ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་ཚོམས་ཀྱི་སྡེ།
පඨමබොධිසුත්‌තං
එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා උරුවෙලායං විහරති නජ්‌ජා නෙරඤ්‌ජරාය තීරෙ බොධිරුක්‌ඛමූලෙ පඨමාභිසම්‌බුද්‌ධො. තෙන ඛොපන සමයෙන භගවා සත්‌තාහං එකපල්‌ලඞ්‌කෙන නිසින්‌නො හොති විමුත්‌තිසුඛපටිසංවෙදී. අථඛො භගවා තස්‌ස සත්‌තාහස්‌ස අච්‌චයෙන තම්‌හා සමාධිම්‌හා වුට්‌ඨහිත්‌වා රත්‌තියා පඨමං යාමං පටිච්‌චසමුප්‌පාදං අනුලොමං සාධුකංමනසාකාසි
‘‘ඉති ඉමස්‌මිං සති ඉදං හොති, ඉමස්‌සුප්‌පාදා ඉදං උප්‌පජ්‌ජති, යදිදං – අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං, සළායතනපච්‌චයා ඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසාසම්‌භවන්‌ති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොතී’’ති.
අථ ඛො භගවා එතමත්‌ථං විදිත්‌වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –
‘‘යදා හවෙ පාතුභවන්‌ති ධම්‌මා,
ආතාපිනො ඣායතො බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස
අථස්‌ස කඞ්‌ඛා වපයන්‌ති සබ්‌බා,
යතො පජානාති සහෙතුධම්‌ම’’න්‌ති. පඨමං;
ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་ཚོམས་ཀྱི་སྡེ།
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྡེ།
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མདོ་དང་པོ།
སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། པཋམབོདྷིསུཏྟ།
བོད་སྐད་དུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མདོ་དང་པོ།
འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན།
བཅོམ་ལྡན་འདས་ལྟེང་རྒྱས་ན། ཆུ་ཀླུང་ནེ་ར་ཉྫ་ནའི་འགྲམ་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་དྲུང་ན་བཞུགས་ཏེ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ།།
ཡང་དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གདན་གཅིག་ཉིད་ཀྱིས་བདུན་གཅིག་གི་བར་དུ་བཞུགས་པར་གྱུར་ཏེ་རྣམ་པར་གྲོལ་བའི་བདེ་བ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་གོ།
དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བདུན་གཅིག་པོ་དེ་རྫོགས་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་བཞེངས་ཏེ་མཚན་གྱི་ཐུན་དང་པོ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལུགས་སུ་འབྱུང་བར་ལེགས་པར་ཐུགས་ལ་བསྒོམས་སོ།།
འདི་བྱུང་བས་འདི་འབྱུང་ངོ་།། འདི་སྐྱེས་པ་ལས་འདི་སྐྱེའོ།།
འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་འབྱུང་བའོ།།
འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བའོ།།
རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་གཟུགས་འབྱུང་བའོ།།
མིང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འབྱུང་བའོ།།
སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་འབྱུང་བའོ།།
རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་འབྱུང་བའོ།། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་འབྱུང་བའོ།།
སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཉེ་བར་ལེན་པ་འབྱུང་བའོ།། ཉེ་བར་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་འབྱུང་བའོ།།
སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་འབྱུང་བའོ།། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་འབྱུང་བའོ།།
མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྡུལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའོ།།
འདི་ལྟར་འདི་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འགའ་ཞིག་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སོ།།
དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མཁྱེན་ནས་ཞལ་དེ་ཉིད་ལས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་ཚོམས་འདི་ཆེད་དུ་བརྗོད་དོ།།
གང་ཚེ་བྲམ་ཟེ་བརྩོན་པས་སེམས་པ་ན།
།གང་གིས་ཆོས་རྣམས་རྒྱུར་བཅས་རབ་ཤེས་པ། །
ཆོས་འདི་རྣམས་ལས་རབ་ཏུ་འབྱུང་འགྱུར་ཏེ།
།དེ་ཚེ་དེ་ཡི་སོམ་ཉི་མ་ལུས་སྤོང་། །ཞེས་ཏེ་དང་པོའོ།།
දුතියබොධිසුත්‌තං
එවං මෙ සුතං – එක සමයං භගවා උරුවෙලායං විහරති නජ්‌ජා නෙරඤ්‌ජරාය තීරෙ බොධිරුක්‌ඛමූලෙ පඨමාභිසම්‌බුද්‌ධො. තෙන ඛොපන සමයෙන භගවා සත්‌තාහං එකපල්‌ලඞ්‌කෙන නිසින්‌නො හොති විමුත්‌තිසුඛපටිසංවෙදී. අථ ඛො භගවා තස්‌ස සත්‌තාහස්‌ස අච්‌චයෙනතම්‌හා සමාධිම්‌හා වුට්‌ඨහිත්‌වා රත්‌තියා මජ්‌ඣිමං යාමං පටිච්‌චසමුප්‌පාදං පටිලොමං සාධුකං මනසාකාසි –
‘‘ඉති ඉමස්‌මිං අසති ඉදං න හොති, ඉමස්‌ස නිරොධා ඉදං නිරුජ්‌ඣති, යදිදං – අවිජ්‌ජානිරොධා සඞ්‌ඛාරනිරොධො, සඞ්‌ඛාරනිරොධාවිඤ්‌ඤාණනිරොධො, විඤ්‌ඤාණනිරොධා නාමරූපනිරොධො, නාමරූපනිරොධා සළායතනනිරොධො, සළායතනනිරොධා ඵස්‌සනිරොධො, ඵස්‌සනිරොධා වෙදනානිරොධො, වෙදනානිරොධා තණ්‌හානිරොධො, තණ්‌හානිරොධා උපාදානනිරොධො, උපාදානනිරොධා භවනිරොධො, භවනිරොධා ජාතිනිරොධො, ජාතිනිරොධා ජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌සදුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස නිරොධො හොතී’’ති.
අථ ඛො භගවා එතමත්‌ථං විදිත්‌වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –
‘‘යදා හවෙ පාතුභවන්‌ති ධම්‌මා,
ආතාපිනො ඣායතො බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස
අථස්‌ස කඞ්‌ඛා වපයන්‌ති සබ්‌බා,
යතො ඛයං පච්‌චයානං අවෙදී’’ති. දුතියං;
བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མདོ་གཉིས་པ།
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། དུཏིཡབོདྷིསུཏྟ།
བོད་སྐད་དུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མདོ་གཉིས་པ།
འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལྟེང་རྒྱས་ན།
ཆུ་ཀླུང་ནེ་ར་ཉྫ་ནའི་འགྲམ་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་དྲུང་ན་བཞུགས་ཏེ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ།།
དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གདན་གཅིག་ཉིད་ཀྱིས་བདུན་གཅིག་གི་བར་བཞུགས་ནས་རྣམ་པར་ཐར་བའི་བདེ་བ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་གོ།
དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བདུན་གཅིག་པོ་དེ་རྫོགས་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་བཞེངས་ཏེ་མཚན་གྱི་ཐུན་བར་མ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལུགས་སུ་མི་འབྱུང་བར་ལེགས་པར་ཐུགས་ལ་བསྒོམས་སོ།།
