བཟུང་བའི་བུད་མེད། གཞན་ཡང་མི་ལ་རས་པ་དང་ཨ་ཏི་ཤའི་སྐུ་བརྙན། མི་དཔོན་སྐུ་དྲག་གི་འདྲ་རིས་སོགས་མང་པོ་ཞིག་བྲིས་པའང་དྲན། 1927ལོར་ཁོང་ལྷ་སར་འབྱོར་བ་ནས1947ལོར་བཙོན་བཅུག་མ་བྱས་བར་རི་མོ་བྲིས་ནས་རྒྱུ་དངོས་འབོར་ཆེན་རག་ཡོད། དེས་ཁོང་གཞན་ལ་བརྟེན་མི་དགོས་པར་འཚོ་སྡོད་བྱེད་ཐུབ་ངེས་ཡིན་ལ་དངུལ་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ད་གཟོད་ཁོང་གནས་གཟིགས་ལ་གང་སར་ཕེབས་ཐུབ་པའང་བྱུང་།

འབྲས་སྤུངས་དགོན་དུ་བཞུགས་དུས་སྐབས་དེར་སྙན་གྲགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ལྷ་རམས་པ་དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་སློབ་དཔོན་དུ་བསྟེན། དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་དང་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་གཉིས་དབར་འབྲེལ་ལམ་ཟབ་མོ་ཡོད། ཁོང་ནི་བོད་དུ་མི་སྒེར་གྲགས་པ་ཆེ་བའི་གྲས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། ཕྱིས་སུ་ཀྲུང་གོའི་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་དང་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་ཀྲུའུ་ཞི་གཞོན་པའི་གདན་ཐོབ་འཛིན་མྱོང་། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནི་འབྲས་སྤུངས་དགོན་དུ་སྔ་ས་ནས་ཁོང་གི་མཁྱེན་སྟོབས་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྩོད་པའི་རྩལ་ནུས་ལ་ཉེ་རིང་གང་སར་གྲགས་པ་ཇེ་ཆེར་འཕེལ།  དགེ་སློབ་གཉིས་དབར་གྱི་འབྲེལ་བར་ཁོན་ཐོག་གང་ཙམ་བྱུང་ཡོད་དེ། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོས་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་ཚང་མ་དགག་ཐུབ་ཅེས་ཟེར་ཞིང་། ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོས་ཀྱང་རྟག་ཏུ་ཁོང་སྨྱོན་པ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་ཡི་ཡོད། ཁོང་གཉིས་ཀ་ནང་རིག་པའི་ཐད་ལ་ཤིན་ཏུ་བྱང་ཆུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། གཉིས་ཀ་རི་མོ་མཁས་པ་ཡིན་ལ་རང་གཤིས་གྱོང་པོ་ཡང་ཡོད་པའི་མི་ཡིན། འོན་ཀྱང་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་ལྟ་བ་ནི་ཐ་དད་དུ་སྣང་ཞིང་། བར་སྐབས་ཤིག་རིང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོའི་སློབ་ཁྲིད་ལ་མ་ཉན་པས། དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ཐུགས་ཁྲོས་ནས་མི་བཏང་སྟེ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སར་རྒྱུ་མཚན་དྲིས། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་སྤོབས་སེམས་ཆེན་པོའི་ངང་ནས“ཁོས་ཤེས་པ་ནི་ངས་ཀྱང་ཤེས། ངས་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ནི་ཁོས་ཀྱང་མི་ཤེས”ཞེས་གསུངས་ནས་མུ་མཐུད་རི་མོ་འབྲི་གནང་མཛད།

