བརྡ་སྤྲོད་པ་པཱ་ཎི་ནིའི་མདོ་བོད་ལ་འགྱུར་ཡོད་མེད་སྐོར་དཔྱད་པ།

དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་མདོ།

 

ཟླ་བ་གཞོན་ནུ།

 

ལར་བོད་རང་གི་ལུགས་སུ་སྒྲ་མདོ་ཆེན་མོ་བརྒྱད་དམ་བཅུར་གྲགས་པ་དག་ལས་ཆ་ཚང་བོད་དུ་མ་འགྱུར་ཡང་།  བརྡ་སྤྲོད་པ་ཀུན་གྱི་ཕྱི་མོར་གྲགས་པ་སྒྲ་པ་ཎི་བ་དང་། ཀ་ཙན་དབྱངས་གསུམ་སོགས་སྒྲ་མདོ་ཆེན་མོ་བཞིའི་ལུགས་ཀྱི་འཆད་ཉན་ད་ལྟའང་མ་ནུབ་ཙམ་དུ་ཡོད་ཚུལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་ཡོད། སྒྲ་པ་ཎི་བ་ནི་རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་ཆེན་མོ་(༡༦༡༧-༡༦༨༢)མཆོག་གིས་བསྐུལ་བ་ལྟར་འདར་ལོ་ཙཱ་བ་(༡༦༣༣?-?)ཡིས་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་བ་ཡིན་པས། ཕལ་མོ་ཆེས་སྒྲ་པ་ཎི་བའི་འགྱུར་ནི་བསྟན་འགྱུར་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཡོད་པ་གཞིར་བཞག་ལྟ་བུ་ལས། དེ་ལ་དོན་གཉེར་དང་འཆད་ཉན་ནི་སྔོན་ཡང་ཁག་ཙམ་བྱུང་འདུག་ལ། དེང་སང་ནི་སྲིད་མཐའ་ཙམ་དུ་གྱུར་བས། འདར་འགྱུར་གྱི་གཞི་གང་ཡིན་ཡང་གཏོལ་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད། དེ་ལྟ་བས་ན་འདིར་སྒྲ་པ་ཎི་བའི་ལོ་རྒྱུས་བོད་ལ་ཞིབ་པོ་ཞིག་མ་གྲགས་པས་ཅུང་ཙམ་རྒྱས་པར་སྤྲོས་ཤིང་། སྒྲ་པ་ཎི་བའི་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུད་འཛིན་པ་གསལ་བར་བྱས་ཏེ། འདར་འགྱུར་གྱི་འགྱུར་གཞི་གང་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་བར་བྱས་ཡོད། 

 

གནད་ཚིག  པཱ་ཎི་ནི། སྒྲ་པ་ཎི་བ། འདར་ལོ་ཙཱ་བ། རབ་བྱེད་ཟླ་ཟེར། སྐབས་བརྒྱད་མ།

སྒྲ་པ་ཎི་བ་བོད་ལ་འགྱུར་ཡོད་དམ་མེད་བཤད་པ་ལ། དང་བོ། པཱ་ཎི་ནིའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་པ། གཉིས་པ། སྒྲ་པ་ཎི་བའི་ཁྱད་ཆོས་རགས་ཙམ་བཤད་པ། གསུམ་པ། སྒྲ་པ་ཎི་བའི་བརྒྱུད་པ་བཤད་དེ་འདར་འགྱུར་གང་ཡིན་བཤད་པ། བཞི་བ། མཐའ་སྡོམ་བཅས་བཞིར་ཕྱེ་སྟེ་བཤད་པ་ལ། 

དང་བོ། པཱ་ཎི་ནིའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་པ། 

པཱ་ཎི་ནིའི་འཁྲུངས་ཡུལ་གྱི་སྐོར་དང་། པ་ཎི་བ་དང་སྒྲའི་རྗེས་སུ་བསྟན་པ།

དེ་ཡང་ཞོན་ཙང་(玄奘)གིས་མཛད་ཅིང་གུང་མགོན་པོ་སྐྱབས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བའི་《ཏཱ་ཐང་སིའི་ཡུས་ཀྱིས་》ལས་འདི་སྐད་དུ། “༈དེའི་[གྲོང་ཁྱེར་བྷ་རུ་ཤའི]ཤར་ལྷོའི་མཚམས་སུ་རྒྱང་གྲག་བརྒྱ་དང་ལྔ་བཅུ་ཙམ་གྱི་སར་ཨུ་ད་ཀ་ཧན་ཋའི་གྲོང་ཁྱེར། དེའི་མཐའ་སྐོར་དུ་རྒྱང་གྲག་ཉི་ཤུ་ལྷག་པ་ལྷོ་ངོས་སུ་ཆུ་ཀླུང་སིན་དྷུ་འབབས་པ། ནང་མི་ཁྱིམ་གྱིས་གཏམ་པ་ཕྱུག་ལ་བདེ་བ། ཕྱོགས་ཀུན་ནས་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་འདུས་པས་ཚོང་པའི་ཚོགས་མང་ངོ་།།[1]”