འདི་མ་བྱུང་བས་འདི་མི་འབྱུང་ངོ་།། འདི་བཀག་པས་འདི་འགག་གོ།
འདི་ལྟ་སྟེ། མ་རིག་པ་བཀག་པས་འདུ་བྱེད་འགག་གོ།
འདུ་བྱེད་བཀག་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་གོ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཀག་པས་མིང་གཟུགས་འགག་གོ།
མིང་གཟུགས་བཀག་པས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་གོ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བཀག་པས་རེག་པ་འགག་གོ།
རེག་པ་བཀག་པས་ཚོར་བ་འགག་གོ། ཚོར་བ་བཀག་པས་སྲེད་པ་འགག་གོ། སྲེད་པ་བཀག་པས་ཉེ་བར་ལེན་པ་འགག་གོ།
ཉེ་བར་ལེན་པ་བཀག་པས་སྲིད་པ་འགག་གོ། སྲིད་པ་བཀག་པས་སྐྱེ་བ་འགག་གོ།
སྐྱེ་བ་བཀག་པས་རྒ་ཤི་འགག་གོ།
མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡོངས་སུ་འགགས་སོ།།
འདི་ལྟར་འདི་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འགའ་ཞིག་འགག་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སོ།།
དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མཁྱེན་ནས་ཞལ་དེ་ཉིད་ལས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་ཚོམས་འདི་ཆེད་དུ་བརྗོད་དོ།།
གང་ཚེ་བྲམ་ཟེ་བརྩོན་པས་འབད་པ་ན།
།གང་གིས་རྐྱེན་རྣམས་ཟད་པ་འཐོབ་འགྱུར་བ། །
ཆོས་འདི་རྣམས་ལས་རབ་ཏུ་འབྱུང་འགྱུར་ཏེ།
།དེ་ཚེ་དེ་ཡི་སོམ་ཉི་མ་ལུས་སྤོང་། །ཞེས་ཏེ་གཉིས་པའོ།།
තතියබොධිසුත්‌තං
එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා උරුවෙලායං විහරති නජ්‌ජා නෙරඤ්‌ජරාය තීරෙ බොධිරුක්‌ඛමූලෙ පඨමාභිසම්‌බුද්‌ධො. තෙන ඛොපන සමයෙන භගවා සත්‌තාහං එකපල්‌ලඞ්‌කෙන නිසින්‌නො හොති විමුත්‌තිසුඛපටිසංවෙදී. අථ ඛො භගවා තස්‌ස සත්‌තාහස්‌ස අච්‌චයෙනතම්‌හා සමාධිම්‌හා වුට්‌ඨහිත්‌වා රත්‌තියා පච්‌ඡිමං යාමං පටිච්‌චසමුප්‌පාදං අනුලොමපටිලොමං සාධුකං මනසාකාසි –
‘‘ඉති ඉමස්‌මිං සති ඉදං හොති, ඉමස්‌සුප්‌පාදා ඉදං උප්‌පජ්‌ජති, ඉමස්‌මිං අසති ඉදං න හොති, ඉමස්‌ස නිරොධා ඉදං නිරුජ්‌ඣති; යදිදං – අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා, සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං, විඤ්‌ඤාණපච්‌චයා නාමරූපං, නාමරූපපච්‌චයා සළායතනං, සළායතනපච්‌චයාඵස්‌සො, ඵස්‌සපච්‌චයා වෙදනා, වෙදනාපච්‌චයා තණ්‌හා, තණ්‌හාපච්‌චයා උපාදානං, උපාදානපච්‌චයා භවො, භවපච්‌චයා ජාති, ජාතිපච්‌චයාජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා සම්‌භවන්‌ති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති.
‘‘අවිජ්‌ජාය ත්‌වෙව අසෙසවිරාගනිරොධා සඞ්‌ඛාරනිරොධො, සඞ්‌ඛාරනිරොධා විඤ්‌ඤාණනිරොධො, විඤ්‌ඤාණනිරොධා නාමරූපනිරොධො, නාමරූපනිරොධා සළායතනනිරොධො, සළායතනනිරොධා ඵස්‌සනිරොධො, ඵස්‌සනිරොධා වෙදනානිරොධො, වෙදනානිරොධාතණ්‌හානිරොධො , තණ්‌හානිරොධා උපාදානනිරොධො, උපාදානනිරොධා භවනිරොධො, භවනිරොධා ජාතිනිරොධො, ජාතිනිරොධාජරාමරණං සොකපරිදෙවදුක්‌ඛදොමනස්‌සුපායාසා නිරුජ්‌ඣන්‌ති. එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස නිරොධො හොතී’’ති.