ཀླུ་འབུམ་ཁམས་ཚན་དུ་ལྷ་རིས་མཁས་པ་ཞིག་གི་སྐོར་ཁ་རྒྱུན་དུ་འདི་ལྟར་གྲགས་ཏེ། ལྷ་རིས་པ་དེ་ཡང་མདོ་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སློབ་དཔོན་གཙོ་གྲས་ཤིག་ཡིན། ཉིན་ཞིག་ཁོང་གིས་ནམ་ཀུན་ལྟར་སློབ་ཁྲིད་མ་གནང་བར། རི་མོའི་ཐད་ཁོང་རང་ལས་ཀྱང་མཁས་ཙམ་ཡོད་པར་གྲགས་པའི་སློབ་མ་ཞིག་དང་འགྲན་བསྡུར་བྱས། ཁོང་གཉིས་ཀ་ཡིས་ཙི་ཙི་རེ་བྲིས་ཤིང་། སློབ་དཔོན་དེས་སློབ་མ་རྣམས་ལ་གདེང་འཇོག་བྱེད་དུ་བཅུག་པས། སློབ་བུ་ཁག་གཅིག་གིས་སློབ་ཕྲུག་དེས་བྲིས་པའི་རི་མོ་དེ་མཛེས་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཀྱང་ཁོ་པ་ཚོས་ཕུགས་འཕེར་བ་ཞིག་ཁ་མཚོན་གཅོད་མ་ནུས། སྐབས་དེར་སློབ་དཔོན་གྱིས་ཞུམ་བུ་ཞིག་འཁྱེར་ནས་དབྱེ་འབྱེད་བྱས་པས། བྱི་ལ་དེས་སློབ་མས་བྲིས་པའི་ཙི་ཙིར་སྣང་འཇོག་སྤུ་ཙམ་ཡང་མ་བྱས། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ཀླུ་འབུམ་ལྷ་རིས་མཁས་པས་བྲིས་གནང་བའི་ཙི་ཙི་དེར་མིག་ཅེར་རེར་ལྟ་ཞིང་ཙོག་པུར་བསྡད། མ་ཟད་རི་མོར་མཆོངས་གྲབས་བྱེད། …… དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་མ་སླེབས་གོང་ལ་ཀླུ་འབུམ་ཁམས་ཚན་གྱི་གྲྭ་པ་ཚོས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ནི་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་གྲགས་ཅན་སློབ་དཔོན་དེའི་སྤྲུལ་སྐུར་རྩི་ཡི་ཡོད། ཟེར་སྒྲོས་ལ་དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་ཁོང་གཉིས་ཐབས་རྩལ་རྣམ་པ་ལྔ་སློབ་སྦྱོང་གནང་སྐབས། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་རི་མོའི་ཐོག་ཁྱད་ཆོས་དེ་བས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡོད་པར་ཞལ་བཞེས་གནང་གི་ཡོད། ཁོང་ནི་རིམ་བཞིན་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བས། ཁོང་དང་དུས་མཉམ་པའི་མི་དང་མ་ཟད། སེར་སྐྱ་ནས་མི་དྲག་བར་གྱི་རིམ་པ་མི་འདྲ་བའི་སྦྱིན་བདག་རྣམས་ཀྱི་བསྔགས་བརྗོད་ཐོབ་ཅིང་། རྗེས་ཀྱི་ལོ་ཤས་ནང་ཁོང་ལ་ད་དུང་སྲིད་སྐྱོང་དང་སྟག་བྲག་སྤྲུལ་སྐུའི་གཟིགས་སྐྱོང་ཐོབ།