ཞེས་དང་ཡང་།  “༈གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ནུབ་བྱང་མཚམས་སུ་རྒྱང་གྲག་ཉི་ཤུའི་སྐོར་ན་ག་[ཤ]ར་ཏུ་རའི་[ཤ་ར་ཏུ་རའི་(娑羅睹邏邑)]ལྗོངས་སྟེ། འདི་ནི་བྲམ་ཟེ་པ་ཎིའི་འཁྲུངས་ཡུལ་སྟེ[ཏེ]། བྲམ་ཟེ་པ་ཎི་ཞེས་བྱ་བ་བསྐལ་པ་དང་པོའི་དུས་ལྷ་ཚངས་པ་དེར་བྱོན་ཏེ་སྔོན་གྱི་དྲང་སྲོང་རྣམས་ལ་སྨྲ་བའི་བསྟན་བཅོས་བཤད་པས་དེར་གནས་པའི་སྐྱེ་བོ་ཕལ་ཆེར་སྒྲ་རིག་ལ་དགའ་བ་དང་སྦྱངས་པ་མང་ངོ་། །རེ་ཞིག་ན་སྒྲ་ནུབ་ནས་ཧོར་ཁོངས་སུ་ལུས་པ་ལ་ལོ་བརྒྱ་བའི་དུས་སུ་བྲམ་ཟེ་པ་ཎི་སྐྱེས་ནས་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་བསྒྲུབ་པས་འགྲུབ་སྟེ་ཞལ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་། དབང་ཕྱུག་གིས་སྨྲ་བའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ས་བོན་བསྩལ། ཊིཀྐ་བརྩོམ་ཞིག་ཅེས་ལུང་བསྟན་ལྟར་བརྩམས་པས་ཚིག་རྐང་བཞི་རེར་ཡི་གེ་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་རེ་ཡོད་པའི་ཤླཽ་ཀ་སྟོང་ཚང་བ་ཞིག་མཛད་དོ། །དེའི་གདུང་འཛིན་བྲམ་ཟེ་སྒྲ་ལ་མཁས་པ་མང་པོ་བྱུང་ཞིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བཞིན་པ་དང་ད་དུང་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བར་སྣང་ངོ་།།[2]” 