අථ ඛො භගවා එතමත්‌ථං විදිත්‌වා තායං වෙලායං ඉමං උදානං උදානෙසි –
‘‘යදා හවෙ පාතුභවන්‌ති ධම්‌මා,
ආතාපිනො ඣායතො බ්‍රාහ්‌මණස්‌ස;
විධූපයං තිට්‌ඨති මාරසෙනං,
සූරියොව ඔභාසයමන්‌තලික්‌ඛ’’න්‌ති. තතියං;
གསུམ་པ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མདོ་གསུམ་པ།
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཏཏིཡབོདྷིསུཏྟ།
བོད་སྐད་དུ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མདོ་གསུམ་པ།
འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་ལྟེང་རྒྱས་ན། ཆུ་ཀླུང་ནེ་ར་ཉྫ་ནའི་འགྲམ་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་དྲུང་ན་བཞུགས་ཏེ་དེ་མ་ཐག་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ།། དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་གདན་གཅིག་ཉིད་ཀྱིས་བདུན་གཅིག་གི་བར་དུ་བཞུགས་ནས་རྣམ་པར་ཐར་བའི་བདེ་བ་སོ་སོར་ཡང་དག་པར་རིག་གོ ། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བདུན་གཅིག་པོ་དེ་རྫོགས་པ་དང་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་བཞེངས་ཏེ་མཚན་གྱི་ཐུན་མཐའ་མ་ལ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བ་ལུགས་སུ་འབྱུང་བ་དང་ལུགས་སུ་མི་འབྱུང་བར་ལེགས་པར་ཐུགས་ལ་བསྒོམས་སོ།།
འདི་བྱུང་བས་འདི་འབྱུང་ངོ་།། འདི་སྐྱེས་པ་ལས་འདི་སྐྱེའོ།། འདི་མ་བྱུང་བས་འདི་མི་འབྱུང་ངོ་།། འདི་བཀག་པས་འདི་འགག་གོ ། འདི་ལྟ་སྟེ།
མ་རིག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འདུ་བྱེད་འབྱུང་བའོ།། འདུ་བྱེད་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འབྱུང་བའོ།། རྣམ་པར་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིང་གཟུགས་འབྱུང་བའོ།། མིང་གཟུགས་ཀྱི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འབྱུང་བའོ།། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་གི་རྐྱེན་གྱིས་རེག་པ་འབྱུང་བའོ།། རེག་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཚོར་བ་འབྱུང་བའོ།། ཚོར་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲེད་པ་འབྱུང་བའོ།། སྲེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཉེ་བར་ལེན་པ་འབྱུང་བའོ།། ཉེ་བར་ལེན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྲིད་པ་འབྱུང་བའོ།། སྲིད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་སྐྱེ་བ་འབྱུང་བའོ།། སྐྱེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་རྒ་ཤི་འབྱུང་བའོ།། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྡུལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བའོ།། འདི་ལྟར་འདི་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ཕུང་པོ་འགའ་ཞིག་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་སོ།།
མ་རིག་པ་སྟེ་ཆགས་པ་མ་ལུས་པ་བཀག་པས་ནི་འདུ་བྱེད་འགག་གོ། འདུ་བྱེད་བཀག་པས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འགག་གོ། རྣམ་པར་ཤེས་པ་བཀག་པས་མིང་གཟུགས་འགག་གོ། མིང་གཟུགས་བཀག་པས་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་འགག་གོ། སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་བཀག་པས་རེག་པ་འགག་གོ། རེག་པ་བཀག་པས་ཚོར་བ་འགག་གོ། ཚོར་བ་བཀག་པས་སྲེད་པ་འགག་གོ། སྲེད་པ་བཀག་པས་ཉེ་བར་ལེན་པ་འགག་གོ། ཉེ་བར་ལེན་པ་བཀག་པས་སྲིད་པ་འགག་གོ། སྲིད་པ་བཀག་པས་སྐྱེ་བ་འགག་གོ། སྐྱེ་བ་བཀག་པས་རྒ་ཤི་འགག་གོ། མྱ་ངན་དང་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་ཡིད་མི་བདེ་བ་ཡོངས་སུ་འགགས་པའོ་ཞེས་སོ།།
དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་མཁྱེན་ནས་ཞལ་དེ་ཉིད་ལས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་ཚོམས་འདི་ཆེད་དུ་བརྗོད་དོ།།
གང་ཚེ་བྲམ་ཟེ་བརྩོན་པས་སེམས་པ་ན། །བློ་ཡིས་ཀུན་སྦྱོར་རྣམས་ལས་རབ་གྲོལ་ཏེ། །
བདུད་སྡེ་རྣམ་པར་བསལ་ནས་འདུག་འགྱུར་བ། །ཆོས་འདི་རྣམས་ལས་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་འགྱུར། །ཅེས་ཏེ་གསུམ་པའོ།།
གངས་ཅན་པའི་ལོ་ཙཱ་བ་ཟླ་བ་གཞོན་ནུར་འབོད་པས་རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ལྷ་དབང་གཞོན་ནུ་ལ་ཞུས་ཏེ་བསྒྱུར་བ་འགྲོ་བ་མགུ་བའི་གསོས་སུ་གྱུར་ཅིག་གུ།
བོད་སྐད་དུ་༢༠༡༠ལོའི་ཟླ་༩བའི་ཚེས་༡༥་ཉིན་བསྒྱུར་བ་དགེའོ།།