1934ལོར་པཎྜི་ཏ་ར་ཧུ་ལ་ཟེར་བ་ཞིག་ལྷ་སར་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ཏུ་གནའ་རབས་ལེགས་སྦྱར་གྱི་མ་ཡིག་འཚོལ་རྒྱུར་རོགས་མི་འཚོལ་བར་ཕེབས། དགེ་བཤེས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོའི་ཤག་ནང་ཁོང་དང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཐོག་མར་མཇལ་འཕྲད་བྱུང་ཞིང་། མི་རིང་བར་ཁོང་གཉིས་མཛའ་མཐུན་གྲོགས་པོར་གྱུར།  ཁོང་གཉིས་ལྷན་དུ་རྭ་སྒྲེང་དུ་གནས་གཟིགས་སུ་ཕེབས་པ་དང་། དེ་རྗེས་སླར་བོད་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་དང་། བལ་ཡུལ། རྒྱ་གར་བཅས་སུ་ལྷན་ཕེབས་གནང་། ཁོང་ཚོས་ནང་པའི་གནས་ཤུལ་རྩ་ཆེན་མང་དག་ཅིག་ལ་ལྟ་སྐོར་གནས་གཟིགས་གནང་ཞིང་། གང་དུ་སླེབས་ཀྱང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་འདྲ་རིས་འབྲི་གནང་གི་ཡོད། རྭ་སྒྲེང་དགོན་དུ་ཁོང་ལྷག་པར་སེམས་འགུལ་ཐེབས་པ་ཞིག་བྱུང་བ་སྟེ། གནའ་རབས་རྒྱ་གར་གྱི་རི་མོ་ཞིག་མཇལ་བ་འདྲ་བཤུས་གནང་ཞིང་། དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་རིགས་དེ་དག་བམ་པོ་སྒྲིག་དགོས་དགོངས་ཀྱང་དེ་གའི་དཀོར་གཉེར་གྱིས་དེ་ལྟར་བྱེད་དུ་མ་བཅུག  ལྷོ་ཁའི་གྲ་ནང་དགོན་པར་ཁོང་གིས་ཁ་ཆེ་པཎྜི་ཏ་ཤཱཀྱ་ཤྲིའི་འཇིམ་སྐུའི་འདྲ་རིས་ཤིག་འབྲི་གནང་མཛད་པ་ཤིན་ཏུ་གཙིགས་ཆེར་འཛིན། ཁོང་གིས་ཐོག་མར་འཇིམ་སྐུ་ལ་མཇལ་སྐབས་བརྗོད་མི་ཤེས་པའི་ཡ་མཚན་ཚོར་སྣང་ཞིག་སྐྱེས་བྱུང་གསུངས། ད་དུང་སྐྱིལ་ཀྲུང་གི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྐུའི་འདྲ་རིས་ཀྱང་བྲིས་གནང་མཛད། བལ་ཡུལ་དུ་འབྱོར་རྗེས་ཁོང་ཚོ་བལ་པོའི་འབྱོར་ལྡན་ཚོང་པ་ཐ་ལ་ནའི་ཁྱིམ་དུ་ཟླ་བ་དྲུག་བཞུགས། ཁྱིམ་ཚང་དེས་ལོ་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུའི་གོང་ལ་ལྷ་སར་ཚོང་ཁང་ཞིག་གཉེར་མྱོང་བའི་ཚོང་ལས་གཙོ་བོ་ནི་བལ་སྤུ་ཡིན། ཁོང་ཚོ་བཞུགས་སའི་ཁང་པའི་གྱང་ལྡེབས་ཐོག་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་སྟོན་པའི་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ལས་སྟོན་པའི་སྐུ་གསུམ་བྲིས་གནང་མཛད། ཡིད་ཕངས་པ་ཞིག་ལ་ཁང་པ་དེ་ལོ་མང་རིང་གསོལ་ཐབ་ཏུ་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཡོད། འོན་ཀྱང་མི་རྣམས་ཀྱིས་སྟོན་པའི་སྐུ་དེ་དག་ལ་ཉམས་གསོ་ཐེངས་གཉིས་བྱེད་མྱོང་།

1938ལོར་ར་ཧུ་ལ་ཡིས་པེ་ཧར་དང་ཨོ་ཊི་སའི་ཞིབ་འཇུག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར་འོག   རྟ་ཞོན་ནས་རྒྱང་བསྐྱོད་གལ་ཆེན་ཐེངས་ཤིག་བྱས། ར་ཧུ་ལ་དང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཕུད་གཞན་མི་གཉིས་ཡོད་པ་ནི་རྒྱང་བསྐྱོད་རུ་ཁག་གི་དཔར་པ（པར་རྒྱག་མཁན）མུ་ཁ་ཅི་ཧྥན་ནཱ་དང་རི་མོ་བ་མཁས་ཅན་ཀན་ཝལ་ཀྲིཥྞ་རྣམ་གཉིས་ཡིན། ཁོང་གཉིས་ཀ་ད་ལྟ་ལྡི་ལིར་འཚོ་བཞིན་བཞུགས། ཁོང་ཚོ་ལྷན་རྒྱས་སུ་བོད་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་གནས་སྐོར་དུ་ཟླ་བ་དྲུག་ལ་ཕེབས། ཕྱག་ལས་མེད་པའི་སྐབས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་དང་ཁོང་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་བར་གསེང་དུས་ཚོད་མང་ཆེ་བ་མཉམ་སྐྱེལ་གནང་། ཀན་ཝལ་ཀྲིཥྞ་གྱིས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་གནས་སྐོར་སྐབས་འབྲི་གནང་མཛད་པའི་འདྲ་རིས་ཀྱི་དེབ་ཆུང་ཞིག་ཉར་ཚགས་གནང་འདུག