ཡང་། “༈སྟོན་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ནས་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་ན་ཁ་ཆེའི་ཡུལ་ནས་དགྲ་བཅོམ་པ་ཞིག་འདིར་བྱོན་ཏེ། ལྗོངས་རྒྱུ་པ་ན་བྲམ་ཟེ་ཞིག་གིས་ཁྱེའུ་ཅིག་ལ་སྒྲ་སློབ་པའི་ཕྱིར་སྤྱོས་ཤིང་བརྡུངས་པ་མཐོང་ནས་རྒྱུ་མཚན་དྲིས་པར་སྒྲ་རིག་པ་སློབ་པར་བརྩོན་འགྲུས་མི་བསྐྱེད་པ་ཟེར་རོ། ། ་་་ ་་་[3]”ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་དང་། 《འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད་》དང་《མདོ་ལང་ཀར་གཤེགས་པ་》སོགས་སུ་ལུང་དུ་བསྟན་པ་ཙམ་ལས། པ་ཎི་བ་གང་དུ་བྱོན་པ་དང་ནམ་ཞིག་བྱོན་མིན་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་ཁག་ཏུ་དག་པོ་ཞིག་མི་གསལ་ན་ཡང་། དྲང་སྲོང་སྙིམ་ལྷུང་གིས་མཛད་པའི་《བཤད་པ་ཆེན་པོ་》རུ་པ་ཎི་བའི་ཡུམ་གྱི་མཚན་ལ་དཱཀྵཱི་དང་། ཁོང་ལ་དཱཀྵཱིཔུཏྲ་སྟེ་དཀྵཱིའི་བུ་ཞེས་བོས་ཡོད་ཅིང་། དེ་ནི་སྐྱེས་རབས་སུ་འབྱུང་བའི་《སངས་རྒྱས་སྤྱོད་པ་》ཡི་སྙན་ངག་ཆེན་མོའི་མཛད་བྱང་དུ། “ཡུལ་ཤཱ་སེ་ཏ་ཀའི་[སཱ་ཀེ་ཏ་ཀའི]གསེར་མིག་མའི་བུ་[སུབརྞཱཀྵཱིཔུཏྲ]དགེ་སློང་སློབ་དཔོན་སྙན་དངགས་མཁན་ཆེན་པོ། སྨྲ་བ་དང་ལྡན་པ་ཕྱོགས་སུ་རྣམ་པར་གྲགས་པ། བཙུན་པ་རྟ་དབྱངས་ཀྱིས་མཛད།”[4] ཅེས་གསལ་བ་ལྟར་པཱ་ཎི་ནི་ལ་དཱཀྵཱིའི་བུ་ཞེས་པ་དང་སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ལ་གསེར་མིག་མའི་བུ་ཞེས་བོས་པ་ནི་ཡུམ་གྱི་མཚན་ལ་བུ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྐྱེན་བྱིན་པའོ།། དེ་བཞིན་འགྲེལ་བ་གསལ་ལྡན་ལྟར་ན། ན་མཐའ་ཅན་པཱཎིན྄་ཞེས་པ་ལ་བུ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྐྱེན་“ཨཎ྄”བྱིན་པས་པཱཎིན་ཞེས་གྲུབ་པ་ལ། དེ་ལ་བསྐྱར་དུ་བུ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྐྱེན་“ཨིཉ྄”་བྱིན་ཏེ་བསྒྲུབས་པས་པཱཎིན་ཞེས་པ་བུ་བརྒྱུད་གསལ་བྱེད་ཀྱི་མིང་དུ་བརྩིས་ཏེ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་ཁོང་གི་བརྩམས་པའི་གཞུང་ལ་པཱཎིནཱིཡ་ཞེས་པཱ་ཎི་བ་ཞེས་ཀྱང་སྒྲུབ་པར་བྱེད་དོ།། དེ་ལྟ་ནའང་པཱ་ཎི་ནིའི་མིང་གི་སྒྲ་སྒྲུབ་ཐད་མཁས་པ་ཁག་བཞེད་པ་མི་མཐུན་པ་འབྱུང་སྟེ། ཁ་ཅིག་པཎིན྄་ལ་རྐྱེན་ཨཎ྄་བྱིན་ནས་པཱཎིན྄་ཞེས་གྲུབ་པ་ལ་བསྐྱར་དུ་ཨིཉ྄འི་རྐྱེན་བྱིན་ནས་རྐྱེན་གྱི་མཐའ་ཅན་པཱཎིནི་ཞེས་གྲུབ་པར་འདོད་ཅིང་། དེ་ནི་ཁོང་གི་མིང་དུ་འདོད། ཡང་ཨུདྷིཥྛིར་མིམཱཾསཀ་མཆོག་གིས་ན་མཐའ་ཅན་པཎིན྄་ནི་ཚོགས་བཅུ་ལས་བཧྲ་ལ་སོགས་པའི་ཚོགས་སུ་གཏོགས་པས་དེ་ལ་ཨིཉ྄འི་རྐྱེན་བྱིན་ཏེ་བུ་བརྒྱུད་ཀྱི་དོན་ཅན་པཱཎིནི་ཞེས་པ་གྲུབ་པར་བཞེད་པ་[5]སོགས་གང་ལྟར་ཡང་། པཱ་ཎི་ནིའི་ཡབ་ཀྱི་མཚན་ལ་རྩོད་པ་ལས་པཱ་ཎི་ནི་ཞེས་པའི་མིང་ནི་རྩོད་མེད་ཡོངས་གྲགས་སོ།[6] དེ་བཞིན་དུ་པཱ་ཎི་ནིའི་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ལ། པཱ་ཎི་ན་དང་། པཱ་ཎི་ནི། དཱཀྵཱིཔུཏྲ། ཤཱལངྐི། ཤཱལཱཏུརིཡ། ཨཱཧིཀ་སོགས་ཀྱང་ཡོད་པར་རྒྱ་གར་མཁས་པ་ཨུདྷིཥྛིར་མིམཱཾསཀ་མཆོག་གསུངས་[7]སོ།། དེ་ལས་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ་ནི་པཱ་ཎི་ནི་ཞེས་པ་འདི་ཡིན་ལ། གོང་གི་སྒྲུབ་བྱེད་དེ་དག་ལས་པཱ་ཎི་ནིའི་ཡུམ་གྱི་མཚན་ལ་དཱཀྵཱི་དང་ཡབ་ཀྱི་མཚན་ལ་པཎིན྄་ཡིན་པར་སྣང་།

ཁོང་འཁྲུངས་ཡུལ་ནི་《ཐང་སན་ལམ་ཡིག་》ཏུ་འབྱུང་བ་[8]ལྟར་ན་ག་ར་ཏུ་རའི་ལྗོངས་ཞེས་གུང་འགྱུར་དུ་གསལ་ཡང་མ་ཡིག་རང་དུ་(娑羅睹邏)ཧྲ་ལོ་ཏུ་ལོ་ཡི་ལྟ་བུར་འདོན་པ་ནི་རྒྱ་སྐད་དུ་སྒྲ་དག་པར་མ་ཐོན་པ་མ་གཏོགས་ཤ་ལཱ་ཏུ་ར་རང་དུ་ངེས། ཤ་ལཱ་ཏུ་ར་ནི་གནའ་བོའི་དྲི་ཟའི་ཡུལ་ཤ་ལཱ་ཏུ་ར་སྟེ། དེང་གི་པ་ཀི་སྠན་གྱི་ཆུ་མོ་སིནྡྷུ་དང་ཀ་བུལ་འདྲེས་མཚམས་ན་ཆགས་པའི་ལ་ཧོར་དང་ཉེ་བའི་གནས་ཤིག་ཏུ་ཁེལ་ཡོད་པ་དང་། གཞན་ཡང་བ་ལ་བྷིའི་རྒྱལ་བོ་བདུན་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉི་མའི་སྐབས་ཀྱི་བརྐོས་ཡིག་ཅིག་ཏུ་པ་ཎི་བར་ཤ་ལཱ་ཏུ་རི་བ་ཞེས་ཀྱང་བོས་ཏེ། དེའི་དོན་ནི་ཤ་ལཱ་ཏུ་རའི་མི་ཡིན་པས། དེང་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚམས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ན་པ་ཎི་བ་ནི་པ་ཀི་སྠན་གྱི་མི་ལགས་སོ།།  

ཁོང་གི་འཁྲུངས་ལོ་ནི་《ཐང་སན་ལམ་ཡིག་》ལྟར་ན། སྟོན་པ་འདས་པའི་ལོ་ལྔ་བརྒྱའམ་བཞི་བརྒྱ་ཙམ་གྱི་རྗེས་སུ་བྱོན་པར་བཞེད་པ་ཡིན་པས། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དང་བོའི་ཡས་མས་སུ་ཡིན་དགོས་པར་འགྱུར་ན་ཡང་། དེང་གི་མཁས་པ་ཁག་གི་བཞེད་པ་མི་མཐུན་ཏེ། སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་བདུན་པར་བྱོན་པར་འདོད་མཁན་དང་། དེ་བཞིན་དྲུག་པ་དང་། ལྔ་བ་དང་། བཞི་བ་སོགས་སུ་བཞེད་མཁན་ཡང་ཡོད་པས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་སོ།།

འདིར་གླེང་རིན་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ནི་ལེགས་སྦྱར་སྨྲ་བ་གྲགས་ཅན་ཁར་ཌོ་ན་(Cardona)སྟེ། ཁོང་གིས་པ་ཎི་བའི་བྱོན་ལོའི་སྐོར་ལ་རྒྱུ་མཚན་གཉིས་གསུངས་པ་ལས། དང་བོ་ནི། པ་ཎི་བའི་སྒྲ་མདོ་《སྐབས་བརྒྱད་མ》ཡི་སྐབས་བཞི་བའི་རྐང་བ་དང་བོའི་མདོ་རིམ་ཞེ་དགུ་བར་“ཡ་བ་ཡ་བ་ན་”ཞེས་སོགས་འབྱུང་བ་ནི་ཡ་བ་ནཱ་ནཱི་ལི་པིའོ་ཞེས་འགྲེལ་བ་གསལ་ལྡན་དུ་འབྱུང་བ་ལྟར་གྷི་རིག་གི་ཡི་གེ་སྟོན་པར་བཞེད་ཅིང་། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་པ་ཎི་བ་ནི་ཨེ་ལེགས་ཟན་ཊར་ལས་འཕྱི་བར་བྱོན་པར་བཞེད་པ་དང་། གཉིས་པ་ནི། ཡང་གཞུང་དེ་ཉིད་ཀྱི་སྐབས་གཉིས་པའི་རྐང་བ་དང་བོའི་མདོ་རིམ་བདུན་ཅུ་བར་“ཀུ་མཱ་ར་ནི་ཤྲམཎཱ་ལ་སོགས་པས་སོ་”ཞེས་འབྱུང་བའི་ཤྲ་མ་ཎཱ་ནི་དགེ་སྦྱོང་མར་གོ་ཞིང་། དེ་ནི་ནང་བའི་དགེ་སློང་མར་གོ་བ་ཡིན་པས། པ་ཎི་བ་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པའི་རྗེས་སུ་བྱོན་པར་བཞེད་པའོ།། རྒྱུ་མཚན་གཉིས་པ་དེར་ཀེ་བྷི་པཱ་ཋག་མཆོག་(K.B.Pathak)གིས་ཤྲ་མ་ཎཱ་ཞེས་པ་དེ་རྒྱལ་བ་བའི་དགེ་སྦྱོང་མར་ཡང་གོ་ཆོག་པས་ཁྱབ་པ་མེད་ཚུལ་བསྟན་ཡོད།