 

1974ལོར་ཁོང་གི་དགོངས་ཁྲོལ་བྱུང་ནས་ངས་པར་བརྒྱབ་པ་ཡིན། དཔར་པ་མུ་ཁ་ཅིས་གཤམ་གྱི་སྒྲུང་དེ་གསུངས་བྱུང་། དེས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ནི་འཇིག་རྟེན་གྱི་བྱ་བར་མཐོང་ཆུང་གནང་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་པོར་མངོན།

“ང་ཚོས་རྟག་པར་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྐོར་མང་པོ་ཞིག་གླེང་གི་ཡོད། ང་ལ་ཐོབ་པ་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་སློབ་གསོ་ཡིན། སློབ་གསོ་དེ་རིགས་ཀྱིས་སྒྱུ་རྩལ་ནི་དུས་ནམ་བྱུང་ལ་སྤངས་བླང་བྱེད་ཆོག་པའི་བགྱི་བ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད། འོན་ཀྱང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་གལ་ཆེ་ཤོས་ནི་གཟབ་ནན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་པས་ངེས་པར་བློ་རྩེ་གཅིག་སྒྲིམ་བྱ་དགོས་ཞེས་གསུངས། ཉིན་ཞིག་སྐུ་རྩེད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཁོང་གིས་ང་ལ་ཁོང་རང་གི་ནང་དོན་དེ་གསལ་པོར་མཚོན་པར་བྱེད་ཀྱི་ཡིན་ཞེས་གསུངས་བྱུང་། ཁོང་གིས་ཁྲོམ་ལ་ཕེབས་ནས་ཨ་རག་ཤེལ་དམ་གང་གཟིགས་ཏེ་ལམ་སང་མཆོད་འགོ་ཚུགས་སོང་། ཁོང་གིས་ཤེལ་བུམ་ཕྱག་དང་བྲལ་མེད་ཀྱིས་ཨ་རག་མཆོད་ཅིང་། ང་ལ་ཁོ་པའི་ཞལ་རས་དམར་པོར་གྱུར་ཡོད་མེད་སྐད་ཆ་འདྲི་ཡི་འདུག  མཐར་ཁོང་སྐུར་བད་པས་གྱོན་པ་གཙང་མར་ཕུད་ནས་གཅེར་བུར་བཞུགས་ཏེ་རི་མོ་འབྲི་འགོ་བརྩམས། ཁོང་གིས་བྲིས་པ་ནི་སྐྱེས་པའི་ལུས་སྒྲོམ་གྱི་སྤྱི་ཁོག་ཅིག་ཡིན། ཁོང་གིས་སོར་མོའི་རྩེ་གཅིག་ནས་འགོ་བརྩམས་ཏེ་དབུགས་ཐེངས་གཅིག་ལ་བྲིས་གནང་ཞིང་། བྲིས་གྲུབ་རྗེས་པིར་གྱི་རྩེ་མོ་སླར་ཡང་སྔར་གྱི་མཛུབ་རྩེར་སྣེ་སྤྲད་པས་རྫོགས་པར་བྱས་སོ།།”