གང་ལྟར་ཡང་། སྤྱི་ལོ་༡༩༣༩ལོར་འཁྲུངས་ཤིང་ད་དུང་སྐུ་འཚོ་གཞེས་གནང་བཞིན་པའི་འཇར་མན་གྱི་མཁས་པ་གྲགས་ཅན་ཧི་ནུ་བྷེར་(Oskar von Hinüber) (༡༩༩༠།ཤ༣༤)དང་༡༩༤༧ལོར་འཁྲུངས་པའི་ཕོལ་ཁ་(Harry Falk )(༡༩༩༣།ཤ༣༠༤)གཉིས་ཀྱིས་པ་ཎི་བ་ནི་རྒྱལ་བོ་མྱ་ངན་མེད་དང་དུས་མཉམ་ལྟ་བུར་བྱོན་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ་༣༥༠ལོར་བཞག་ན་འཐད་པར་གསུངས་ལ། དེ་ཡང་《ལང་ཀར་གཤེགས་པ་》ལས།[9]  “སྒྲ་བྱེད་པ་ནི་པ་ཎི་ནི། །རྐང་པའི་མིག་དང་ཆེ་དབང་དང་། །ཚངས་པ་དང་ནི་གར་ག་དང་། །འཇིག་རྟེན་རྒྱང་ཕན་བྱེད་པ་འབྱུང་། །ཀཱ་ཏྱཱ་ཡ་ན་མདོ་བྱེད་པ། །མཆོད་སྦྱིན་བལ་ཀ་དེ་བཞིན་ཏེ། །བྷུ་དྷུ་ཀ་དང་སྐར་མཁན་དག །རྩོད་པའི་དུས་ན་འབྱུང་བར་འགྱུར། །”ཞེས་ཀྱང་འབྱུང་བ་ལྟར། པ་ཎི་བ་སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་དུས་རབས་བཞི་བའམ་གསུམ་པའི་ནང་དུ་བྱས་ན་སྟོན་པའི་རྗེས་སུ་བྱོན་པར་འགྲོ་བས་ནང་བའི་ལུགས་དང་མཐུན་ལ། དེང་གི་མཁས་པ་གྲགས་ཅན་ཁག་གི་ལུགས་དང་ཡང་མཐུན་པས་ལེགས་པར་སྣང་ངོ་།།

པཱ་ཎི་ནི།

དེ་ཡང་གོང་དུ་དྲངས་པའི་ཞོན་ཙང་གི་ལམ་ཡིག་ལྟར་ན། “རེ་ཞིག་ན་སྒྲ་ནུབ་ནས་ཧོར་ཁོངས་སུ་ལུས་པ་ལ་ལོ་བརྒྱ་བའི་དུས་སུ་བྲམ་ཟེ་པ་ཎི་སྐྱེས་ནས་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་བསྒྲུབ་པས་འགྲུབ་སྟེ་ཞལ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་། དབང་ཕྱུག་གིས་སྨྲ་བའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ས་བོན་བསྩལ།[10]”ཞེས་པ་ལྟར། རེ་ཞིག་ན་སྒྲ་ནུབ་ནས་ཞེས་པ་ནི་ཧ་ཅང་ཐུགས་མད་དེ། པ་ཎི་བའི་སྒྲ་མདོ་ནི་སྒྲ་མདོ་ཐོག་མ་མིན་པར། སྔོན་བྱོན་གྱི་སློབ་དཔོན་གང་མང་གི་རིགས་པའི་ཉིང་བཅུད་འདུས་པ་མཁས་པ་དག་གིས་གླེང་ལ། ཁོང་གི་ཡོངས་གྲགས་སུ་པ་ཎི་བའི་མདོ་དང་དོན་དུ་《སྐབས་བརྒྱད་མ》བགྱི་བར་ཡང་ཁོང་གི་སྔོན་དུ་བྱོན་པའི་སློབ་དཔོན་བཅུའི་མཚན་འབྱུང་སྟེ། སྐབས་དྲུག་པར་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་ཨཱ་པི་ཤ་ལི[11]། སྐབས་དང་བོ་སོགས་སུ་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་ཀཱ་ཤྱ་པ་[12]སྟེ་འོད་སྲུངས། སྐབས་བརྒྱད་པ་སོགས་སུ་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་གཱ་རྒྱ[13]། སྐབས་དྲུག་པ་སོགས་སུ་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་གཱ་ལ་བ[14]། སྐབས་དྲུག་པར་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་ཙཱ་ཀྲ་བརྨན[15]། སྐབས་བདུན་པར་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་བྷཱ་ར་དྷྭ་ཛ་[16]སྟེ་རྒྱལ་མཚན་ཁུར། སྐབས་གསུམ་པ་སོགས་སུ་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་ཤཱ་ཀ་ཊཱ་ཡ་ན[17]། སྐབས་བརྒྱད་པ་སོགས་སུ་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་ཤཱ་ཀ་ལྱ[18]། སྐབས་ལྔ་བར་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་སེ་ན་ཀ[19]། སྐབས་དྲུག་པར་འབྱུང་བའི་སློབ་དཔོན་སྥོ་ཊཱ་ཡན་[20]བཅས་བཅུའོ།། དེ་བས་པ་ཎི་བ་ནི་སྒྲའི་ལོ་རྒྱུས་སུ་བྱུང་བའི་མཁས་པ་གཅིག་པོ་དེ་མ་ཡིན་པར། རྒྱུ་སྐར་ཁྲོད་ཀྱི་ཟླ་བ་ལྟ་བུར་གྱུར་བ་སྟེ། ཁོང་གི་མཁྱེན་ཡོན་དང་མཛད་འཕྲིན་གྱིས་མཁས་པ་གཞན་དག་གི་མཛད་པ་མོག་པོར་བྱས་པ་ཙམ་མོ།། 

ལམ་ཡིག་ཏུ་“དེའི་གདུང་འཛིན་བྲམ་ཟེ་སྒྲ་ལ་མཁས་པ་མང་པོ་བྱུང་ཞིང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བཞིན་པ་དང་ད་དུང་ཡང་འབྱུང་བར་འགྱུར་བར་སྣང་ངོ་།།[21]”ཞེས་པ་ཐུགས་མད་དེ། ཁོང་གི་གདུང་འཛིན་དེང་སང་གི་བར་དུ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བྱུང་བ་ནི་འོག་གི་རེའུ་མིག་ཏུ་གསལ་བར་དེར་གཟིགས་པར་ཞུ།

པ་ཎི་བ་དང་དུས་མཉམ་པའི་སློབ་དཔོན་ཁག་ནི་ཤཽ་ན་ཀ། དེ་བཞིན་ཡཱ་སྐ། བྱཱ་ཌི། པིཾ་གལ་སྟེ་དྲང་སྲོང་སེར་སྐྱ་སྡེབ་སྦྱོར་གྱི་གཞུང་མཛད་མཁན་དེ་ཡིན་ལ། སེར་སྐྱ་ནི་པ་ཎི་བའི་སྤུན་ཡིན་པར་ཡང་ཁ་ཅིག་བཞེད། ཡཱ་སྐ་ནི་ངེས་ཚིག་ཅེས་པའི་གཞུང་བྱེད་པོར་འདོད་ཅིང་། བྱཱ་ཌི་ནི་《འཆི་མེད་མཛོད་》ཀྱི་འགྲེལ་བ་འདོད་འཇོ་བ་མོར་ཡང་ལན་མང་འབྱུང་བ་ཡིན་ལ། སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་སྟོབས་ཀྱི་ལྷ་ལྟར་ན། བྱཱ་ཌི་ནི་པཱ་ཎི་ནིའི་ཨ་ཞང་གི་བུ་ཡིན་པར་གསུང་[22]ངོ་།།

སློབ་དཔོན་འདི་དང་ཀ་ཏའི་བུའམ་མཆོག་སྲེད། དྲང་སྲོང་སྙིམ་ལྷུང་བཅས་གསུམ་ལ་ཐུབ་པ་རྣམ་གསུམ་ཟེར་ཞིང་། ལེགས་སྦྱར་གྱི་བརྡ་སྤྲོད་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་ལྟ་བུར་བརྩི་བ་ཡིན།  པ་ཎི་བས་མཛད་པའི་《མདོའི་གླེགས་བམ་》དང་《དབྱིངས་ཀྱི་གླེགས་བམ་》དང་། 《ཚོགས་ཀྱི་གླེགས་བམ་》 དང་《ཨུཎ྄་ལ་སོགས་པ་》དང་།  དེ་བཞིན་《རྟགས་ཀྱི་རྗེས་སུ་བསྟན་པ་》བཅས་བསྟན་བཅོས་ལྔ་ལ་པ་ཎི་བའི་ལུང་སྟོན་པ་ཞེས་བགྱི་བ་ལས་པ་ཎི་བའི་ལུང་སྟོན་པ་མདོའི་གླེགས་བམ་གཅིག་པུར་གོ་ན་ཁ་མ་ཚང་བའི་སྐྱོན་འབྱུང་བ་ཡིན། དེ་བཞིན་མཆོག་སྲེད་ཀྱིས་《རྣམ་པར་འགྲེལ་བ་》རུ་པ་ཎི་བའི་གཞུང་ལ་འགྲེལ་བ་དང་ཁ་སྣོན་བརྒྱབ་པ་ཁག་དེང་སང་དཔེ་ལོགས་སུ་རྙེད་དུ་མེད་ཀྱང་། ཆ་འགའ་བསྟན་དུ་ཡོད་པ་ནི་དྲང་སྲོང་སྙིམ་ལྷུང་གིས་མཛད་པའི་《བཤད་པ་ཆེན་པོ་》རུ་ཕྱོགས་སྔར་བཀོད་པ་ཁག་ལས་རྟོགས་པར་གྱུར་བ་ཡིན། དེ་བས་ཁོང་གསུམ་ལ་སྒྲའི་ལུགས་ཀྱི་ཐུབ་ཆེན་རྣམ་གསུམ་ཟེར་ཞིང་། སྒྲ་ལ་ཕྱག་རྗེས་ཧ་ཅང་ཆེ་བས། མཆོད་བརྗོད་ཁག་ཏུའང་། “རྣམ་འགྲེལ་བྱེད་པོ་མཆོག་སྲེད་དང་།། བཤད་ཆེན་མཛད་པོ་སྙིམ་ལྷུང་དང་།། མདོ་མཛད་པཱ་ཎི་ནི་ལ་སྟེ།། ཐུབ་པ་གསུམ་པོར་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།[23]” ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར་རོ།། 