རྒྱ་གར་དུ་ཁོང་ལ་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་རིགས་མང་དག་ཅིག་གི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཡོད་དེ། མ་དུ་ལ་ཡི་སྟོན་པའི་སྐུ་དང་ཨན་ཊན་བྲག་ཕུག་གི་རི་མོ་ནས་རོ་ལི་ཧཱ་ཉི་ཀུ་ལ་ཡི་བརྩམས་བྱ་དྭངས་གསལ་ཞེས་བྱ་བ་དང་། ལྐོག་གྱུར་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཧེ་མ་ལ་ཡའི་ཆུ་ཚོན་རི་མོ།  ཐ་ན་ཨུ་རུ་སུའི་འཕགས་པའི་སྐུ་བརྙན་བཅས་ཚང་མས་ཁོང་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཡོད། འདྲ་རིས་འབྲི་དེབ་ཐོག་གི་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་ནི་ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ་ནང་མཐོང་དཀོན་པའི་ཆ་ཚང་ཤོས་ཀྱི་རི་མོ་ཡིན། རི་མོ་དེ་དག་ནི་བསྡུས་གསལ་དང་བྱང་ཆུབ་པའི་ཐིག་རིས་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཡོད་ཅིང་། དེས་ཧ་ལམ་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བོད་ལུགས་རི་མོའི་རྣམ་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད་ལ་མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་འཚོལ་ཞིབ་གང་ཟབ་བྱ་རྒྱུར་ཡང་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། རྒྱ་གར་དུ་བཞུགས་རིང་ཁོང་གིས་གསུང་རྩོམ་ཁག་གཉིས་ཙམ་བརྩམས་པར་གྲགས་ཀྱང་དེ་དག་ལག་སོན་མ་བྱུང་། གསུང་རྩོམ་དེ་གཉིས་ནི་རྒྱ་གར་དང་སིངྒ་ལའི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་ཡིན་པ་མ་ཟད། ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱིས་བྲིས་གནང་མཛད་པའི་ས་ཆ་དེ་གའི་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་ཡུལ་སྲོལ་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པའི་བར་བཅུག་རི་མོའང་བཀོད་ཡོད།

1945ལོའི་དགུན་དུས་ཁོང་ལྷ་སར་ལོག་པར་སླར་ཡང་སྐུ་དྲག་མི་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་བསྔགས་བརྗོད་དང་རོགས་རམ་ཐོབ། ཁོང་གིས་ཁོ་པ་ཚོའི་ཆེད་དུ་སྐུ་དཔར་འབྲི་བ་མ་ཟད་ཁོ་ཚོའི་ཁང་པར་མཛེས་རྒྱན་སྤྲོད་པ་སོགས་བྱས། ཁོང་གི་ཕྱག་རྩལ་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ནི་སྟག་འབྲི་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ཁོང་གིས་ཀ་ཤོད་པའི་གཟིམ་ཤག་གི་གྱང་ལྡེབས་སུ་སྟག་མང་པོ་ཞིག་བྲིས་ཡོད། བསམ་གྲུབ་ཕོ་བྲང་གིས་ལྷ་སའི་གྲོང་འདབས་སྒེར་གྱི་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ཞིག་ཡོད་པར་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་ཞིག་གསར་བཞེངས་བྱས། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་རྒྱལ་སྒོའི་གཞོགས་གཉིས་སུ་ཤྭ་བ་བཟུང་བཞིན་པའི་སེང་གེ་ཞིག་བྲིས་ཡོད་ཅིང་། སྦུག་ཏུ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཚོན་པའི་ལྡེབས་རིས་རིང་མོ་ཞིག་ཀྱང་བྲིས་ཡོད་དེ། བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་རིམ་བྱོན་དང་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་རླངས་འཁོར་དང་དེང་རབས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་བཟོ་རིས་བཀོད་ཡོད། འགྲེམས་སྟོན་ཁང་གི་ནང་ད་དུང་འཇིག་རྟེན་མཛེས་པའི་རྒྱན་དྲུག་ཏུ་གྲགས་པའི་སློབ་དཔོན་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་བྲིས་ཡོད་པ་ལས་མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་དེ་བས་མཚར་ཉམས་དོད་པ་བྱུང་ཡོད་སྐད། 1947ལོའི་སྟོན་ཀར་ཁོང་དོ་དམ་བཀག་ཉར་བྱས་པ་ཡིན། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ལོ་རབས་བཞི་བཅུའི་བོད་ཀྱི་མི་སྣ་ཆེ་གྲས་ཟུར་ཁང་དང་ཁོང་ལ་ཉེས་འགེལ་བྱེད་མཁན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགོ་པས་ཁོང་ལ་རང་དགར་རི་མོ་ཞིག་འབྲིར་བཅུག   ཁོང་གིས་སྒོར་མོ་ཞིག་དང་ཐིག་དུམ་ཁ་ཤས་བྲིས་རྗེས་མཐར་བོང་བུ་ཞིག་རང་ཆགས།