པ་ཎི་བའི་སྐོར་《གཏམ་ཆུ་བོའི་རྒྱ་མཚོ་》ལས་འབྱུང་བ་གཤམ་གསལ་ལྟར་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། 《གཏམ་ཆུ་བོ་རྒྱ་མཚོ་》[24]ཡི་རླབས་བཞི་བའི་ནང་དུ་གསལ་བ་ལྟར་ན། “དེ་ཡི་ཚེ་ན་བ་རྵ་ཡི། །སློབ་མའི་སྡེ་ནི་ཆེར་གྱུར་ཏེ། །དེ་ལ་གཅིག་ནི་པཱ་ཎི་ནི། །བགྱི་བའི་བློ་གྲོས་དམན་པ་བྱུང་། །སྲི་ཞུས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཤིང་། །ངལ་དེ་བརྵའི་ཆུང་མ་ཡིས། །རིག་པ་རྙེད་ཕྱིར་དཀའ་ཐུབ་སླད། །གངས་ཅན་རི་བོར་བརྫངས་བཞིན་སོང་། །དེར་ནི་དཀའ་ཐུབ་དྲག་པོ་ཡིས། །གཙུག་ན་ཟླ་བ་མཉེས་བྱས་པས། །རིག་པ་ཀུན་གྱི་སྒོ་མོ་སྟེ། །ལུང་དུ་སྟོན་པ་གསར་བ་བརྙེས། །དེ་ནས་དེ་ནི་ཕྱིར་འོངས་ཏེ། །རྩོད་པའི་སླད་དུ་ང་བོས་གྱུར། །བདག་ཅག་རྩོད་པར་རབ་ཞུགས་ནས། །ཉིན་མ་བདུན་དག་སོང་བར་གྱུར། །བདག་གིས་ཉིན་མ་བརྒྱད་པ་ལ། །ཁོ་ནི་ཕམ་པར་བགྱིས་མ་ཐག །མཁའ་ལ་གནས་པའི་བདེ་འབྱུང་གིས། །ཧཱུཾ་མཛད་སྒྲ་ཆེན་བསྒྲགས་བྱས་ནས། །དབང་བོ་ཡི་ནི་ལུང་སྟོན་པ། །དེ་ཡིས་རབ་ཏུ་གཞོམ་མཛད་པས། །པ་ཎི་བ་ནི་ཡོངས་རྒྱལ་ཏེ། །བདག་ཅག་སླར་ཡང་རྨོངས་པར་གྱུར།།”[25]    ཞེས་གསལ་བ་ལྟར། བོད་ཀྱི་སྒྲའི་ལོ་རྒྱུས་དང་སྒྲའི་དར་འཕེལ་གྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པའི་སྐབས་སུ་ཞལ་གཅིག་གྲགས་ལྟ་བུར་པ་ཎི་བ་ནི་ཐོག་མར་དབང་བོ་ཧ་ཅང་རྟུལ་བ་ཞིག་དང་དེ་ནས་ལྷ་ཆེན་མཉེས་པར་བྱས་ནས་མཆོག་ཐོབ་སྟེ། མཁས་པའི་དབང་བོར་གྱུར་ཚུལ་གསལ་བའང་། གཏམ་ཆུ་བོའི་རྒྱ་མཚོའི་གཏམ་རྒྱུད་འདི་ལས་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ལ་རྒྱ་གར་པཎ་ཆེན་དག་གིས་སྙན་བརྒྱུད་དུ་གསུངས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་གསལ་ལོ། །

ལར་སི་ཏུ་མཆོག་གིས་《ཙནྡྲ་བའི་རྣམ་བཤད་བརྡ་སྤྲོད་གཞུང་ལུགས་རྒྱ་མཚོར་འཇུག་ཅིང་ལེགས་བཤད་རིན་ཆེན་འདྲེན་པའི་གྲུ་གཟིངས་》སུ།  “འདར་ལོའི་ནོར་ཤིང་དུ་སྒྲ་མདོ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་བགྲང་བའི་སྐབས་སུ། ལྷའི་བུ་ཟླ་བས་བྱས་པའི་ཙནྡྲ་བྱཱ་ཀ་ར་ཎ། ཞེས་ཟེར་ནའང་། བ་ལ་བྷ་དྲ་སོགས་ཀྱི་ངག་སྒྲོས་ཡིན་འདྲ་བ་བོད་པ་རྣམས་ལ་གང་བྱས་ཀྱང་ཆོག་སྙམ་པའི་ཧམ་བརྫུན་ཡིན་ཏེ་འཕགས་ཡུལ་གྱི་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཡེ་མ་གྲགས་པའི་ཕྱིར་རོ།།[26]”ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར།  རང་རེའི་བོད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་ཁག་དང་སྒྲ་མདོའི་ལོ་རྒྱུས་ཁག་ཏུ་གཏམ་རྒྱུད་ཕན་ཚུན་བསྲེས་པ་ཡང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་འདི་གཅིག་ནས་བོད་རྣམས་གཏམ་རྒྱུད་ལ་དགའ་བ་ཙམ་དོན་དུ་གཉེར་ཆེས་པས་ནོངས་པ་དང་གཉིས་ནས་གོང་དུ་སི་ཏུས་གསུངས་པ་ལྟར་བོད་པ་རྣམས་ལ་གང་བྱས་ཀྱང་ཆོག་སྙམ་པའི་ཁྱད་དུ་གསོད་པ་དེར་ཐུག་ཡོད་པར་སེམས་སོ།།

སྙིམ་ལྷུང་།

གཉིས་པ། སྒྲ་པ་ཎི་བའི་ཁྱད་ཆོས་རགས་ཙམ་བཤད་པ།

 

སྤྱིར་ལེགས་སྦྱར་གྱི་བརྡ་སྤྲོད་པ་ཕལ་མོ་ཆེ་ནི་བྲམ་ཟེ་པ་ཎི་བའི་བརྡ་སྤྲོད་པ་གཞིར་བཞག་པ་ཡོངས་གྲགས་ལ། དེ་ལ་ཀ་ཏའི་བུས་《རྣམ་འགྲེལ་》ཞེས་པའི་གཞུང་འགྲེལ་མཛད་དེ་དེ་ལ་འགྲེལ་བཤད་དང་སུན་འབྱིན་ཧོར་ཀོང་གསབ་པ་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་བྱས། དེ་བཞིན་དྲང་སྲོང་སྙིམ་ལྷུང་གིས་《བཤད་པ་》ཞེས་པའི་གཞུང་མཛད་དེ་པ་ཎི་བའི་ལུགས་དང་ཀ་ཏའི་བུའི་ལུགས་ལ་འགྲེལ་བཤད་དང་དམིགས་བསལ་གྱིས་ཕྱི་མར་བརྒལ་བརྟག་ལན་མང་མཛད། སྤྱིར་ཐུབ་པ་གསུམ་ལས་ཕྱི་མ་ནི་སྔ་མ་གཉིས་ལས་གཙིགས་སུ་འཛིན་ཏེ། སྙིམ་ལྷུང་ནི་བྱོན་ཕྱིས་པ་དང་སྒྲའི་ལུགས་ཕལ་མོ་ཆེར་མཇལ་སྐལ་བྱུང་བས་ཚད་ཐུབ་ཏུ་འཛིན་པ་ཡིན།    ཀཻ་ཡ་ཊས་ཀྱང་(༢་༤་༢༦)སྐབས་གཉིས་པའི་རྐང་བ་བཞི་བའི་མདོ་རིམ་ཉེར་དྲུག་པ་འགྲེལ་བའི་ཚེ།   ཇི་སྐད་དུ།  “མུནིདྭཡཱཙྩ བྷཱཥྱཀཱརཿ པྲམཱཎཏརཾ ཨདྷིཀལཀྵྱདརྴིཏྭཱཏ྄།”  [མཚན་མ་ལྷག་ཏུ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། ཐུབ་པ་གཉིས་ལས་བཤད་མཛད་ཉིད་མཆོག་ཏུ་ཚད་མར་གྱུར་བའོ་་་]ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་བཞིན་ནོ།།

དཔྱད་རྩོམ་འདི་རྫོགས་པར་གཟིགས་དགོངས་ཚེ། བོད་རིག་པར་ཕེབས་རོགས།