བཙོན་ཁང་ནང་དུ་ཟ་ཆས་ཐོབ་པ་འདྲ་དང་ཐ་མག་འདྲ་ཐོབ་རེའི་སླད་དུ་མུ་མཐུད་དུ་རི་མོ་བྲིས། འོན་ཀྱང་ཁོང་གློད་བཀྲོལ་ཐོབ་རྗེས། བགྱི་བ་གཞན་དག་འཕྲོ་ཆད་པ་ཇི་བཞིན་རི་མོའང་འབྲི་མཚམས་བཞག  ཡིན་ནའང་སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཚབ་དང་སྟག་བྲག་སྤྲུལ་སྐུས་ཁོང་སྟོད་ལུང（དེང་དུས་ཀྱི་སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང）སྐྱོ་མོ་ལུང་ཁུལ་གྱི་སྟག་བྲག་དགོན་གསར་དུ་ལཉྫའི་ཡི་གེ་འབྲི་བར་གདན་ཞུས་ལྟར་ཕེབས། དེར་ཁོང་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱ་མི་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱི་ཕྱག་མཛོད་དང་ལྷན་དུ་ཟླ་བ་གཉིས་ཙམ་བཞུགས། ལྷ་སར་ཁོང་བཟང་བཙོན་དུ་བཅུག་ཡོད་ཀྱང་ཁོང་གིས་བོད་ཀྱི་གནའ་རབས་རིག་གནས་ལ་འཛིན་པའི་དགའ་སྣང་དེར་ཉམས་ཆག་དང་འགྱུར་བ་སྤུ་ཙམ་ཡང་བྱུང་མེད་ཅིང་། སྐད་ཅིག་གི་དད་འདུན་དྲག་པོས་སྐུལ་བས་ཁོང་གཙུག་ལག་ཁང་ལ་གཟིགས་སྐོར་དུ་ཕེབས་པ་མ་ཟད།  གཟབ་ནན་གྱིས་གནའ་རབས་ཀྱི་འཇིམ་སྐུ་དང་ལྡེབས་རིས། ལྷ་ཁང་གི་ཀ་གདུང་ཐོག་གི་རི་མོ་བཅས་ལ་གཟིགས། ལྷག་པར་དུ་ཁོང་ནི་ཐོག་ཁའི་མཆོད་བཤོམས་ཆུང་ངུའི་ནང་བཞུགས་པའི་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐུ་བརྙན་ལ་མཇལ་རྒྱུར་དེ་བས་དགའ་པོ་གནང་གི་ཡོད། དམ་པ་གང་ཉིད་ནི་སྐད་གྲགས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས་ན། ངས་འཚོལ་བསྡུ་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་སྟེས་དབང་གིས་འདྲ་རིས་དང་རི་མོ་འགའ་ཞིག་མཇལ་བ་རྣམས་ལ་ཚབ་བྱེད་རང་བཞིན་ལྡན་ཡོད་པར་ཁ་ཚོན་གཅོད་དཀའ་ཡང་དེ་དག་གིས་གཅིག་ནས་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རི་མོའི་དགེ་མཚན་མངོན་ཐུབ་པ་དང་། གཞན་ཡང་བོད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལས་འདས་པའི་གསར་བྱུང་ངམ་རྣམ་མང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རི་མོར་འཚོལ་ཞིབ་གནང་བ་ཞིག་ཀྱང་མངོན་ནོ།།

མི་རྒོད་རྩོམ་རིག་འཕྲིན་སྟེགས་ལས་དྲངས།